Hematoloji Kliniğinde oral kemoterapi alan hastalarda tedaviye uyumu güçleştiren faktörlerin değerlendirilmesinde klinik eczacı yaklaşımları
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Kanser tedavisinde oral kemoterapik ajanların kullanımı son yıllarda giderek artmaktadır. Hasta ve sağlık personeli açısından birçok avantajı olan oral uygulamanın dezavantajlarından en önemlisi ilaç uyum problemidir. Bu çalışmanın amacı Kronik Myeloid Lösemi (KML) hastalarının trozin kinaz inhibitörlerine (TKİ) uyumlarının belirlenmesi, ilaç uyum probleminin sebeplerinin incelenmesi ve etkin tedavi yönetiminde klinik eczacılık yaklaşımının öneminin vurgulanmasıdır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Hematoloji Kliniği'nde Ocak 2018-Aralık 2022 tarihleri arasında takip edilen ve KML tanısı alarak Tirozin Kinaz İnhibitörlerinden (TKİ) imatinib, dasatinib, nilotinib, bosutinib ve ponatinib kullanan hastalar retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Hastaların ilaç uyum oranları MPR (Medication Possession Ratio, İlaç Bulundurma Oranı) ile belirlenmiş, %80 ve üzeri değerler iyi uyum değeri olarak kabul edilmiştir. İlaç uyum probleminin sebepleri olarak demografik özellikler, tedaviyle ilgili tanımlayıcı faktörler, komorbiditeler, eş psikiyatrik tanılar, beraber kullanılan ilaçlar, advers etki deneyimleri, advers etkilere yapılan müdahaleler değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmamıza dahil edilen hastaların (Toplam 135 hasta; 84 imatinib, 29 dasatinib, 12 nilotinib, 5 bosutinib, 5 ponatinib) ortalama MPR değerlerinin 82,36±6,88 ve ilaca uyumsuzluk oranlarının %41,5'inin olduğu saptanmıştır. Çok değişkenli analizlerde tüm hastalarda ilaç uyumsuzluğu üzerine imatinib dışı TKİ'lerden birini kullanmak (p=0,023); lise mezunu olmak (p=0,041); tedavi süresince destek almak (p<0,001); eşlik eden en az bir komorbidite varlığı (p=0,050) gibi risk faktörlerinin etkili olduğu belirlenmiştir. İmatinib kullanan hastalarda ise tedavi süresince destek almak (p=0,004); en az bir eş psikiyatrik tanı (p=0,048) ve eşlik eden en az bir komorbidite (p=0,001) varlığı kötü uyumun risk faktörleri olarak saptanmıştır. Sonuç: Ülkemizde KML hastalarında imatinib tedavisinin ilk basamak tedavi olması ve uyumlu hastalarda uzun süreli remisyon sağlaması nedeniyle imatinib sonrası diğer tedavilere geçiş yapmadan önce ilaç uyum probleminin dışlanması gerekir. Bu hastalarda ilaç uyumunun girişimsel olmayan bir yöntemle değerlendirilmesi yarar sağlayabilir.
