Öğretmenlerin öğretimi planlama ve uygulamada özerklik algısı ve beklentileri üzerine bir araştırma
Yükleniyor...
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Öğretmenlerin dışarıdan bir denetimin baskısı olmaksızın, eğitim faaliyetleri
için kararlar alıp uygulayabilmesi öğretmen özerkliğinin varlığına işarettir. Ancak
ders kazanımları ve içeriklerinin merkezi bir otorite tarafından belirlendiği ve
öğrencilerin merkezî bir sınavla değerlendirildiği Türk eğitim sistemi, öğretmenlere
ancak sınıf-içi faaliyetlerde sınırlı bir özerklik alanı sağlamaktadır. Ülkemizdeki
öğretmen özerkliği araştırmaları daha çok yönetsel boyutlarda incelenmiş olup,
öğretmenlerin öğretimi planlama ve uygulama süreçlerindeki rolleri ve özerklikleri
fazlaca incelenmemiştir. Bu araştırmada, ülkemizde öğretmenlerin öğretimi planlama
ve uygulama sürecindeki özerklik algıları incelenerek, eğitim reformları için
öğretmen özerkliğini destekleyici strateji ve hedefler belirlenmesi yolunda öneriler
sunabilmek amaçlanmıştır. Çalışmada “Öğretmenlerin öğretimi planlama ve
uygulama sürecinde özerklik algısı ve özerklik ihtiyacı nedir?” sorusuna yanıt
aranmıştır.
Bu araştırmada karma araştırma desenlerinden sıralı açıklayıcı desen işe
koşulmuştur. Veri toplama aracı olarak İdeal Öğretim Programı Tercihleri ve Öğretim
Programı Deneyimleri Anketi, Öğretmen Özerklik Ölçeği ve yarı yapılandırılmış
görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmanın nicel boyutundaki örneklemi, 2017-2018
yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kamu ve özel kurumlarda görev yapmakta
olan, basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiş 422 öğretmen oluşturmaktadır.
Nitel veriler için, öğretmen özerkliği ölçeğine göre, özerklik algı düzeyi birbirinden
farklı olan (yüksek, orta ve düşük) 10 öğretmenle görüşme yapılmıştır. Nicel verilerin
çözümlenmesinde yüzde-frekans ve varyans analizi; nitel verilerin çözümlenmesi için
ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır.
Araştırma sonucunda öğretmenlerin genel özerklik algı düzeyinin orta
seviyenin biraz üstünde olduğu ortaya çıkmıştır. Katılımcıların özerklik algı
düzeyleri yaş, görev yapılan öğretim kademesi, mesleki kıdem ve haftalık ders saati
değişkenlerine göre farklılık gösterirken; cinsiyete, çalışılan okul türüne (devlet
okulu - özel okul), katılımcıların eğitim durumu ve branşına göre değişmemektedir.
Öğretmenlerin özerklik algısının en yüksek olduğu boyut öğretimi planlama ve
uygulama süreciyken, en düşük olduğu boyut ise mesleki gelişimdir. Öğretmenlerin
2
ideal bir öğretim programından beklentisi öğretim sürecinin tüm adımlarını ayrıntılı
bir şekilde sunup, aynı zamanda süreçte öğretmene esneklik ve uyarlama imkânları
ile değişiklik yapabilme hakkı da vermesidir. Öğretmenlerin öğretim programında
yaptığı değişikliklerin; “sürenin dışına çıkmak”, “yeni etkinlik veya materyal
geliştirmek”, “içerik sırasında değişiklik yapmak”, “yüzeysel işlemek” ve “konu
atlamak” olarak tespit edilmiştir. Öğretim programlarının öğretmenlere eğitim
durumları açısından sağladığı özerklik incelendiğinde, öğretmenlerin sınıf-içi
faaliyetlerinde ve karar almada oldukça özerk olduğu sonucu ortaya çıkarken;
katılımcıların öğretim programlarının hazırlanması aşamasında en fazla söz hakkı
sahibi olmak istediği öğretim programı öğesi içeriktir. Katılımcıların bu konudaki
önerisi ise, öğretmenleri sürece dahil etme yöntemlerinin çeşitlendirilmesi gerektiği
yönündedir. Toplantılar, kurullar, online anketler yoluyla daha fazla görüş belirtmek
isteyen katılımcılar, öğretim programının hazırlık sürecinin, öğretmenler uzmanlar ve
pedagogların kolektif çalışmasıyla şekillendirilmesini önermiştir.
