Otizm Spektrum Bozukluğu ve Kaçıngan/Kısıtlı Yiyecek Alım Bozukluğu tanılı çocukların duyu profili, yeme davranışı ve yaşam kalitesinin incelenmesi

Küçük Resim Yok

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Giriş: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) sosyal iletişimde sorunlar ve tekrarlayıcı hareketlerle seyreden bir bozukluktur. OSB tanılı çocukların yeme özellikleri tekrarlayıcı kısıtlayıcı hareketlere bağlı olarak yaşıtlarından farklılıklar gösterebilmektedir. Kaçıngan/kısıtlı yiyecek alım bozukluğu (KKYAB); yeme seçiciliğiyle seyreden bir bozukluktur. OSB tanılı çocukların bir kısmına KKYAB tanısı konulurken bazı hastalar seçici yeme özellikleri göstermesine rağmen tanı kriterlerini karşılamamaktadır. KKYAB ile ilgili kısıtlı sayıda çalışma bulunmakta olup KKYAB tanısına dair yeme tutumları, yaşam kaliteleri ve duyusal işlemleme becerilerine dair az sayıda şey bilinmektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı 4-10 yaş aralığındaki tipik gelişim gösteren kontrol grubuyla KKYAB eşlik etmeyen OSB ve KKYAB eşlik eden OSB gruplarının yeme tutumları, yaşam kaliteleri ve duyusal işlemleme becerilerinin karşılaştırmasıdır. Yöntem: Araştırmamıza etik kurul onayının alınmasının ardından, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Polikliniği’ne başvuran 4-10 yaş aralığındaki KKYAB eşlik eden ve etmeyen OSB tanılı olgular dahil edilmiştir. Sağlıklı kontrol grubu; psikiyatri başvurusu veya yakınması olmayan, yaş, cinsiyet özellikleri olarak çalışmaya dahil edilen olgularla benzer özelliklere sahip ancak birebir eşleşme yapılmamış olgulardan oluşmaktadır. OSB ve KKYAB tanısı DSM-V kriterleri dikkate alınarak, çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından konulmuştur. Çalışmaya alınan tüm olgular ile sosyodemografik veri formu doldurulmuştur. Duyu Profili anketi (DP) ile olguların duyusal işlemlemeleri, Çocuklarda Yeme Davranışı Anketi ile (ÇYDA) ile yeme davranışları, Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği (ÇODÖ) Sosyal Cevaplılık Ölçeği (SCÖ) ile otistik özellikleri, Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ) ile yaşam kaliteleri değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmamız 37 KKYAB eşlik eden OSB, 37 KKYAB eşlik etmeyen OSB ve 37 sağlıklı kontrol grubu ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların %73,9’u erkek, yaş ortalaması 6,40±1,84’tür. Gruplar arasında sosyodemografik özellikler açısından anne-baba eğitim düzeyinde farklılıklar mevcuttur. KKYAB eşlik eden OSB grubunda boy, kilo, vücut kitle indeksi skorlarında istatiksel anlamda farklılık saptanmıştır. ÇİYKÖ; KKYAB eşlik eden OSB ve KKYAB eşlik etmeyen OSB grubu kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşük puan alırken, KKYAB eşlik eden OSB ve KKYAB eşlik etmeyen OSB grupları arasında sosyal alanda istatistiksel farklılık saptanmıştır. SCÖ ölçeği puanları; KKYAB eşlik eden OSB grubunda istatiksel olarak anlamlı düzeyde en yüksek puan saptanırken, KKYAB eşlik etmeyen OSB grubundaysa sağlıklı kontrol grubundan daha yüksek puan saptanmıştır. ÇODÖ ölçeği puanları KKYAB eşlik eden ve etmeyen OSB grubunda birbirine benzer ancak kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek saptanmıştır. DP testinde KKYAB eşlik eden OSB grubunda duyma, görme, dokunma, çoklu duyusal, oral duyusal işlem, hassasiyet, araştırma ve kaçınma puanları istatiksel olarak anlamlı düzeyde düşük saptanmıştır. SCÖ ve ÇODÖ ölçekleri ile DP testi alt kategorileri arasında negatif korelasyon saptanmıştır. ÇYDA KKYAB eşlik eden OSB grupta iştahın az olduğunu gösteren kategorilerde yüksek puan saptanırken, kilo alımını gösteren kategorilerde istatiksel olarak anlamlı düzeyde düşük puan saptanmıştır. Sonuç: Çalışmamızın sonuçlarına göre KKYAB eşlik eden OSB tanılı olgularda; duyusal işlemlemelerinde, yeme davranışlarında ve yaşam kalitelerinde KKYAB eşlik etmeyen OSB tanılı ve sağlıklı kontrol grubundan istatiksel olarak anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Bireylerin otizm tanısından bağımsız olarak yeme ile ilgili sorunlar yaşamasının sosyal becerilerini daha da kısıtlayabileceğine işaret etmektedir. KKYAB tüm yönleriyle az sayıda çalışmanın yapıldığı bir alan olup hastalığın ilerleme süreci ve tedavi müdahaleleri geliştirilebilmesi için daha fazla sayıda çalışmaya ihtiyaç vardır.
