Küçük Menderes nehir havzasında kuraklık geçiş olasılıklarının belirlenmesi

Kuraklık, insan hayatı, ekonomi ve çevresel sistemler üzerinde ciddi etkiler oluşturabilen tehlikeli doğa olaylarından biridir. Ancak kuraklık yapısı itibari ile diğer doğal afetlerden çok farklıdır. Gelişmesi uzun yıllar alabilmekte ve doğurduğu sonuçlar ciddi ve maliyetli olabilmektedir. Ülkemiz gerek iklim değişikliği etkileri gerekse Akdeniz iklim kuşağında yer alması nedeniyle kuraklıkla karşı karşıyadır. Özellikle son yıllarda Akdeniz ülkelerinde, küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkileri gözlenmeye başlamıştır. Türkiye gibi Akdeniz havzasında yer alan ülkelerde önümüzdeki dönemlerde sıcaklıkların artacağı ve yağışların azalacağı öngörülmektedir. Bu anlamda ülkemiz genelinde yaşanması muhtemel kuraklık afetlerinin şiddetlerinin artacağı ve sürelerinin uzayacağı düşünülmektedir. Aynı zamanda kuraklık, insan faaliyetlerinin su kaynaklarına olan bağımlılığı nedeniyle, sosyal, çevresel ve ekonomik olarak önemli zararlar ortaya çıkarabilir. Bu açıdan bakıldığında meteorolojik ve hidrolojik karakteristikte doğal afetler içerisinde kuraklık önemli bir etkiye sahiptir. Kuraklığın önemli bir doğal afet olduğu bilincinden hareketle, bu tez kapsamında Küçük Menderes alt havzasında kuraklık olasılıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Meteorolojik kuraklık değerlendirmeleri için ise Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYİ); hidrolojik kuraklık değerlendirmeleri için Akım Kuraklık İndeksi (AKİ) kullanılmıştır. Toplamda beş yağış gözlem istasyonu ve beş akım gözlem istasyonu bu tez kapsamında seçilmiş olup ortalama aylık verileri ile hesaplamalar yapılmıştır. İndeksler yardımıyla her bir ay için belirlenen kuraklık sınıfları kullanılarak elde edilen kuraklık sınıfı olasılıkları, her kuraklık şiddet sınıfında beklenen kalma süresi, beklenen ilk geçiş süresi ve yakın gelecekte görülme olasılığı en yüksek olan kuraklık sınıfı belirlenerek hidrolojik kuraklık ile meteorolojik kuraklık arasındaki ilişki incelenmiştir.

Drought is one of the most dangerous natural disasters that can have serious effects on human life, economy, and environmental systems. However, it is very different from other natural disasters due to its structure. It can take many years to develop, and its consequences can be serious and costly. Turkey is facing drought due to both the effects of climate change and its location in the Mediterranean climate zone. Especially in Mediterranean countries, the negative effects of global climate change have observed recently. Located in the Mediterranean basin countries like Turkey, are expected to decrease in the temperature and precipitation will increase in the coming period. In this sense, it is thought that the severity and duration of possible drought disasters in our country will increase. At the same time, drought can cause significant social, environmental, and economic damages due to the dependence of human activities on water resources. From this point of view, drought has an important effect among natural disasters in meteorological and hydrological characteristics. In this study, it is aimed to investigate the drought probabilities for Küçük Menderes River Basin. Standardized Precipitation Index (SPI) is used for meteorological drought; Streamflow Drought Index (SDI) is used for hydrological drought assessments. Five meteorological and five streamflow gauging stations are selected within the scope of this thesis and calculations are made with monthly data. The relationship between meteorological drought and hydrological drought was investigated by determining the drought class probabilities obtained from the drought classes determined for each month with the help of indexes, the expected duration of residence in each drought severity class, the expected first transition period and the drought class with the highest probability in the near future.