Pandeminin sağlık sektöründe iş kazalarına etkisi: Üniversite hastanesinde karşılaştırmalı bir analiz
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu çalışma, İzmir Demokrasi Üniversitesi Buca Seyfi Demirsoy Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde, 2019-2022 yılları arasında sağlık çalışanlarının geçirdiği iş kazalarının, COVID-19 pandemisi öncesinde, sırasında ve sonrasındaki değişimini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın ana odak noktası, sağlık çalışanlarının geçirdiği iş kazalarını ve pandeminin iş kazalarının sayısı, türleri ve sıklığı üzerindeki etkilerini belirlemek ve analiz etmektir. Araştırma, retrospektif bir tasarım ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, hastanenin iş sağlığı ve güvenliği biriminde tutulan kaza bildirim formlarından elde edilmiştir. Araştırma kapsamındaki iş kazaları, pandeminin üç farklı dönemi (pandemi öncesi (2019), pandemi süreci (2020-2021) ve pandemi sonrası(2022)) dikkate alınarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 25.0 ve JASP programları kullanılmıştır. İş kazalarının yıllar içindeki dağılımını ve bu kazaların sağlık çalışanlarının sosyodemografik özelliklerine göre dağılımını anlamak amacıyla tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi, t-testleri ve ANOVA analizleri uygulanmıştır. Ayrıca, iş kazalarının türlerine göre farklılaşmalar da karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. 2019-2022 yılları arasında iş kazalarının genel seyri incelendiğinde, toplam 228 iş kazası ve %3,4 genel iş kazası oranı rapor edilmiştir. Pandemi öncesi dönem olan 2019 yılında iş kazası sayısı 71 olup kaza oranı %6,1 iken, pandemi sürecinde 2020'de bu sayı 24'e ve oran %1,4'e düşmüştür. 2021'de iş kazası sayısı 49 ve oran %2,8 yükselmeye başlamış ve pandemi sonrası 2022'de ise yeniden artış göstererek kaza sayısı 84 ve oran %4,2 olarak kaydedilmiştir. 2019-2020 (p<0,001), 2019-2021 (p=0,003) ve 2020-2022 (p=0,009) yılları arasında iş kazası insidans hızlarında anlamlı farklar bulunurken, 2019-2022 (p=0,143) arasında anlamlı bir fark yoktur. Cinsiyet ve meslek gruplarındaki iş kazaları incelendiğinde, kadın çalışanların iş kazalarındaki oranı 2019'da %76,1, 2020'de %75, 2021'de %71,4 ve 2022'de %69'a düşmüştür (p=0,79). Erkek çalışanların oranı ise %23,9 ile %31 arasında değişmiş ve bu dağılım cinsiyet bakımından değerlendirildiğinde anlamlı fark gözlenmemiştir (p=0,789). Meslek grupları açısından, hemşireler ve ebeler ile temizlik personeli en fazla iş kazasına maruz kalan gruplar arasında yer almıştır. COVID-19 sürecinde hemşire ve ebelerin oranı %21,1'den %40,8'e yükselmiş, temizlik personelinin oranı ise %38'den %36,7'ye düşmüştür. Bu değişiklikler meslek grupları bakımından istatistiki olarak değerlendirildiğinde anlamlı bulunmuştur (p=0,006). İş kazalarının türlerine göre yıllara dağılımında, en sık kesici delici alet kazaları görülmüştür. Bu kazalar 2019'da %31,3, 2020'de %8,7, 2021'de %20,9 ve 2022'de %39,1 oranında gerçekleşmiştir. Pandemi sürecinde sağlık çalışanlarının iş yükünün artmasına rağmen, COVID-19 önlemlerinin ciddiyetle takip edilmesi, kişisel koruyucu ekipmanların (KKE) kullanımında hassasiyet gösterilmesi ve eğitim verilmesi gibi faktörler, iş kazalarındaki azalmanın ana nedenleri olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak bu çalışma COVID-19 pandemisinin, iş sağlığı ve güvenliği açısından sağlık çalışanlarının üzerindeki etkilerini açıkça ortaya koymaktadır. Pandemi, iş kazalarının türü ve sıklığında belirgin değişikliklere yol açmış, özellikle hemşireler ve ön saflarda çalışan diğer sağlık personelini etkilemiştir. Pandemi sonrasında iş kazalarının tekrar artış göstermesi, iş sağlığı ve güvenliği politikalarının gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Özellikle kriz dönemlerinde sağlık çalışanlarının korunmasına yönelik daha güçlü politikaların ve iş güvenliği tedbirlerinin alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu bulgular, gelecekte benzer kriz durumlarına hazırlıklı olmak adına iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
