Hızır Ağa ile Abdülbâkî Nâsır Dede'nin makam anlayışlarının karşılaştırılması
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türk mûsikîsinin tarihsel süreç içerisinde sanatsal faaliyetlerin arttığı, tarihinin en önemli sanatkârlarından, bestekârlarından, icracılarından bazılarının yetiştiği, son devirlerden birisi XVIII. yy.'dır. Onur Akdoğu'nun da bu doğrultuda Türk müziği dönemlerini sınıflandırdığı çalışmasında "Doruk Dönemi (1730-1826)" ifadesini kullandığı bu dönemde yaşamış iki ismi konu alan "Hızır Ağa ile Abdülbâkî Nâsır Dede'nin Makam Anlayışlarının Karşılaştırılması" isimli tez konumuzda bu iki ismin yazmış olduğu Tefhîmü'l Makâmât ve Tedkîk u Tahkîk isimli kuramsal eserlerdeki makamsal oluşum tarifleri incelenip, kıyaslanıp analiz edilmiştir. Bu tez konusunun seçilmesinin asıl nedenlerinden birisi aynı yy.'da, aynı nedenlerle kaleme alınan, dönemin dikkat çeken kuramsal çalışmalarından ikisinin sahip olduğu benzerlik ve farklılıkları tespit edebilmektedir. Devamında ise, benzer nedenlerle yakın tarihlerde kaleme alınan bu eserlerin tespit edilen benzerliklerine veya farklılıklarına sebep olan koşulların neler olduğu saptanmak istenmiştir. Elde edilen veriler ışığında da dönemin en ciddi mûsikî eğitimlerinin verildiği kurumlarda eğitim almış, padişah mûsahipliği yapmış bu iki kudretli sazendenin makamsal anlayışlarının benzerlik veya farklılıklarını belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda; Birinci bölümde, Hızır Ağa ve Nâsır Dede'nin sahip oldukları mûsikî anlayışlarını edinme süreçleri, eğitimleri, eserleri gibi konular yani hayatları anlatılmıştır. İkinci bölümde, bu iki ismin yazdığı ve tez çalışmamızın birincil kaynakları olan kuramsal eserler Tefhîmü'l Makâmât'ın ve Tedkîk u Tahkîk'in makamsal sınıflandırma sistemleri, perde sistemleri ve usûller, yani eserlerin nazari içerikleri-özellikleri anlatılmıştır. Üçüncü bölümde, ilgili kütüphânelerden eserlerin asıl nüshalarının dijital kopyaları talep edilip, direkt olarak bu nüshalar kaynak alınarak Tefhîmü'l Makâmât'ta ve Tedkîk u Tahkîk'te adı ortak olarak geçen ve her iki eserde de tarifi bulunan makamsal oluşumlar (makam, terkip, şu'be, âvâze) tespit edilip, tarifleri verilmiş, ardından da bu tarifler kıyaslanıp analiz edilmiş, benzer, kısmen benzer ve farklı olarak sınıflandırılmıştır. Elde edilen veriler grafikler şeklinde de sunulmuştur, bu sonuçlara sebep olmuş olabilecek koşullar belirlenmeye çalışılmıştır.
The XVIII century is one of the last periods in which artistic activities of Turkish music increased in the historical process and some of the most important artists, composers and performers of its history were raised. In our thesis topic titled "Comparison of the Makam Understandings of Hızır Ağa and Abdülbâkî Nâsır Dede", which is about two names who lived in this period, in which Onur Akdoğu used the expression "Doruk Period (1730-1826)" in his study in which he classified the periods of Turkish Music in this direction, the descriptions of maqam formation in the theoretical works named Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk written by these two names are examined, compared and analyzed. One of the main reasons for choosing this thesis topic is to be able to identify the similarities and differences of two of the most serious theoretical studies of the period, which were written in the same century for the same reasons. Afterwards, it is aimed to determine what are the conditions that cause the similarities or differences between these works, which were written for similar reasons in the same period. In the light of the data obtained, it is aimed to determine the similarities or differences of the maqam understandings of these two powerful sazendes, who were educated in the institutions where the most serious musical education of the period was given, and who served as sultans. In this respect; In the first part, subjects such as the processes of acquiring the musical understanding of Hızır Ağa and Nâsır Dede, their education, their works, in other words, their lives are explained. In the second part, the theoretical works written by these two names, which are the primary sources of our thesis study, the maqam classification systems, notation systems and procedures of Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk, that is, the technical contents-features of the works, are explained. In the third part, digital copies of the original copies of the works have been requested from the relevant libraries and the descriptions of the maqam formations (makam, composition, âvâze, etc.) commonly mentioned in Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk are given, and then these descriptions are compared, analyzed and classified as similar, partially similar and different. The data obtained are also presented in form of graphs, and the conditions that may have caused these results are tried to be determined.
The XVIII century is one of the last periods in which artistic activities of Turkish music increased in the historical process and some of the most important artists, composers and performers of its history were raised. In our thesis topic titled "Comparison of the Makam Understandings of Hızır Ağa and Abdülbâkî Nâsır Dede", which is about two names who lived in this period, in which Onur Akdoğu used the expression "Doruk Period (1730-1826)" in his study in which he classified the periods of Turkish Music in this direction, the descriptions of maqam formation in the theoretical works named Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk written by these two names are examined, compared and analyzed. One of the main reasons for choosing this thesis topic is to be able to identify the similarities and differences of two of the most serious theoretical studies of the period, which were written in the same century for the same reasons. Afterwards, it is aimed to determine what are the conditions that cause the similarities or differences between these works, which were written for similar reasons in the same period. In the light of the data obtained, it is aimed to determine the similarities or differences of the maqam understandings of these two powerful sazendes, who were educated in the institutions where the most serious musical education of the period was given, and who served as sultans. In this respect; In the first part, subjects such as the processes of acquiring the musical understanding of Hızır Ağa and Nâsır Dede, their education, their works, in other words, their lives are explained. In the second part, the theoretical works written by these two names, which are the primary sources of our thesis study, the maqam classification systems, notation systems and procedures of Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk, that is, the technical contents-features of the works, are explained. In the third part, digital copies of the original copies of the works have been requested from the relevant libraries and the descriptions of the maqam formations (makam, composition, âvâze, etc.) commonly mentioned in Tafhîmü'l Makâmât and Tedkîk u Tahkîk are given, and then these descriptions are compared, analyzed and classified as similar, partially similar and different. The data obtained are also presented in form of graphs, and the conditions that may have caused these results are tried to be determined.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Müzik, Music