It can be said that teachers are autonomous when they make decisions about educational activities and implement them without the pressure of external supervision. However, the Turkish education system, in which the course objectives and contents are determined by a central authority and the students are evaluated with a central examination, provides teachers with a limited autonomy area in the classroom activities. Studies on teacher autonomy in Turkey have been studied mostly in managerial dimension and the autonomy of teachers in teaching planning and implementation processes have not been studied enough. By examining teachers' perceptions of autonomy in teaching planning and implementation process, it is aimed to present the suggestions to determine the strategies that support teacher autonomy. In this study, the question "What is the teachers' perception of autonomy and needs of autonomy in the planning and implementation process of teaching?" was answered. In this research, sequential explanatory design which is one of the mixed method procedures, was used. Ideal Curriculum Preferences and Curriculum Experiences Questionnaire, Teacher Autonomy Scale and semi-structured interview form were used as data collection tools. 422 teachers working in public and private schools in 2017-2018 academic year were determined by simple random sampling for the quantitative dimension of the study. For qualitative data, 10 teachers with different autonomy perception levels (high, moderate and low levels according to the teacher autonomy scale) were interviewed. In the analysis of quantitative data, percentage, frequency and variance analysis were used; and content analysis technique was used for the analysis of qualitative data. As a result of the study, it was found that the general autonomy perception level of the teachers was above the avarage level. Autonomy perception levels of participants differed significantly according to the variables of age, the school level, professional experience and weekly work load. Yet, autonomy perception levels of the participants did not differ significantly according to the variables of gender, school type, educational status and teaching subject. Teachers' highest perception of autonomy was in teaching planning and implementation dimension, while the lowest perception of autonomy was in professional development dimension. The expectation of teachers from an ideal curriculum is that the curriculum should provide all the steps of the teaching process in detail and at the same time it should give the teachers the right to make changes with flexibility and also provide with adaptation opportunities. The changes made by teachers in the curriculum are; "changing the time", "developing new activities or materials", "changing the order of the content", "superficial teaching" and "skipping subjects". It is revealed that teachers are quite autonomous in decision-making of classroom activities. Teachers expect to have a greater autonomy in determining the content of the curriculum. The participants suggest that the methods to involve teachers to the process of developing a curriculum should be diversified. The participants, who would like to express more opinions through meetings, commitees, online surveys, suggest that the development process of the curriculum should be shaped by the collective work of teachers, experts and pedagogues.
It can be said that teachers are autonomous when they make decisions about educational activities and implement them without the pressure of external supervision. However, the Turkish education system, in which the course objectives and contents are determined by a central authority and the students are evaluated with a central examination, provides teachers with a limited autonomy area in the classroom activities. Studies on teacher autonomy in Turkey have been studied mostly in managerial dimension and the autonomy of teachers in teaching planning and implementation processes have not been studied enough. By examining teachers' perceptions of autonomy in teaching planning and implementation process, it is aimed to present the suggestions to determine the strategies that support teacher autonomy. In this study, the question "What is the teachers' perception of autonomy and needs of autonomy in the planning and implementation process of teaching?" was answered. In this research, sequential explanatory design which is one of the mixed method procedures, was used. Ideal Curriculum Preferences and Curriculum Experiences Questionnaire, Teacher Autonomy Scale and semi-structured interview form were used as data collection tools. 422 teachers working in public and private schools in 2017-2018 academic year were determined by simple random sampling for the quantitative dimension of the study. For qualitative data, 10 teachers with different autonomy perception levels (high, moderate and low levels according to the teacher autonomy scale) were interviewed. In the analysis of quantitative data, percentage, frequency and variance analysis were used; and content analysis technique was used for the analysis of qualitative data. As a result of the study, it was found that the general autonomy perception level of the teachers was above the avarage level. Autonomy perception levels of participants differed significantly according to the variables of age, the school level, professional experience and weekly work load. Yet, autonomy perception levels of the participants did not differ significantly according to the variables of gender, school type, educational status and teaching subject. Teachers' highest perception of autonomy was in teaching planning and implementation dimension, while the lowest perception of autonomy was in professional development dimension. The expectation of teachers from an ideal curriculum is that the curriculum should provide all the steps of the teaching process in detail and at the same time it should give the teachers the right to make changes with flexibility and also provide with adaptation opportunities. The changes made by teachers in the curriculum are; "changing the time", "developing new activities or materials", "changing the order of the content", "superficial teaching" and "skipping subjects". It is revealed that teachers are quite autonomous in decision-making of classroom activities. Teachers expect to have a greater autonomy in determining the content of the curriculum. The participants suggest that the methods to involve teachers to the process of developing a curriculum should be diversified. The participants, who would like to express more opinions through meetings, commitees, online surveys, suggest that the development process of the curriculum should be shaped by the collective work of teachers, experts and pedagogues.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Öğretmen Özerkliği, Program Özerkliği, Özerklik Algısı, Karma Yöntem, Teacher Autonomy, Curriculum Autonomy, Autonomy Perception, Mixed Method
