Kabız çocuklar için izlem protokolü geliştirilmesi ve hasta yönetimine etkisinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırma, kabız olan çocuklar için izlem protokolü geliştirilmesi ve hasta yönetimine etkisinin incelenmesi amacıyla yarı deneysel olarak planlanmıştır. Araştırma Ege Üniversitesi Çocuk Cerrahisi Polikliniği’nde Eylül 2008- Eylül 2010 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini fonksiyonel kabızlık ve komplikasyonları şikayetiyle başvuran çalışmaya katılmaya istekli çocuklar ve aileleri (n=26) oluşturmuştur. Örneklem seçiminde “Olasılıksız Örneklem Tekniği” kullanılmıştır. Çalışmada; kabızlıkla ilgili uzman hekim, hemşireler ile ön görüşmeler yapılarak protokol geliştirilmiştir. Kabızlık şikayeti olan çocuklar hekim tarafından muayene edildikten sonra fonksiyonel kabızlık tanısı alan çocuk ve aile protokol kapsamında bu konuda uzman hemşireye yönlendirilmiştir (Araştırmacı). Hemşire tarafından çocuk ve ailenin öyküsü alınmıştır. Hasta ve aile diyetisyen ile görüştürülmüştür. Hastaya ve aileye beslenme, davranış düzenlemesi, ilaç tedavisi, evde izlem konularında eğitim verilmiş, dışkılama izlem formu tanıtılmıştır. Eğitim kitapçığı ve dışkılama izlem formu verilmiştir. 15. gün, 1. ay, 2. ay, 3. ay, 6. ay ve 12. ayda (Gereklilik halinde izlem arttırılmıştır) çocuğun beslenme, tuvalet alışkanlığı, ilaç tedavisi ve dışkılama izlem formu kontrol edilmiştir ve gerektiğinde hekim konsültasyonu ve yönlendirme yapılmıştır. Veriler; polikliniğe kabızlık nedeniyle başvuran çocuklar ve çocukların ailelerinden aylık kontroller sırasında araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen Çocuk ve Aile Veri Toplama Formu, Protokol İzlem Formu, Dışkılama İzlem Formu ile toplanmıştır. Ayrıca Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (Ç YKÖ) ve aileler için SF-36 Yasam Kalitesi ölçeği kullanılmıştır. Çocuklar Rome III kabızlık kriterlerine göre ilk görüşmede ve 12. ay görüşmesinde değerlendirilmiştir. Veriler SPSS (Statistic for social sciences) for windows istatistik programı ile sayı, yüzde, McNemar Testi, Wilcoxon testi, Mann-Whitney U testi, Fisher’s Exact testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çocukların ilk görüşmede Rome III kabızlık kriterlerinin % 73.1’inde haftada iki veya daha az dışkılama, % 50.0’ında haftada en az bir kez dışkı kaçırma, % 76.9’unda dışkıyı tutma alışkanlığı veya aşırı istemli (iradeli) gaita tutma hikayesi, % 57.7’sinde ağrılı veya güç (zor) bağırsak hareketleri hikayesi, % 53.8’inde rektumda fekal kitle varlığı, % 42.3’ünde tuvaleti tıkayan kalın çaplı gaita hikayesi, 12. ay görüşmesinde ise % 7.7’sinde haftada en az bir kez dışkı kaçırma, % 15.4’ünde kriterlerinin bulunduğu görülmüştür. Rome III kriterlerinden haftada iki veya daha az tuvalette dışkılama, haftada en az bir kez dışkı kaçırma (fekal inkontinans), dışkıyı tutma alışkanlığı veya aşırı istemli (iradeli) gaita tutma hikayesi, ağrılı veya güç (zor) bağırsak hareketleri hikayesi, rektumda büyük fekal kitle varlığı, tuvaleti tıkayan kalın çaplı gaita hikayesinin ilk ve 12. ay görüşmedeki değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmüştür. Rome III kabızlık kriterlerinin ilk ve 12. ay görüşmedeki toplam işaretleyen sayıları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Annelerin SF 36 Yasam Kalitesi Ölçek alt boyutları ilk ve 6. ay görüşme puanlarının karşılaştırılması sonucunda istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Çocuklar tarafından ilk ve 6. ay görüşmede doldurulan Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin puanları karşılaştırıldığında fiziksel sağlık toplam puanları ve ölçek toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmazken, psikososyal toplam puanları arasında anlamlı fark bulunmuştur. Anneler tarafından ilk görüşmede ve 6. ay görüşmede doldurulan Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeğinin puanları karşılaştırıldığında fiziksel sağlık, psikososyal ve ölçek toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Çocukların yasları ile ilk görüşme Rome III kriterlerinin dağılımı karşılaştırıldığında haftada iki veya daha az dışkılamanın küçük yaslarda daha çok görüldüğü, haftada en az bir kez dışkı kaçırmanın ise büyük yaslarda daha fazla görüldüğü istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuç olarak multidisipliner ekip çalışması ile bir protokol dahilinde tedavi ve bakımın sağlanması bu konudaki gereksinimleri gidermede yarar sağlamaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çocuk, Fonksiyonel Kabızlık, Bakım Protokolü, Hemşirelik Bakımı., Child, Functional constipation, care protocol, nursing care., Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
