Duygusal yüz ifadelerinin risk alma davranışına etkisi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Duygu ve biliş alanında düzenlenen birçok çalışma, bireylerin hissettikleri duyguların karar verme süreçlerinde önemli role sahip olduğunu göstermiştir. Bu alanda yapılan farklı çalışmalar ele alındığında, hem duygunun değerlik özelliğinin hem de özgül duyguların risk alma davranışı üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Alanda sınırlı sayıda çalışma ile incelenen bir konu ise, duygusal yüz ifadelerinin karar verme üzerindeki etkileridir. Bu tez çalışmasında, tehdidin kaynağına yönelik olarak sunduğu bilgi bakımından birbirinden farklılaşan duygusal yüz ifadelerinin risk alma davranışı üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Balon Analog Risk Görevi (BART; Lejuez vd., 2002) kullanılmış ve her bir deneme öncesinde katılımcılara bir yüz ifadesi sunulmuştur. Hipotezler genel olarak öfkeli yüz ifadesi görmüş olmanın, nötr yüz ifadesi görmüş olmaya kıyasla, risk alma davranışını artırırken; korkulu yüz ifadesi görmüş olmanın, nötr yüz ifadesi görmüş olmaya kıyasla, risk alma davranışını azaltacağı yönündedir. Hipotezlerin test edilmesi için ikisi (Deney 1 ve Deney 2) denekler-arası, bir tanesi denek-içi (Deney 3) olmak üzere üç deney gerçekleştirilmiştir. Çevrimiçi gerçekleştirilen Deney 1 sonucunda temel hipotezi destekleyen bulgulara ulaşılmamıştır. Deney 2 ve Deney 3 sonucunda ise, beklenen yönde eğilimler gözlenmiş ve temel hipotezi kısmen destekleyen bulgular elde edilmiştir. Elde edilen bulgular çeşitli kuramsal yaklaşımlar ile tartışılmış ve gelecek çalışma önerilerinde bulunulmuştur. Bu tez çalışmasından elde edilen bulgular, farklı iletişim değerine sahip yüz ifadelerinin algı, dikkat ve bellek süreçlerine ek olarak, karar verme süreçlerini de etkileme potansiyeline sahip bir faktör olabileceğine işaret etmektedir. Duygu ve biliş alanında farklı duygusal yüz ifadelerinin risk alma davranışı üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. BART ile düzenlenen bu öncül çalışmanın duygu ve biliş alanına katkı sağlaması, özel bir duygusal uyaran türü olan yüz ifadelerinin karar verme süreçleri üzerine etkilerini incelemek isteyen araştırmacılara kaynak oluşturması umut edilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Risk alma davranışı, BART, duygusal yüz ifadeleri, korku, öfke., Risk-taking behavior, emotional facial expressions, fear, anger.
