Kırgız destanlarında kadın tipler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmanın konusu, Kırgız destanlarındaki kadın tiplerdir. Çalışmanın
kapsamını, Türkiye Türkçesine aktarılan başkahramanı kadın olan ve başkahramanı
erkek olan toplam 20 Kırgız destanı oluşturmaktadır. Bu destanların şahıslar kadrosunda
bulunan toplam “126 kadın karakter” tespit edilerek incelemeye dahil edilmiştir. Söz
konusu tiplerin belirlenmesi adına Kırgız destanlarında yer alan kadın karakterler,
tipolojik özellikleri ve destanlarda sergiledikleri eylemleri dikkate alınarak bir tasnife
tabi tutulmuştur. Bu tasnifte Kırgız destanlarındaki olumlu kadın tipler: “alp tipi”, “âşık
tipi”, “ideal eş tipi”, “ideal anne tipi”, “bahşı/şifacı tipi”, “cariye tipi”, “kurtarıcı tipi”,
“masum düşman tipi”, “kırk kız tipi” “yenge tipi” ve “süt anne tipi”; olumsuz kadın
tipler ise: “düşman tipi”, “hain tipi”, “kötü eş tipi”, “haris tipi”, “hilekar tipi”,
“boşboğaz tipi” ve “zalim ebeveyn tipi” olarak adlandırılmıştır. Yapılan tasnifin
ardından kadın karakterlerin tipolojisi bütüncül olarak incelenmiştir. Ortaya konulan
tasnifin ve kadın tipler için kullanılan adlandırmaların anlaşılır olması adına, çalışmada
öncelikli olarak, Kırgız destanlarının her biri yapısal bir çözümleme yöntemiyle
incelenmiştir.
Bu çalışma ile, en genel anlamda “kahramanlık anlatıları” olarak tanımlanan
destan türüne dair: “Destan kahramanları kimlerdir? Kahraman erkek olmak zorunda
mıdır? Kadın kahramanın özgün bir biyografisi var mıdır? Kahramanlar insan olmak
zorunda mıdır? Kahramanın savaşması bir zorunluluk mudur? Genel kabul gören bir
kahramanca davranış kodu var mıdır?” gibi sorulara cevap aranmıştır. Ayrıca, kadın
başkahramanın ve başkahramanı erkek olan destanlardaki kadın karakterlerin
tipolojisini ortaya koymak hedeflenmiştir. Böylece gerek Halk Bilimi alanındaki
araştırmacılara gerekse farklı disiplinlerde “kadın tipler”, “halk anlatılarında kadının
rolü” ve “toplumsal cinsiyet” gibi konularda araştırma yapan bilim insanlarına veri
sağlamak amaçlanmıştır.
Female character types in Kyrgyz epics is the focus of this study. The scope of this dissertation consists of 20 Kyrgyz epics, which are translated into Turkish, having both a female and a male protagonist. 126 female characters that appear in these epics are included in the study. Having considered their typological characteristics and the actions they performed, these characters have been classified so that we can determine character types. In this classification, positive female character types in Kyrgyz epics are named as follows: "heroine", "lover", "ideal lover", "ideal mother", "healer", "odalisque", "rescuer", "innocent enemy", "forty girls", "bridesmaid" and "wet-nurse". Negative or evil female character types in Kyrgyz epics are named as follows: "enemy", "traitor", "bad wife (non-excellent wife)", "greedy", "trickster", "indiscreet" and "cruel parents". Following the classification, the typology of female characters is examined in a holistic manner. In order to clarify the classification and the naming used for female types, each of the Kyrgyz epics has been examined by using structural analysis. In this study, certain questions about epics -broadly described as heroic narratives- is attempted to be answered such as: "Who is the epic hero? Does the epic hero have to be a male? Does the heroine have an original biography? Do heroes have to be human? Is it a necessity for the hero to fight? Is there a commonly accepted heroic behavior?". Moreover, in this study it is aimed to analyze the typology of the female protagonist and other female characters in the epics having male protagonist. Thus, this dissertation aims to provide data to the researchers in the field of folklore as well as to the scholars of different fields who have been studying on "female character types in literature", "the role of female characters in folk narratives" and "gender".
Female character types in Kyrgyz epics is the focus of this study. The scope of this dissertation consists of 20 Kyrgyz epics, which are translated into Turkish, having both a female and a male protagonist. 126 female characters that appear in these epics are included in the study. Having considered their typological characteristics and the actions they performed, these characters have been classified so that we can determine character types. In this classification, positive female character types in Kyrgyz epics are named as follows: "heroine", "lover", "ideal lover", "ideal mother", "healer", "odalisque", "rescuer", "innocent enemy", "forty girls", "bridesmaid" and "wet-nurse". Negative or evil female character types in Kyrgyz epics are named as follows: "enemy", "traitor", "bad wife (non-excellent wife)", "greedy", "trickster", "indiscreet" and "cruel parents". Following the classification, the typology of female characters is examined in a holistic manner. In order to clarify the classification and the naming used for female types, each of the Kyrgyz epics has been examined by using structural analysis. In this study, certain questions about epics -broadly described as heroic narratives- is attempted to be answered such as: "Who is the epic hero? Does the epic hero have to be a male? Does the heroine have an original biography? Do heroes have to be human? Is it a necessity for the hero to fight? Is there a commonly accepted heroic behavior?". Moreover, in this study it is aimed to analyze the typology of the female protagonist and other female characters in the epics having male protagonist. Thus, this dissertation aims to provide data to the researchers in the field of folklore as well as to the scholars of different fields who have been studying on "female character types in literature", "the role of female characters in folk narratives" and "gender".
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kadın Karakterler, Kırgız Destanları, Kadın Tipler, Yapısalcı Yontem, Female Characters, Kyrgyz Epics, Female Character Types, Structuralism
