Tebriz Türk masalları üzerinde bir inceleme

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2020

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

“Tebriz Türk Masalları Üzerinde Bir İnceleme” adlı bu çalışmada İran’ın Tebriz şehrinde yaşayan Türklerden tarafımızca yapılan alan araştırmasıyla kaynak kişilerden derlenen ve bizden önce çeşitli araştırmacılar tarafından kaynak kişilerden derlenmiş ve yazıya geçirilmiş toplam 80 masal metni incelenmiştir. Bu incelemede masalların bağlam, yapı ve içerik ile işlev özellikleri tahlil edilmiştir. Bu çalışmada ilk olarak alan araştırması yapılan bölgenin daha iyi tanınması ve metinlerin tahlilinde bu bilgilerden faydalanılması için İran, İran Türkleri ve Tebriz hakkında tarihî, kültürel, ekonomik, politik, coğrafî ve demografik bilgilere yer verilmiştir. Ardından İran’da yaşayan Türklerin masalları üzerine yapılan çalışmalara dair literatür incelemesine, amaç, kapsam ve yöntem hakkındaki bilgiye yer verilmiştir. Bu giriş kısmını takiben birinci bölümde; çalışmamızda incelenen türü açık bir şekilde kavramak ve tartışmak amacıyla masal türü hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde alan araştırmasıyla sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiden hareketle masalların bağlam özellikleri, Linda Dégh tarafından oluşturulan ve Türkiye’de çeşitli araştırmacılar tarafından kullanılmış olan “anlatımın biyolojisi” yaklaşımıyla anlatıcı, anlatım ortamı ve zamanı ile dinleyici çerçevesinde tahlil edilmiştir. Üçüncü bölümde çalışmamızdaki örneklemi oluşturan 80 masal metninin yapı ve içerik özellikleri J. M. Adam, A. J. Greimas ve P. Larivaille tarafından geliştirilen “anlatının sözdizimi” veya “beşli şema” adlarıyla bilinen yönteme göre incelenmiştir. Bu incelemede masalların “Başlangıç Durumu, Dönüştürücü Öge (Düğüm), Dinamik Olaylar Zinciri (Eylem), Dengeleyici/Düzenleyici Öge (Çözüm), Bitiş Durumu” olmak üzere olay örgüleri verilmiş, masalların içerik özellikleri kişiler, mekân ve zaman unsurlarıyla karşıtlıklar ve temel kavramlar üzerinden açıklanmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde William Bascom tarafından oluşturulan işlevsel yöntem ve Schwartz tarafından oluşturulan değerler ölçeğine göre masalların işlevleri anlatıcı, bağlam ve metinlerden hareketle tahlil edilmiştir. Bu incelemeyle elde edilen bulgular her bölümdeki değerlendirmelerde ve sonuçta tartışılmıştır, son olarak 80 masal metninin Azerbaycan Türkçesi orijinalleri, Türkiye Türkçesi açıklamalarla çalışmanın metinler kısmında yer almıştır.
This field study called "A Study on Turkish Folk Tales in Tabriz-Iran ", which was conducted by us with Tabriz Turks in Iran, was examined in the light of 80 folktale texts compiled from tradition bearers by various researchers and us. In this study, the context, structure, content and functional properties of the tales were analyzed. In order to utilize this information in getting to know the area and analyzing these tales, cultural, economic, political, geographical and demographic information about Iran, Iranian Turks and Tabriz are given. Subsequently, the article includes an analysis for the inscriptions, purpose, scope and method of the tales of the Turks living in Iran. Following this introduction, information about tales is included in the first chapter in order to clearly understand and discuss the genre in question. In the second chapter of our research, the tales’ characteristics of context, narrator, narrative environment, time and listener is analyzed within the frame of Linde Dégh’s “biology of narrative” approach which has been used by various researchers in Turkey, based on the verbal and written context from the field studies. In the third chapter, the structure and content features of the 80 fairy/folk tale texts that make up the sample in our study were examined according to the method known as "narrative syntax" or "fivefold schema" developed by J. M. Adam, A. J. Greimas and P. Larivaille. In this study, folktale plots such as "Initial State, Transforming Element (Node), Dynamic Chain of Events (Action), Balancing/Regulatory Element (Solution), Final State" are given, and the content features of the tales are explained through the basic concepts and the contrasts in elements of characters, place and time. In the fourth chapter of the study, the function of folktales are analyzed in the frame of the narrator, the context and the texts according to the functional method created by William Bascom and the scale of values created by Schwartz. The findings obtained by this study are discussed in the assessment and conclusions of each section. Lastly, the original versions of these 80 folktales in Azerbaijani Turkish are given in the texts section of the study, together with explanations in Turkey Turkish.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

İran, İran Türkleri, Tebriz, Masal, Iran, Iranian Turks, Tabriz, Folk Tale, Fairy Tale

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye