Gediz deltası (İzmir) ve Büyük Menderes deltası (Aydın)'nda üreyen tepeli pelikan (Pelecanus crispus Bruch, 1832) populasyon büyüklüğünün, değişiminin, göçlerinin, üreme ve beslenme biyolojilerinin araştırılması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2014
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, nesli küresel ölçekte tehlike altında olan Tepeli Pelikan'ın (Pelecanus crispus Bruch, 1832) Gediz ve Büyük Menderes Deltalarındaki üreme ve kışlama populasyonlarının büyüklüğünün ve bu populasyonlarda meydana gelen değişimlerin belirlenmesi, türün Batı Anadolu'daki göç hareketlerinin ve izlediği rotaların saptanması, ayrıca beslenme ve üreme biyolojisi hakkında bilgi elde edilmesi amaçlanmıştır. Böylece, türün korunmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Üreme ve kışlama populasyonlarının büyüklüğünün ve bu populasyonlarda meydana gelen değişimlerin saptanabilmesi amacıyla Gediz ve Büyük Menderes Deltası başta olmak üzere, Batı Anadolu'da Tepeli Pelikan'ın gözlendiği sulak alanlarda düzenli gözlemler yapılmıştır. Göç hareketlerinin ve rotalarının belirlenebilmesi amacıyla halkalama ve halka okuma çalışmalarından yararlanılmış, türün beslenme biyolojisi ile ilgili olarak da üreme kolonilerinden toplanan kusmuklardan besin analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular, temel istatistik analizleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak analiz edilmiştir. 2011-2014 yılları arasında, her iki çalışma alanında da üreyen çift sayısında yaklaşık %25 oranında artış olduğu belirlenmiş; ayrıca Batı Anadolu'da kışlayan birey sayısının da geçmiş yıllara kıyasla istatistiki olarak anlamlı bir artış gösterdiği tespit edilmiştir (p<0,05). Tepeli Pelikan'ın mevsimsel göç hareketleri ile kış aylarında Batı Anadolu'daki sulak alanlara yayıldığı belirlenmiş, ancak bu yayılmanın ağırlıklı olarak üreme alanlarının bulunduğu nehir havzası içinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, ilk kez bu çalışmada, Gediz ve Büyük Menderes Deltaları'nda halkalanan Tepeli Pelikan bireylerinin, kış aylarında Yunanistan ve Bulgaristan'a gittiği belirlenmiştir. Tepeli Pelikan'ın karasal sulak alanlar arasındaki hareketleri sırasında genellikle nehir ve çayların geçtiği vadileri, kıyısal sulak alanlar arasındaki uçuşta ise deniz kıyısını takip ettiği anlaşılmıştır. Üreme alanlarından toplanan kusmuk örneklerinin analizi sonucunda, Tepeli Pelikan'ın üreme dönemi boyunca yavrularını hem deniz hem de tatlı su balıklarıyla beslediği belirlenmiştir. Gediz Deltası'ndan tanımlanan örnekler Atherina sp., Aphanius sp., Mugil sp., Palaemon sp., Cyprinus sp. ve Carassius sp. iken, buna karşılık Büyük Menderes Deltası'ndan Carassius sp., Mugil sp. ve Palaemon sp. tanımlanmıştır. İlk kez bu çalışmada, her iki çalışma alanından tanımlanan türlerin toplam ağırlığı dikkate alındığında, Carssius sp.'nin %65'lik yüzde ile üreme dönemi boyunca Tepeli Pelikan'ın en çok beslendiği balık türü olduğu belirlenmiştir. Tepeli Pelikan'ın Gediz ve Büyük Menderes Deltaları'nda üreyen çift sayısındaki artışa rağmen, her iki alanda da üreme adalarının fırtına ve dalga erozyonları nedeniyle küçüldüğü tespit edilmiştir. Bu nedenle, üreme alanlarında düzenli izlemelerin devam etmesi gerektiği ve Tepeli Pelikan'ın üreme adalarının rehabilite edilmesi ya da uygun yerlere yuva platformları yerleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Büyük Menderes Deltası, Coğrafi Bilgi Sistemleri, CBS, Gediz Deltası, göç hareketleri, kışlama, sulak alanlar, Pelecanus crispus, populasyon büyüklüğü, populasyon değişimleri, Tepeli Pelikan, üreme., Breeding, Büyük Menderes Delta, Dalmatian Pelican, Gediz Delta, Geographical Information Systems, GIS, migration, movements, population size, population trend, Pelecanus crispus, wetlands, wintering., Biyoloji A.B.D.
