Gediz havzası'nın tuzlu, tuzlu-alkali topraklarının ıslahı ve tarımsal üretim gücünün yükseltilmesi için alınması gereken bazı kültür teknik önlemler üzerinde bir araştırma
Küçük Resim Yok
Tarih
1988
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu çalışmada, Gediz Havzasındaki tuzlu, tuzlu-alkali toprakların ıslahı için gerekli yıkama suyu, kimyasal ıslah maddesi miktarını ve ıslah sürelerini saptamak amacıyla arazi koşullarında yapılmıştır. Havza topraklarını temsil etmesi bakımından Menemen Ovası topraklarında kurulan araştırtma, 1986-1987 yılları arasında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Kimyasal ıslah maddesi olarak, üretici kuruluş içinde depolama sorunu yaratan ve sağlanması kolay olan Bandırma Gübre Sanayi artığı, %95.5 safiyetindeki jipsli materyal kullanılmıştır. Deneme konuları şahit, 1 ton/da., 2 ton/da., 3 ton/da., 4 ton/da. olarak uygulanmıştır. Yıkamada havzada mevcut su şebekesinden alınan su kullanılmıştır. Yıkamalar 20'şer cm'lik dozlar halinde aralıklı olarak uygulanmıştır. Başlangıçta ve her yıkama suyu dozunun toprak yüzeyinden çekilmesinin 48 saat sonra, toprağın 0-20 cm., 20-40 cm., 40-60 cm., 60-80 cm., 80-100 cm.'lik derinliklerinden alınan toprak örnekleri laboratuarda analiz edilmiştir. Gerek arazide, gerek laboratuarda yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar ve uygulamaya yönelik öneriler aşağıda sıralanmıştır. 1-Araştırmaların yapıldığı havzada tuzlu topraklar yaklaşık 40.000 hektarlık alanı kaplamaktadır. Bu alanlardaki tuzun sorunu drenaj önlemleri alındıktan sonra yıkama ile giderilebilir. Deneme sonuçlarına göre, başlangıç tuzluluk değerlerinin giderilebilmesi için ıslah edilmesi istenen toprak derinliğinin iki katı yıkama suyu gerektiği anlaşılmıştır. Ayrıca 1 m.'lik toprak profilinde tuzlar yıkanması için gerekli yıkama suyu miktarını veren tuz yıkama eşitlik ve eğrisi verilmiştir. 2-Araştırma alanı topraklarında tuzluluk ve sodyumluluk sorunu ile birlikte bor sorununun da bulunduğu tespit edilmiş ancak söz konusu topraklarda bor değerleri çok yüksek olmadığından, sodyumluluğun giderilmesi halinde bor sorununun da çözülebileceği anlaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, bor sorununun çözümü üzerine yıkama suyu ve jipsli materyalin olumlu yönde etki gösterdiği, ancak 2 ton/da. Jipsli materyalden fazla ıslah maddesi verilmesinin gereksiz olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca bor sorunun çözümü için gerekli yıkama suyu miktarının hesaplanmasına yarayan eşitlik ve eğriler de verilmiştir. 3-Araştırma konusu havzada bulunan 37.000 hektar alandaki tuzlu-sodyumlu toprakların ıslah edilebilmesi için, yıkamanın yanında kimyasal ıslah maddesi olarak kullanılan Bandırma Gübre Sanayi artığı jipsli materyalin şahit hariç tüm dozlarda sodyumluluğun giderilmesi üzerine olumlu etki yaptığı saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, başlangıç sodyumluluk değerlerinin %80'inin giderilmesi için 1, 2, 3, 4 ton/da. Jipsli materyal konularında sırasıyla ıslah edilecek toprak derinliğinin, 9.5, 4.8, 5.0, 3.8 katı yıkama suyu verilmesi gerekmektedir. Buna göre optimum jipsli materyal dozunun 2 ton/da. olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırma konusu bölge için gerekli yıkama suyu miktarlarının hesaplanabileceği eşitlik ve eğriler elde edilmiştir. 4-Uygulayıcıya ıslah süresini hesaplama olanağı sağlayan eğri ve eşitlikler verilmiştir. 5-Araştırma sonuçları, jipsli materyal uygulama dozları ile orantılı olarak toprağın infiltrasyon hızının arttığını göstermiştir.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1988
