İzmir yöresinde pazara yönelik süt sığırcılığı işletmelerinin ekonomik açıdan değerlendirilmesi üzerine bir araştırma
Küçük Resim Yok
Tarih
1993
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu araştırma İzmir ilinde kültür ırkı siyah-alaca ve melezlerin yoğun olarak bulunduğu ve pazara yönelik üretim yapan süt sığırcılığı işletmelerini kapsamaktadır. Çalışmada, bu işletmelerin teknik, sosyal ve ekonomik özelliklerinin saptanması, işletmelerin bütünsel olarak ve süt sığırcılığı üretim dalı bazında faaliyet sonuçlarının ortaya konması ve çeşitli faktörler itibarıyla başarı analizine yer verilmesi ile süt maliyetini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. 109 adet işletmeden yüz yüze görüşme yolu ile toplanan veriler araştırmanın ana materyalini oluşturmuştur. İşletmeler 5-9 baş, 10-14 baş, 15-24 baş, 25-39 baş ve 40 baştan fazla ineğe sahip olanlar olarak, beş grupta analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde işletmelerin nüfus yapısı, işgücü durumu ortaya konmuş, aile işgücü potansiyelinin tam olarak değerlendirilemediği, işletmede kullanılan toplam işgücünün % 28.57 sinin aile işgücünden karşılandığı saptanmıştır. Yabancı işgücünün % 68 inin süt sığırcılığı üretim dalında işletmelerinde faal olarak çalıştıkları belirlenmiştir. İncelenen işletmelerin sermaye kompozisyonunda, toplam aktifte hayvan varlığının payı % 10.09 bina varlığının payı ise, % 11.10 olarak bulunmuştur. Daha sonra işletmelerde süt sığırcılığı üretim dalına ilişkin teknik özellikler incelenmiş, döl verim özelliklerinin bugüne değin yapılmış çok sayıdaki araştırma sonuçları ile benzerlik taşıması, verilerin doğruluğu ve güvenilirliği açısından önemli bulunmuştur. İşletmelerin toplam brüt hâsılasının ortalama % 51.58 inin süt sığırcılığından sağlandığı belirlenmiştir. Brüt hâsılada ikinci sırayı pamuk üretim dalı almaktadır. Buradan hareketle işletmelerin (yarı) ihtisaslaşmış süt işletmeleri olduğu ifade edilebilir. Bütünsel analizde, tüm büyüklük gruplarında net hâsıla ve net çiftlik geliri pozitif bulunmuştur. Mali rantabilitenin ortalama % 3.74 oranında olması kârlılığın önemsiz düzeyde olduğunu göstermektedir. Süt sığırcılığı üretim dalında ise, genelde işletmecilerin zararına çalıştıkları ortaya çıkmaktadır. Sadece üçüncü grubun pozitif bir hâsıla elde ettiği saptanmıştır. İşletmelerin değişik başarı ölçütleri kullanılarak yapılan grup analizinde ise; başarılı işletmelerde işgücü prodüktivitesinin arttığı, BBHB başına düşen işgücünün azaldığı ortaya çıkmaktadır. Başarılı işletmelerde; mevcut işgücü ve sermayenin daha etkin şekilde kullanıldıkları belirlenmiştir. Son olarak da süt maliyeti ile süt maliyetini etkileyebileceği tahminlenen değişkenler arasındaki ilişkiler çoklu doğrusal regresyon analizi ile belirlenmiştir. Süt maliyetinin düşürülmesinin, yem masraflarının azaltılması, yüksek süt verimi ve işgücünün etkin kullanımı ile sağlanabileceği sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak; son yıllarda İzmir yöresinde pazara yönelik süt sığırcılığı işletmelerin sayısı giderek artmış ve yerli ırkların yerini ithal yolu ile getirilen kültür ırkı siyah alaca melezleri almıştır. Bu ırkların veriminde belirgin artışların olduğu dikkati çekicidir. Süt sığırcılığı süt ve süt ürünlerinin üretiminden tüketimine kadar geçen sürede ve dış pazarlarda rekabet edilebilecek düzeylerde ticari bir faaliyet sonucunda gelişebilir. Ancak işletmeler teknik açıdan ne kadar iyi donatılmış olursa olsunlar yem ve ürün fiyatlarındaki belirsizlikler, süt-yem paritesinin düşüklüğü, süt üreticisinin gelirini olumsuz yönde etkilemektedir. Araştırma kapsamına giren bu işletmeler bitkisel ve hayvansal üretime birlikte yer vermeleri nedeniyle bir üretim dalının kaybı, diğer üretim dalının kârı ile dengelenebildiği için, süt sığırcılığı faaliyetlerine devam edebilmektedir. Süt sığırcılığından beklenen gelişmenin sağlanması, üretici gelirlerindeki dalgalanmalar giderici, istikrarlı bir gelir sağlayabilecek etkin ve entegre bir hayvancılık politikasının belirlenmesi ve uygulanması ile gerçekleşebilecektir. Burada özellikle modern ve etkin bir kooperatif modeli üzerinde önemle durulması, üreticiye daha rasyonel üretim olanakları sağlanması yanında, etkin pazarlama gücü de kazandırabilecektir.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1993
