Hiperakuzi semptomları envanteri'nin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması

Amaç; Hiperakuzili hastaların tanısını koymaya yardımcı Hiperakuzi Semptomları Envanteri'nin Türkçeye uyarlanarak geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi ve ardından hiperakuzi ile tinnitus, anksiyete ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem; Çalışma, Haziran 2021-Şubat 2022 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi KBB Anabilim Dalı'nda gerçekleşmiştir. 18-65 yaş aralığında 318 katılımcı ile çalışma tamamlanmıştır. Katılımcılara Olgu Rapor Formu, Hiperakuzi Semptomları Envanteri (HSE), Khalfa Hiperakuzi Ölçeği (KHÖ), Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HAD) ve Tinnitus Engeli Ölçeği (TEÖ) doldurtulmuştur. Katılımcılardan alınan anketlerden oluşan verilere öncelikle SPSS 26.0 ile açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Daha sonra AMOS 24 programı ile oluşan faktör yapısı doğrulayıcı faktör analizi ile kontrol edilmiştir. Son olarak güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında yer alacak analizlerde verilerin normallik kontrolleri için Kolmogorov Smirnov testi, varyans homojenliği için Levene testi, bağımsız ikili gruplarda karşılaştırmalar t testi ile, çoklu gruplarda ise ANOVA testi ile yapılmış olup varyanslar homojen olduğu için Duncan testi ile grup içi ikili karşılaştırmalar yapılmıştır. Bulgular; Uygulanan güvenirlik analizinde Cronbach ? 0,97 bulunmuştur. Açıklayıcı faktör analizi ile 25 maddelik 5 boyutlu Hiperakuzi Semptomları Envanteri elde edilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi uyum indeksi değerleri ?2 889,387, ?2/sd oranı 3,515, IFI 0,904, NFI 0,910, GFI 0,914, CFI 0,917 ve RMSEA 0,080 bulunmuştur. Hesaplanan ?2/sd oranı 5'ten küçük olması modelin istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. GFI, NFI, IFI ve CFI değerlerinde de model uyumu görülmektedir (IFI, NFI, GFI, CFI>0,90). RMSEA değerinin 0,080'e eşit olması modelin örneklem ile iyi bir şekilde temsil edildiğini göstermektedir. Hiperakuzi Semptomları Envanteri ve alt boyutları için yapılan test-tekrar test sonuçlarında ilk ve son ölçümler arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0.05). HSE puanı ile KHÖ puanı arasında olumlu yönde yüksek seviyede, HSE puanı ile HAD-A puanı arasında olumlu yönde orta seviyede, hem HSE puanı ile HAD-D puanı arasında hem de HSE puanı ile TEÖ puanı arasında olumlu yönde düşük seviyede istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,05). Sonuç; Türkçeye uyarlanan Hiperakuzi Semptomları Envanterinin geçerli ve güvenilir bir araç olduğu sonucuna varılmıştır. Hiperakuzi ile tinnitus, anksiyete ve depresyon arasında da ilişki olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler; hiperakuzi; geçerlik; güvenirlik; tinnitus; anksiyete; depresyon

Aim; It was aimed to evaluate the validity and reliability of the Inventory of Hyperacusis Symptoms, which helps to diagnose patients with hyperacusis, by adapting it into Turkish, and then to examine the relationship between hyperacusis and tinnitus, anxiety and depression. Method; The study was carried out between June 2021 and February 2022 in Ege University Medical Faculty Hospital ENT Department. The study was completed with 318 participants between the ages of 18-65. Case Report Form, the Inventory of Hyperacusis Symptoms (HSE), Khalfa Hyperacusis Questionnaire (KHO), Hospital Anxiety and Depression Scale (HAD), and Tinnitus Handicap Inventory (TEO) were filled in by the participants. First of all, explanatory factor analysis was applied with SPSS 26.0 to the data consisting of questionnaires taken from the participants. Then,the factor structure formed with the AMOS 24 program was checked with confirmatory factor analysis. Finally, reliability analyzes were performed. In the analyzes to take place in the second stage of the study, Kolmogorov Smirnov test for normality control of the data, Levene test for homogeneity of variance, comparisons in independent paired groups with t-test and in multiple groups with ANOVA test. Since variances were homogeneous, in-group comparisons were made with Duncan test. Results; In the applied reliability analysis, Cronbach ? was found to be 0.97. With explanatory factor analysis, a 25-item 5-dimensional the Inventory of Hyperacusis Symptoms was obtained. Confirmatory Factor Analysis fit index values were found as ?2 889.387, ?2/sd ratio 3.515, IFI 0.904, NFI 0.910, GFI 0.914, CFI 0.917 and RMSEA 0.080. The calculated ?2/sd ratio being less than 5 shows that the model is statistically significant. Model fit is also seen in GFI, NFI, IFI and CFI values (IFI, NFI, GFI, CFI>0.90). The RMSEA value being equal to 0.080 indicates that the model is well represented by the sample. In the test-retest results of the Inventory of Hyperacusis Symptoms and its sub-dimensions, no statistically significant difference was found between the first and last measurements (p>0.05). There was a high positive correlation between the HSE score and the KHO score, and a moderately positive correlation between the HSE score and the HAD-A score. There was a statistically significant low positive correlation between both HSE score and HAD-D score and between HSE score and TEO score (p<0.05). Conclusion; It was concluded that the Inventory of Hyperacusis Symptoms adapted into Turkish is a valid and reliable tool. It has also been observed that there is a relationship between hyperacusis and tinnitus, anxiety and depression. Keywords; hyperacusis; validity; reliability; anxiety; depression; tinnitus