Zeytin ağaçlarında doğal fenolik bileşiklerin mevsimsel değişimi üzerinde araştırmalar

Küçük Resim Yok

Tarih

1994

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/closedAccess

Özet

ÖZET Zeytin ağaçlarında bulunan fenolik bileşikleri saptayarak, bu bileşiklerin tanimlayıcı özelliklerini belirlemek ve fenolik bileşiklerin mevsimsel değişim lerini incelemek üzere ele alınan bu çalışma 1990-1994 yılları arasında Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü'nde yürütülmüştür. Projede, materyal olarak kullanılan Memecik ve Gemlik standard zeytin çeşitlerinin yaprak ve tomurcuklarında bulunan fenolik bileşikler İnce Tabaka Kromatografisi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bu bileşiklerin tanımlanmasın da kromatogram üzerindeki yerlerinden (Rf değerleri), renk reaksiyonlarından ve saf olarak izole edilebilen bileşiklerin UV ve görünür ışık dalga boyundaki absorbsiyon eğrilerinden yararlanılmıştır. Bunun yanısıra; yaprak ve tomurcuk örnekleri asidik olarak hidroliz edilerek, ortaya çıkan bileşiklerin tanımlayıcı özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca; fenolik bileşiklerin boş yılı ve dolu yılı boyunca mevsimsel değişimleri incelenerek, bu değişimlerin büyüme ve farklılaşma olay ları, fenolojik olaylar ve özellikle altemansla ilişkisi araştırılmış; bu yönlerden farklı şiddette alternans gösteren iki çeşit arasında ortaya çıkan benzerlik ve farklılıklar saptanmıştır. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir: Zeytin ağaçlanndaki fenolik bileşiklerin İnce Tabaka Kromatografisi yöntemiyle selüloz plakalarda analizinde, en uygun geliştirme çözgeninin 4: 1: 5 (v/v) lik Butanol: Asetik asit: Su çözeltisi '(üst faz) olduğu ve kromatogramlardaki farklı bileşiklerin saplanması için de Naturstoff (NS) ayıracının AICI3 e göre daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Zeytin ağaçlarında çeşit, organ ve örnek alım zamanı farkı gözetilmeksizin toplam 59 farklı fenolik bileşik bulunduğu saptanmıştır. Bu bileşiklerden 30 unun flavonoid; 22 sinin de fenil propan bileşiği olabileceği ortaya çıkarılmıştır. Bunun dışında kalan 7 adet fenolik maddenin hangi grupta yer aldığı belirlenememiştir, özgül renk reaksiyonlarına dayanarak, fenil propan bileşiklerinden dördünün klorogenik asit; flavonoid bileşiklerinden ikisinin de kalkon bileşiği oldukları saptanmıştır. 164Zeytin ağaçlanndaki dört klorogenik asitten biri yaprağa, ikisi tomurcuğa özgü bileşikler olup; bir klorogenik asit ise hem yaprak hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunmaktadır. Zeytinde diğer türlere göre daha fazla sayıda fenolik madde saptandığı için, bu bitkide metabollk olayların daha yoğun olabileceği veya çeşitlilik göstere bileceği! e dikkat çekilmiştir. Yaprak ve tomurcukların fenolik bileşik kompozisyonları arasında oldukça önemli bir farklılık görülmüş ve 59 fenolik maddeden 30 unun yapraklara. 