Uzun dönemde izlenen eksiklik sendromu olan ve olmayan şizofreni hastalarının beyinlerindeki yapısal değişikliklerin karşılaştırılması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
GİRİŞ: Şizofreni toplumda %1 oranında görülen, önemli ölçüde işlevsellik kaybına neden olan bir hastalıktır. Hastalığın erken yaşlarda başlaması, kronik seyri, bu rahatsızlığı hastalar ve aileleri için engelleyici bir durum haline getirmektedir. Kronik maluliyet öncelikle negatif ve bilişsel belirtilerden kaynaklanırken; akut ataklar sanrı ve varsanılar gibi pozitif belirtilerin alevlenmesinden kaynaklanmaktadır. Bozukluğun toplum ve aileler üzerindeki sosyal ve ekonomik etkileri belirgindir. Kapsamlı araştırmalara rağmen, hala tanısal kesinliği, netliği ve şizofreninin altta yatan patofizyolojisi tam olarak bilinmemektedir. Heterojen bir hastalıkta homojen bir alt grubun ayrılabilmesi, o hastalıkla ilgili patofizyolojiyi daha iyi anlamamıza yardımcı olmakta, bu çalışmada da, DS ve NDS hastaların uzun dönem izleminde (5 yıl) beyinlerindeki yapısal değişikliklerin tespit edilmesi, eksiklik sendromu olan hastalarda gri madde değişikliklerinin eksiklik sendromu olmayan hastalardan daha fazla olup olmadığının ve klinik farklılıklarla ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. YÖNTEM: Çalışmaya, 5 sene önceki MRG araştırma protokolü ile yapılan çalışmada yapısal beyin MRG'ı çekilmiş olan 45 hastanın 39'u katılmayı kabul etmiştir. Çalışmaya katılmayı kabul etmeyen hastaların 5'i bir önceki çalışmada eksiklik sendromu olan ve 1'i eksiklik sendromu olmayan grupta değerlendirilmiştir. Katılımcılara bilgilendirilmiş onam formu imzalatılmış, ayrıntılı psikiyatrik muayene yapıldıktan sonra DSM IV için yapılandırılmış klinik görüşme (SCID-I), Pozitif ve Negatif Belirtiler Ölçeği (PANSS), Negatif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği (SANS), Eksiklik Sendromu için Tanı Ölçütleri (SDS), Kısa Negatif Belirtiler Ölçeği (BNSS), Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği (CDRS), Ektrapiramidal Belirtiler Değerlendirme Ölçeği (ESRS) uygulanmıştır. Sonrasında 3 Tesla MRG cihazı kullanılarak MR görüntüleri elde edilmiş ve 3D T1 ağırlıklı MP-RAGE sekanslarıyla elde edilen görüntüler ilgi alanı analizleri için kullanılmıştır. FreeSurfer (v6.0) yazılım paketi ile beyin alt bölümlerinin hacim ölçümleri yapılmıştır. BULGULAR: Yaş, cinsiyet, eğitim süreleri, çalışma durumu, medeni durum, hastalık süresi, ailesel hastalık yükü, mevcut antipsikotik dozları (klorpromazin cinsinden mg/gün), PANSS pozitif alt ölçeği, PANSS genel psikopatoloji ölçeği (bazal) , ESRS (bazal), CSRS açısından gruplar arasında farklılık bulunmamaktadır. Beklenildiği üzere DS grupta bazal ve izlem PANSS negatif alt ölçeği, SANS ve BNSS ölçek skorları, NDS 4 gruba göre belirgin düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0,01) DS grubundaki hastaların ekstrapiramidal belirti ölçek puanları daha yüksek iken, affektif belirti (depresyon) skorları daha düşük idi. DS grupta toplam gri madde hacminin yıllar içinde azalma eğilimde olduğu (z=-1,71 p=0,09); NDS grupta ise total beyaz madde hacminde yıllar içinde artma eğiliminde (z=-1,9 p=0,06) olduğu görülmüştür. Grupların bazal ve izlem çekimlerinin yıllar arasındaki değişimi karşılaştırıldığında; DS grupta zaman içinde sağ ve sol ventrikül hacminde genişleme olduğu ve bunların istatiksel açıdan anlamlı olduğu (sırasıyla ortalama fark=-1360,84 p=0,01; ortalama fark=-1400,9 p=0,01), sağ hemisfer caudat bölge hacmindeki yıllar içindeki azalma eğiliminin ve sol lateral orbitofrontal kortekste yıllar arasındaki artmanın istatiksel açıdan anlamlı olma eğiliminde olduğu (sırasıyla F(1)=3,44 p=0,07; (F(1)=3,7 p=0,06))saptanmıştır. Sol lateral ventrikülün izlem ölçümlerinde ise DS grupta PANSS negatif alt ölçek puanıyla arasında negatif korelasyonun olduğu (kk=-,84 p=0,001) ve SANS skorlarıyla negatif korelasyonun anlamlı olma eğiliminde olduğu (kk=-,6 0=0,06) saptanmıştır. TARTIŞMA VE SONUÇ: Elde edilen bulguların eksiklik sendromu olan ve olmayan grubun 5 yıllık bir izlem süresinde nörogörüntüleme açısından karşılaştırıldığı ilk çalışma olması, şizofreni alt gruplarıyla ilgili bilgilerimizi arttırmak, hastalığın patofizyolojisini aydınlatmak, hangi hastada hangi tedavinin işe yarayacağını öngördürebilecek yöntemler geliştirmek açısından literatüre katkı sağladığı düşünülmektedir. Daha kesin bilgilere ulaşabilmek ve neden sonuç ilişkilerini açıklayabilmek için sağlıklı kontrollerin de dahil edilmiş olduğu, daha geniş örneklemli, daha uzun izlem sürelerini kapsayan, çok merkezli ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Şizofreni, Lateral Ventrikül, Gri Madde, Manyetik Rezonans Görüntüleme, Üç Boyutlu Analiz, Defisit Sendromu, Schizophrenia, Lateral Ventricle, Gray Matter, Magnetic Resonance Imaging, Three-dimensional Analysis, Deficit Syndrome
