Gediz Havzası tarım yapılan ve yapılmayan alanlarda erozyon hızının radyoaktif kurşun dağılımından belirlenmesi

Soil Erosion, 210Pb, Gediz Basin.;Toprak Erozyonu, 210Pb, Gediz Havzası.;Toprak erozyonu, Ülkemizde doğayı ve ekonomimizi olumsuz yönde etkileyen önemli bir problemdir. Türkiye topraklarının %83'ünde orta ve ileri derecede erozyon görülmektedir ve tarımsal uygulamalarda erozyonu önleyici tedbirler alõnmalõdõr. Erozyon hızının ölçülmesinde çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de radyonüklidler ile toprak kaybı hızının ve birikiminin saptanmasıdır. 137Cs, 210Pb ve 7Be toprak hareketlerinin izlenmesinde yaygın olarak kullanılan radyonüklidlerdir. Son yıllarda, do!al bir radyonüklid olan 210Pb, akısının sürekli ve topraktaki envanterinin yüksek olması nedeniyle toprak erozyon hızı tayini için kullanılmaktadır. Bu çalışmada, tarım yapılan ve yapılmayan dört farklı alandaki toprak örneklerinde 210Pb envanterini ölçerek Gediz Havzası{nda erozyon hızı tayin edilmi" ve 210Pb konsantrasyonu ile kil mineralleri arasındaki korelasyon incelenmiştir. Toprak örnekleme işlemi, arazinin topoğrafik yapısına bağlı olarak farklı uzunluktaki gridler (karelaj) ile yapılmıştır. Toprak örneklerindeki 210Pb konsantrasyonları alfa spektrometresi; kil mineralleri ise X-ışınları kırınımı (XRD) analizi yapılarak belirlenmiştir. 210Pb tekniği ile hesaplanan tarım yapılan ve yapılmayan alanlardaki erozyon hızları sırasıyla 1,16 - 176,89 t ha-1 y-1, 1,19 - 75,17 t ha-1 y-1 arasında bulunmuştur. 210Pb ile kil mineralleri arasında bir regresyon denklemi bulunmuş ve aralarındaki ilişkiyi açıklamada önemli bir model elde edilmiştir (p<0,01).