2, 4-D uygulamalarının Helianthus annus L. cu. Vnimik ve Vicia faba l. cv. eresen üzerinde neden olduğu bazı anatomik ve fizyolojik değişiklikler

V ÖZET 2,4-D (DİKLOROFENOKSİASETİKASİT) HERBİSİT UYGULAMALARININ HELİANTHUS ANNUUS L. CV. VNİİMİK (AYÇİÇEĞİ) VE VİCİA FABA L. CV. ERESEN (BAKLA ) BİTKİLERİNDE NEDEN OLDUĞU BAZI ANATOMİK VE FİZYOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER Özideş, Aylin Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Kamil YÜREKLİ Eylül 1998, 52 Sayfa Bu çalışmada, büyüme inhibitörü ve yabani ot öldürücü olarak kullanılan oksin tipi herbisit 2,4-D'nin etkisi, Helianthus annuus L. ev. Vniimik (ayçiçeği) ve Vicia faba L. ev. Eresen (bakla) bitkilerinin morfoloji, fizyoloji ve anatomisi üzerindeki etkisi incelenmiştir. 2,4-D, her iki bitkinin gövde, kök ve yapraklan üzerinde farklılaşmaya neden olur. Bu herbisit düzensiz hücre bölünmesine yol açar, uzmayı durdurur, gövde ve kök gibi bazı bitki bölümlerinin genişlemesini arttırır. Böylece birçok lateral kök primordiyası üretilir. Ayrıca kök uzaması engellenir. 2,4-D, korteks dokularının meristematik alanlara dönüşmesine yol açar. Aşın hücre bölünmesi bazen floeme zararvermek için yeterli olabilir. Bu harabiyetin sonucunda taşınımın engellenmesi ile bitki 2,4-D, yapraklarda -özellikle bakla bitkisinde-epinastiye neden olur. Etkilenen yapraklar, mezofil kaybı ve ya düzensiz damarlanma gösterir ve oldukça daralabilirler. 2,4-D uygulanan yaprakların toplam klorofil içeriği kontrol bitkilerle karşılaştırıldığında azaldığa görülmüştür. Tüm bu değişiklikler muhtemelen bitkinin ölümüne neden olur. Anahtar kelimeler: Heliantus annuus L. ev. Vniimik (ayçiçeği), Vicia faba L. ev. Eresen (balda), 2,4-Diklorofenoksiasetikasit

VI ABSTRACT SOME ANATOMICAL AND PHSİOLOGİCAL CHANGES ON THE 2,4 D APPLIED (HERBICIDE) HELİANTHUS ANNUUS L. CV. VNİİMİK AND VİCİA FABA L. CV. ERESEN Özideş, Aylin MSC in Biology Department Supervisor: Prof. Dr. Kamil YÜREKLİ September 1998, 52 p. In this study, effects of type herbicide 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid which is used commonly as a growth inhibitor and herbicide were investigated on the morphology, physiology and anatomy of Helianthus annuus L. cv.Vniimik (sunflower) and Vicia faba L. cv. Eresen (broad bean). 2,4-D causes differentiations on the stems,-roots and leaves of both of this plants. It might result in disorganized cell division, stop elongation and increase the width of such plant parts as stems and roots. In this way many lateral root primordia are produced. Root elongation is also inhibited. 2,4-D causes cortex tissues to revert to meristematic state, cell proliferation may sometimes be sufficient to crush the phloem, a result that damages the plant by blocking translocation. On leaves -expecially on broad bean- 2,4-D causes to epinasty. Affected leaves show small loss of mesophyll or abnormal venation, also they may be narrow. The total chlorophyll content of 2,4-D applied plant leaves was decreased when compared to the control plants. All this disruptions probably contribute to the plants' death. Keywords: Helianthus annuus, Vicia faba,2,4-Dichlorophenoxyacetic acid