COVİD-19 tanılı yaşlı hastalarda mortalite ile ilişkili faktörlerin incelenmesi

Amaç: COVID-19 pandemisinde hastanede yatarak tedavi edilen yaşlı bireylerde yaş, aşılanma durumları, polifarmasi, komorbit hastalıkları, akciğer tutulum oranları, refakatçi desteği ile mortalite arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yöntem: Araştırmaya S.B.Ü. Bozyaka E.A.Hastanesi etik kuruldan 23/02/2022-38 onay alındı. Retrospektif çalışma için COVID-19 tanısıyla hastanede yatarak tedavi olan 60 yaş üstü hastaların dosyaları ve hastane kayıtları incelendi. Araştırma verileri Bozyaka Eğitim Araştırma Hastanesi Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS), Hastaların klinik dosyaları, Sağlık Bakanlığı Aşı Takip Sisteminden (ATS) elde edildi. Hastaların hastanede yattığı sürece refakatçisinin olması, polifarmasi, aşılanma durumu, komorbit hastalıkları, Charlson Komorbidite İndeksi, Akciğer tomoğrafi bulguları mortalite ile ilişkileri istatiksel irdelendi. Bulgular: Araştırmaya Mayıs 2020- Aralık 2021 de hastaneye yatarak tedavi olan COVID-19 tanılı 60 yaş ve üstü 1267 hasta dahil edildi. Hastaların 634'ü erkek (%50) ; 633'ü (%50) kadın idi. Hastaların medyan yaşı 78 olarak bulundu. Bu yaş cut-off alınarak hastalar 2 grupta incelendi. Tüm hastalarda sağkalım verileri incelendiğinde 469 (%37,0) hastanın ex olduğu ve 798'inin ise yaşadığı görüldü. Hastaların aşılanma durumu 706' (% 63,7) hastanın aşılı olduğu ve 561 (%44,3) aşılı olmadığı tespit edildi. Hastalar yattığı sürece refakatçisi olan hastaların oranı %56,7 (n:718) iken %53,3 (n=549 ) refakatçisinin olmadığı tespit edildi. Hastalarda polifarmasi görülme sıklığı %63,9 (n=810 ) olarak saptandı. Hastalarda kronik hastalık yükünü değerlendirmede kullandığımız Charlson's Komorbidite İndeks (CKİ) değişkenine ait cut-off skoru 8,5 olarak hesaplandı ve bu değer üzerinden mortaliyleyle ilişki irdelendi. Tüm hastalarda CKİ düşük ve yüksek seviyeleri arasında mortalite oranları karşılaştırıldığında CKİ yüksek olanlarda mortalitenin 4 kat fazla (%55,9 & %16,1) olduğu ve istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulundu. (p<0,0001). Mortalite oranları yaş 78 altı ve 78 yaş eşit-üstü ve CKİ düşük/yüksek değerleriyle ikili olarak incelendiğnde CKİ düşük olan yaş grupları arasında %14,6 karşılık %18,3 mortalite oranları saptandı. Yaşa göre ayrılan iki grup arasındaki fark %3,7' olup istatiksel anlamlı fark bulunmadı (*p=0,625). Aynı ilişki CKİ yüksek olan 78 yaş altı ve 78 yaş eşit, üstü gruplardada benzerdi. Hastaların refakatçisi olma iv durumu mortaliyeyle ilişkisi incelendiğinde refakatçisi olmayanlarda mortalite oranı %38 iken refakatçisi olanlarda bu oranın %4.5 olduğu görüldü (p<0,0001). Aşılanma durumunun mortaliteyle ilişkisine bakıldığında aşılı olmayan hastalarda mortalite oranı 3,5 kat fazla olup %63,3 (n=355) olarak anlamlı yüksekti. Aşılı olanlarda mortalite oranı %16,1 saptandı. (p<0,0001) Hastaların polifarmasi durumu ile mortalite ilişkisinde Polifarmasi olanlarda mortalite oranı %82,5 olarak saptanırken polifarmasi olmayanlarda mortalite oranı %17,5 olarak bulundu. Bu oran 4 kat fazla mortalite oranıyla anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0,0001). Ek olarak mortaliteye etki eden parametrelerinin belirlenmesi için tekli ve çoklu değişkenli lojistik regresyon analizi yapıldığında yaş mortaliteyi tahminleyebilecek güçlü parametre olmadığı (OR değeri 1,3 ve p>0,05), entübe olma, CKİ yüksek olması, aşılı olmama durumunu, refakatcisi olmaması ve akciğer tutulum oranının %50'den fazla olması mortaliteyi öngörmede etkili parametreler olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuç: COVID-19 hastalığı yaşlılarda kronik hastalıkların varlığı, CKİ yüksekliği, aşılanma durumu, refakatçi desteğinin varlığı, akciğer tutulum şiddeti mortaliteyle yakından ilişkilidir. Kronolojik yaş ile mortalite ilişkisi zayıf saptanmasına rağmen bu alanda kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır.

Abstract Objective: This study aims to investigate the relationship between mortality and age, vaccination status, polypharmacy, comorbid diseases, lung involvement rates, and companion support in the elderly who were hospitalized during the COVID-19 pandemic. Method: Research S.B.U. Approval was obtained from the ethics committee of Bozyaka E.A. Hospital on 23/02/2022-38. For the retrospectively designed study, the files and hospital records of patients over the age of 60 who were hospitalized with the diagnosis of COVID-19 were reviewed retrospectively. Research data were obtained from the Bozyaka Education and Research Hospital Hospital Information Management System (HIMS), patients' clinical files, and the Ministry of Health Vaccine Tracking System (VTS). The relationships between mortality and presence of a hospital companion during the hospitalization, polypharmacy and vaccination status, comorbid diseases, Charlson Comorbidity Index, and Lung tomography findings were statistically analyzed. Findings: A total of 1267 patients aged 60 years and older with a diagnosis of COVID-19 who were hospitalized between May 2020 and December 2021 were included in the study. 634 of the patients were male (50%); 633 (50%) were women. The median age of the patients was 78. Patients were divided into two groups regarding this value as a cut-off. The survival data of all patients were investigated, and it was determined that 469 (37.0%) of patients died and 798 survived. The vaccination status of the patients was investigated, and it was determined that 706 (63.7%) patients were vaccinated and 561 (44.3%) were not vaccinated. It was determined that the rate of patients who had a companion during their hospitalization period was 56.7% (n=718), and the rate of patients who had no hospital companion was 53.3% (n=549). Polypharmacy was present in 63.9% (n=810) of the patients. The cut-off value of Charlson's Comorbidity Index (CCI) which is used to assess chronic disease burden in patients, was calculated as 8.5 and its relationship with mortality was investigated regarding this value. The mortality rates between low and high CCI levels were compared among all patients, and the mortality rate in those with high CCI scores was found to be 4 times higher (16.1% & 55.9%), and this vi finding was statistically and significantly high (p<0.0001). The mortality rates were compared between patients with low CCI and high CCI levels, and it was found that the mortality rate of patients with high CCI scores was 4 times higher (16.1% & 55.9%) and was statistically and significantly high (p<0.0001). Mortality rates were analyzed as binary with the parameters of age, below 78 and equal/above 78, and CCI score low/high, and the analysis showed that mortality rates in the group of patients with low CCI divided by age was %14,6 and %18.3. The difference between the two groups divided by age was 3.7% and is not a statistically significant difference (*p=0.625). The same association was observed similarly in patient groups aged below 78 years and aged equal/above 78 years with high CCI. The relationship between having a companion and mortality was investigated and it was seen that the mortality rate was 38% in the patients who had no companion and 4.5% in the patients who had a companion (p<0.0001). the relationship between vaccination status and mortality was investigated, and the mortality rate was 3.5 times higher in unvaccinated patients (n=355) and was found significantly high with a rate of 63.3%. The mortality rate was 16.1% in those who were vaccinated (p<0.0001). the relationship between the polypharmacy status of the patients and the mortality rate was investigated and the mortality rate was found as 82.5% in those with polypharmacy, while the mortality rate was 17.5% in those without polypharmacy. These findings show that the mortality rate is 4 times higher in those with polypharmacy and was found significantly high (p<0.0001). In addition, the univariate and multivariate logistic regression analysis was used to determine the risk parameters that have an effect on mortality, and analysis showed that age is not effective parameter in predicting mortality (OR values were 1.3 and p>0.05), however intubation, high CCI score, being unvaccinated, having no companion and having a lung involvement more than 50% are effective parameters in predicting mortality. Results: Presence of a chronic diseases, high CCI score, vaccination status, presence of companion support, severity of the lung involvement in the elderly in COVID 19 disease are closely related to mortality. Although the relationship between chronological age and mortality is weak, comprehensive studies are needed in this area.