24 ünün tomurcuklara özgü olduğu saptanmıştır. Beş fenolik maddenin ise hem yaprak, hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunduğu tesbit edilmiştir. Ayrıca; yaprak ve tomurcuklara özgü bileşikler yer aldıkları gruplara göre karşılaş tırıldığında, yapraklarda daha fazla sayıda fenil propan bileşiği bulunduğu görülmüş; buna dayanarak yapraklardaki fenolik maddelerden önemli bir kısmının gelişme olaylarında direkt bir işlev üstlendiği belirtilmiştir. Memecik ve Gemlik çeşitlerinin fenolik madde kompozisyonlan arasında, gerek yaprak gerekse tomurcuk bileşikleri bakımından önemli bir farklılık olduğu görülmüş ve çeşitlere özgü bazı bileşikler ortaya çıkarılmıştır. Çeşitler için tanımlayıcı bir kriter olan bu bileşikler kullanılan ekstrakt miktarıyla ilişkin olarak belirlenmiş olsa bile; pratikte bu özellikten melezleme çalışmalarında yararlanılabileceğine dikkat çekilmiştir. Memecik çeşidinin yaprak ve tomurcuk örneklerinin asldlk hidrolizi sonucunda ortaya çıkan bileşikler tanımlanarak; her iki organda bulunduğu belirlenen fenolik maddelerden birinin quersetin olduğu teşhis edilmiştir. Ayrıca, bu çeşitte flavonoid aglukonu olarak Kemferol bulunmadığı ortaya çıkarılmıştır. Zeytin ağaçlarının yapraklarında fenolik bileşiklerin genel düzeyinde meydana gelen mevsimsel değişimin iki çeşitte paralel olduğu görülmüş; bu değişimlerin fenolojik olayların meydana gelişi ve gelişme olaylarıyla uyum gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, söz konusu değişimlerin alternansın meydana gelişiyle de ilişki gösterdiği tesbit edilmiştir. Buna dayanarak, zeytinde bazı 165ÖZET Zeytin ağaçlarında bulunan fenolik bileşikleri saptayarak, bu bileşiklerin tanimlayıcı özelliklerini belirlemek ve fenolik bileşiklerin mevsimsel değişim lerini incelemek üzere ele alınan bu çalışma 1990-1994 yılları arasında Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü'nde yürütülmüştür. Projede, materyal olarak kullanılan Memecik ve Gemlik standard zeytin çeşitlerinin yaprak ve tomurcuklarında bulunan fenolik bileşikler İnce Tabaka Kromatografisi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bu bileşiklerin tanımlanmasın da kromatogram üzerindeki yerlerinden (Rf değerleri), renk reaksiyonlarından ve saf olarak izole edilebilen bileşiklerin UV ve görünür ışık dalga boyundaki absorbsiyon eğrilerinden yararlanılmıştır. Bunun yanısıra; yaprak ve tomurcuk örnekleri asidik olarak hidroliz edilerek, ortaya çıkan bileşiklerin tanımlayıcı özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca; fenolik bileşiklerin boş yılı ve dolu yılı boyunca mevsimsel değişimleri incelenerek, bu değişimlerin büyüme ve farklılaşma olay ları, fenolojik olaylar ve özellikle altemansla ilişkisi araştırılmış; bu yönlerden farklı şiddette alternans gösteren iki çeşit arasında ortaya çıkan benzerlik ve farklılıklar saptanmıştır. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir: Zeytin ağaçlanndaki fenolik bileşiklerin İnce Tabaka Kromatografisi yöntemiyle selüloz plakalarda analizinde, en uygun geliştirme çözgeninin 4: 1: 5 (v/v) lik Butanol: Asetik asit: Su çözeltisi '(üst faz) olduğu ve kromatogramlardaki farklı bileşiklerin saplanması için de Naturstoff (NS) ayıracının AICI3 e göre daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Zeytin ağaçlarında çeşit, organ ve örnek alım zamanı farkı gözetilmeksizin toplam 59 farklı fenolik bileşik bulunduğu saptanmıştır. Bu bileşiklerden 30 unun flavonoid; 22 sinin de fenil propan bileşiği olabileceği ortaya çıkarılmıştır. Bunun dışında kalan 7 adet fenolik maddenin hangi grupta yer aldığı belirlenememiştir, özgül renk reaksiyonlarına dayanarak, fenil propan bileşiklerinden dördünün klorogenik asit; flavonoid bileşiklerinden ikisinin de kalkon bileşiği oldukları saptanmıştır. 164