Introduction: Autism spectrum disorder (ASD) is a neurodevelopmental disorder characterized by impairments in social communication and the presence of repetitive behaviors. The nutritional status of children with ASD could be different from their typically developing peers due to the repetitive and restrictive behaviours. Avoidant/restrictive food intake disorder (ARFID) is a disorder characterized by selective eating. While some of the children with ASD are diagnosed with ARFID, some patients do not meet diagnostic criteria, although they show picky eating characteristics. There are a limited number of studies on ARFID, and little is known about eating attitudes, quality of life and sensory processing skills regarding the diagnosis of ARFID. Aim: The aim of this study is to compare the eating attitudes, quality of life, and sensory processing skills between typically developed peers and children with ASD / children with ASD and ARFID. Method: Children aged 4-10 years diagnosed with ASD and ARFID comorbid ASD who applied to the Ege University Faculty of Medicine, Department of Child and Adolescent Psychiatry, were included in our study after the approval of the ethics committee. Healty control group is consists of cases with the similar age and gender which do not apply psychiatry or have psychiatric complaints before. Child and adolescent psychiatrist diagnosed ASD and ARFID according to DSM-V criteria. A sociodemograpric data form was filled by all the cases included in the study. Sensory Profile (SP) questionnaire evaluates sensory processing of the cases, Child Eating Behaviour Questionnaire (CEBQ) evaluates eating behaviours. Autistic traits are interpreted by Childhood Autism Rating Scale (CARS). Quality of life is evaluated by Pediatric patients' S health-related quality of life questionnaire (PedsQL). Results: Our study was carried out with 37 ASD cases with ARFID, 37 ASD cases without ARFID and a healthy control group with 37 cases. 73.9% of the participants are male, the mean age is 6.40±1.84. In terms of sociodemographic characteristics there are differences between the groups in the educational level of the parents. A statistically significant difference was found in height, weight, and body mass index scores in the ASD cases with ARFID. PedsQL: While ASD with ARFID and ASD without ARFID cases scored significantly lower than the healthy control group, a statistical difference was found in the social domain between ASD with ARFID and ASD without ARFID. SRS scale scores: while the highest statistically significant score was found in the group ASD with ARFID, ASD without ARFID had a higher score than the healthy control group. CARS scale scores were found similar in the ASD group with and without ARFID, but significantly higher than the control group. In the SP test; hearing, vision, touch, multi-sensory, oral sensory processing, sensitivity, searching and avoidance scores were found statistically significantly lower in the ASD with ARFID. A negative correlation was found between SRS and CARS scales and SP test subcategories. High CEBQ scores of ASD with ARFID were found in categories showing low appetite, while statistically significantly lower scores were found in categories showing weight gain. Conclusion: According to the results of our study, in cases diagnosed ASD with ARFID have statistically significant differences in sensory processing, eating behaviors and quality of life compared to the healthy control group and ASD without ARFID group. Additionally, it points out that regardless of autism diagnosis, individuals' eating disorders may further restrict their social skills. ARFID is an area with few studies on all aspects, and more studies are needed to develop disease progression and treatment interventions.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Kaçıngan/Kısıtlı Yiyecek Alım Bozukluğu, Otizm Spektrum Bozukluğu, Duyu Profili, Yeme Davranışı, Yaşam Kalitesi, Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder, Autism Spectrum Disorder, Sensory Profile, Eating Attitudes, Quality of Life

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye