Türkiye'de döviz kuru dalgalanmalarının ve Merkez Bankası faiz politikalarının dış ticarete etkisi

Bu çalışmada dış ticaret ile ilgili üç ayrı konu incelenmektedir. Bunların ilkinde Türkiye'nin seçilmiş sekiz ülkeye olan ihracatını etkileyen eşik kur dalgalanma değerinin bulunup bulunmadığı, bu ülkelere olan ihracatın kur oynaklığından, fiyat ve ithalatçı ülkelerin gelir dalgalanmalarından nasıl etkilendiği ele alınmıştır. İkinci olarak Merkez Bankası faiz oranlarının Türkiye'nin bu ülkelere olan ihracatına etki edip etmediği araştırılmıştır. Üçüncü kısımda ise ihracatın istihdam üzerindeki etkisi incelenmiştir.. Ulaşılan sonuçlara göre, Türkiye'nin Almanya, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya, ABD, Japonya ve Rusya'ya olan ihracatına etki eden kritik bir kur oynaklık değeri bulunmamaktadır. Euro ve Dolar kurlarındaki dalgalanmanın artması bu ülkelere olan ihracatı olumsuz etkilemektedir. Fiyatlardaki ve ithalatçı ülkelerin gelirlerindeki dalgalanmalar Türkiye'nin bu ülkelere olan ihracatının düşmesine yol açmaktadır. Döviz kurundaki oynaklığın artması Türkiye'nin sanayi ve tarım sektörlerinin de bu ülkelere olan ihracatını düşürmektedir. Fiyat ve ithalatçı ülkelerin gelirindeki dalgalanmalar da sektörlerin ihracatının azalmasına neden olmaktadır. Ankara, Bursa, Denizli, İstanbul, İzmir illerinin AB üyesi beş ülkeye olan ihracatları döviz kuru oynaklığının artmasından, fiyat ve gelir dalgalanmalarından olumsuz etkilenerek düşmektedir. İkinci çalışma konusu Merkez Bankası borç verme faiz oranı ile Türkiye'nin söz konusu sekiz ülkeye olan ihracatları arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunmamaktadır. Uzun dönemli bir ilişkinin olmamasının yanısıra faiz oranının kısa dönemde de ihracat üzerine bir etkisi tespit edilememiştir. Sanayi ve tarım sektörlerinin söz konusu ülkelere olan ihracatları ile Merkez Bankası faiz oranları arasında da uzun dönemli bir ilişki bulunmamaktadır. Son olarak Aydın ili verileriyle yapılan araştırmadan elde edilen sonuçlar, ihracat artışının istihdam üzerinde olumlu bir etkisi bulunduğunu göstermektedir. Sanayi sektöründeki firmaların ihracatının istihdama katkısı tarım sektöründeki firmaların ihracatının istihdama katkısından fazladır. İhracatı toplam cirosundaki payı %25 ve daha büyük olan firmaların ihracatının istihadam yaratma gücü daha fazladır. Firmaların Organize Sanayi Bölgesinde yerleşik olması ihracatın istihdama katkısını etkilememektedir.