Zeytin ağaçlanndaki dört klorogenik asitten biri yaprağa, ikisi tomurcuğa özgü bileşikler olup; bir klorogenik asit ise hem yaprak hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunmaktadır. Zeytinde diğer türlere göre daha fazla sayıda fenolik madde saptandığı için, bu bitkide metabollk olayların daha yoğun olabileceği veya çeşitlilik göstere bileceği! e dikkat çekilmiştir. Yaprak ve tomurcukların fenolik bileşik kompozisyonları arasında oldukça önemli bir farklılık görülmüş ve 59 fenolik maddeden 30 unun yapraklara. 24 ünün tomurcuklara özgü olduğu saptanmıştır. Beş fenolik maddenin ise hem yaprak, hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunduğu tesbit edilmiştir. Ayrıca; yaprak ve tomurcuklara özgü bileşikler yer aldıkları gruplara göre karşılaş tırıldığında, yapraklarda daha fazla sayıda fenil propan bileşiği bulunduğu görülmüş; buna dayanarak yapraklardaki fenolik maddelerden önemli bir kısmının gelişme olaylarında direkt bir işlev üstlendiği belirtilmiştir. Memecik ve Gemlik çeşitlerinin fenolik madde kompozisyonlan arasında, gerek yaprak gerekse tomurcuk bileşikleri bakımından önemli bir farklılık olduğu görülmüş ve çeşitlere özgü bazı bileşikler ortaya çıkarılmıştır. Çeşitler için tanımlayıcı bir kriter olan bu bileşikler kullanılan ekstrakt miktarıyla ilişkin olarak belirlenmiş olsa bile; pratikte bu özellikten melezleme çalışmalarında yararlanılabileceğine dikkat çekilmiştir. Memecik çeşidinin yaprak ve tomurcuk örneklerinin asldlk hidrolizi sonucunda ortaya çıkan bileşikler tanımlanarak; her iki organda bulunduğu belirlenen fenolik maddelerden birinin quersetin olduğu teşhis edilmiştir. Ayrıca, bu çeşitte flavonoid aglukonu olarak Kemferol bulunmadığı ortaya çıkarılmıştır. Zeytin ağaçlarının yapraklarında fenolik bileşiklerin genel düzeyinde meydana gelen mevsimsel değişimin iki çeşitte paralel olduğu görülmüş; bu değişimlerin fenolojik olayların meydana gelişi ve gelişme olaylarıyla uyum gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, söz konusu değişimlerin alternansın meydana gelişiyle de ilişki gösterdiği tesbit edilmiştir. Buna dayanarak, zeytinde bazı 165ÖZET Zeytin ağaçlarında bulunan fenolik bileşikleri saptayarak, bu bileşiklerin tanimlayıcı özelliklerini belirlemek ve fenolik bileşiklerin mevsimsel değişim lerini incelemek üzere ele alınan bu çalışma 1990-1994 yılları arasında Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü'nde yürütülmüştür. Projede, materyal olarak kullanılan Memecik ve Gemlik standard zeytin çeşitlerinin yaprak ve tomurcuklarında bulunan fenolik bileşikler İnce Tabaka Kromatografisi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Bu bileşiklerin tanımlanmasın da kromatogram üzerindeki yerlerinden (Rf değerleri), renk reaksiyonlarından ve saf olarak izole edilebilen bileşiklerin UV ve görünür ışık dalga boyundaki absorbsiyon eğrilerinden yararlanılmıştır. Bunun yanısıra; yaprak ve tomurcuk örnekleri asidik olarak hidroliz edilerek, ortaya çıkan bileşiklerin tanımlayıcı özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca; fenolik bileşiklerin boş yılı ve dolu yılı boyunca mevsimsel değişimleri incelenerek, bu değişimlerin büyüme ve farklılaşma olay ları, fenolojik olaylar ve özellikle altemansla ilişkisi araştırılmış; bu yönlerden farklı şiddette alternans gösteren