Farklı kaynaklardan enzimatik hidroliz yoluyla biyoaktif peptid eldesi ve biyolojik etkinliklerinin incelenmesi

Biyoaktif peptidler canlıların vücut fonksiyonlarına ve sağlığına olumlu etkileri bulunan spesifik protein fragmentleridir. Ağız yolu ile alındıklarında aminoasit sekansına bağlı olarak kardiovasküler, sindirim, immun ve sinir sistemi gibi başlıca vücut sistemlerine yönelik tedavi edici etkileri bulunmaktadır. Biyoaktif peptidler bitkisel, hayvansal, fungal, bakteriyel ve venom kaynaklı olabilmektedir. Hedeflenen biyolojik kaynaktan elde edilecek olan biyoaktif peptidler endojen ya da eksojen peptidler olarak değerlendirilebilmektedir. Biyoaktif peptid eldesinde izlenecek yöntem peptidin endojen veya eksojen olmasına göre değişmektedir. Endojen biyoaktif peptidler çeşitli ekstraksiyon yöntemleri ile elde edilebilirken ekzojen biyoaktif peptidler proteinlerin in vitro koşullarda proteazlar ile hidrolizi sonucu biyolojik aktiviteye sahip peptid fragmentlerinin oluşturulmasını temel alır. Yapılan araştırmalarda; farklı protein kaynaklarından antihipertensif, antioksidatif, antitrombotik, antimikrobiyal, antikanser ve immünomodülatör etkili birçok biyoaktif peptid elde edilmiştir. Üretilen biyoaktif peptidler sentetik ilaç katkı maddelerine alternatif, doğal ve tedavi edici özellikte bileşenler olması nedeniyle aktivitelerine bağlı olarak çeşitli ilaçların geliştirilmesinde kullanılabilmektedir. Biyoaktif peptidlere yönelik yapılan araştırmalarda protein kaynağı olarak farklı biyolojik materyaller kullanılabilmektedir. Ülkemizdeki biyolojik kaynakların en verimli şekilde kullanılması ışığında ülkemizin ekonomik gelişimine katkı sağlanması, gıda ve farmakoloji uygulamalarında kullanılabilecek tedavi edici bileşenlerin elde edilmesi amacı ile farklı protein kaynakları (arı larvası vb.) kullanılarak enzimatik hidroliz yöntemi ile peptid eldesi ve elde edilen peptidlerin biyolojik aktivitelerinin araştırılması bu tez önerisinde amaçlandı. Bu bağlamda çalışmada halk arasında inflamasyon, bağışıklık sisitemi hastalıkları, kanser vb. birçok hastalıkta tedavi ve koruyucu etkisi olduğu bilinen bal arısı (Apis Mellifera) larvası kaynak olarak seçildi. Arı larvası peptid hidrolizatlarının elde edilmesinde homojenize edilen larvaların tripsin ve nötraz enzimleri ile hidroliz etkinliği belirlendi. Bu amaçla öncelikle farklı E/S oranları ve hidroliz süreleri denenerek optimizasyon çalışmaları gerçekleştirildi. İleri aşamada elde edilen peptid hidrolizatlarının DPP4, ?-glukozidaz, ACE enzimleri inhibisyonu, metal şelatlama ve antioksidan etkinlikleri araştırıldı. Bu çalışma sonucunda arı larvası peptid hidrolizatlarının potansiyel biyolojik etkilerinin bulunması ile ileriye yönelik medikal araştırma çalışmalarına katkıda bulunulacağı düşünüldü.;Arı Larvası, Biyoaktif Peptidler, DPP4 İnhibisyonu, ? - Glukozidaz İnhibisyonu, Antioksidan, Metal Şelatlama, ACE İnhibisyonu.;Bee Larvae, Bioactive Peptides, DPP4 Inhibition, ? - Glucosidase Inhibition, Antioxidant, Metal Chelation, ACE Inhibition.