iki çeşit arasında ortaya çıkan benzerlik ve farklılıklar saptanmıştır. Elde edilen bulgular aşağıdaki gibi özetlenebilir: Zeytin ağaçlanndaki fenolik bileşiklerin İnce Tabaka Kromatografisi yöntemiyle selüloz plakalarda analizinde, en uygun geliştirme çözgeninin 4: 1: 5 (v/v) lik Butanol: Asetik asit: Su çözeltisi '(üst faz) olduğu ve kromatogramlardaki farklı bileşiklerin saplanması için de Naturstoff (NS) ayıracının AICI3 e göre daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Zeytin ağaçlarında çeşit, organ ve örnek alım zamanı farkı gözetilmeksizin toplam 59 farklı fenolik bileşik bulunduğu saptanmıştır. Bu bileşiklerden 30 unun flavonoid; 22 sinin de fenil propan bileşiği olabileceği ortaya çıkarılmıştır. Bunun dışında kalan 7 adet fenolik maddenin hangi grupta yer aldığı belirlenememiştir, özgül renk reaksiyonlarına dayanarak, fenil propan bileşiklerinden dördünün klorogenik asit; flavonoid bileşiklerinden ikisinin de kalkon bileşiği oldukları saptanmıştır. 164Zeytin ağaçlanndaki dört klorogenik asitten biri yaprağa, ikisi tomurcuğa özgü bileşikler olup; bir klorogenik asit ise hem yaprak hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunmaktadır. Zeytinde diğer türlere göre daha fazla sayıda fenolik madde saptandığı için, bu bitkide metabollk olayların daha yoğun olabileceği veya çeşitlilik göstere bileceği! e dikkat çekilmiştir. Yaprak ve tomurcukların fenolik bileşik kompozisyonları arasında oldukça önemli bir farklılık görülmüş ve 59 fenolik maddeden 30 unun yapraklara. 24 ünün tomurcuklara özgü olduğu saptanmıştır. Beş fenolik maddenin ise hem yaprak, hem de tomurcuklarda ortak olarak bulunduğu tesbit edilmiştir. Ayrıca; yaprak ve tomurcuklara özgü bileşikler yer aldıkları gruplara göre karşılaş tırıldığında, yapraklarda daha fazla sayıda fenil propan bileşiği bulunduğu görülmüş; buna dayanarak yapraklardaki fenolik maddelerden önemli bir kısmının gelişme olaylarında direkt bir işlev üstlendiği belirtilmiştir. Memecik ve Gemlik çeşitlerinin fenolik madde kompozisyonlan arasında, gerek yaprak gerekse tomurcuk bileşikleri bakımından önemli bir farklılık olduğu görülmüş ve çeşitlere özgü bazı bileşikler ortaya çıkarılmıştır. Çeşitler için tanımlayıcı bir kriter olan bu bileşikler kullanılan ekstrakt miktarıyla ilişkin olarak belirlenmiş olsa bile; pratikte bu özellikten melezleme çalışmalarında yararlanılabileceğine dikkat çekilmiştir. Memecik çeşidinin yaprak ve tomurcuk örneklerinin asldlk hidrolizi sonucunda ortaya çıkan bileşikler tanımlanarak; her iki organda bulunduğu belirlenen fenolik maddelerden birinin quersetin olduğu teşhis edilmiştir. Ayrıca, bu çeşitte flavonoid aglukonu olarak Kemferol bulunmadığı ortaya çıkarılmıştır. Zeytin ağaçlarının yapraklarında fenolik bileşiklerin genel düzeyinde meydana gelen mevsimsel değişimin iki çeşitte paralel olduğu görülmüş; bu değişimlerin fenolojik olayların meydana gelişi ve gelişme olaylarıyla uyum gösterdiği saptanmıştır. Ayrıca, söz konusu değişimlerin alternansın meydana gelişiyle de ilişki gösterdiği tesbit edilmiştir. Buna dayanarak, zeytinde bazı 165

Açıklama

Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler

Ziraat, Agriculture, Ağaçlar, Trees, Bahçe bitkileri, Horticultural crops, Fenoloji, Phenology, Zeytin, Olive

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye