Sebze olarak değerlendirilen ekonomik öneme sahip yeni bitkilerin kültüre alınması, yaygınlaştırılması ve ıslahı üzerine çalışmalar I. kapari türlerinin (capparis L.) tohumla ve doku kültürü ile çoğaltılması üzerine araştırmalar
Küçük Resim Yok
Tarih
1999
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Ülkemizde doğal olarak geniş bir yayılım alanı gösteren ve ihracatı ile döviz kazandıran kapari bitkisinin kültüre alınması ve yaygınlaştırılması amacıyla yürütülen bu çalışmada, doku kültürü yöntemiyle çoğaltma ve tohumlara yapılan ön uygulamalar ile generatif çoğaltım uygulanabilirliği araştırılmıştır. Kapari sürgünlerinden alınan büyüme uçları, farklı temel besin ortamları (Gamborg White, değiştirilmiş MS, Anderson, Woody Plant, MS 1.66 Tendrich), ile seyreltilmiş MS ortamında (MS/2, MS/3, MS/4) ayrı denemeler halinde kültüre alınmıştır. Bu ortamlardan iyi sonuç veren ortamlarda bitki büyüme düzenleyiciler ile ilgili denemeler yürütülmüştür. Tohumlara KNO3 (%2), GA (500 ppm), GA3 + KNO3 derişik, H2 SO4 + GA3 ve H2O ön uygulamaları yapılmıştır. Elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir. 1. Temel besin ortamları arasında en iyi gelişme ve çoğalma MS ortamında elde edilmiştir, bunu Anderson, Woody Plant ve değiştirilmiş MS ortamları izlemiştir. 2. BAP'ın IAA ve GA3 ile birlikte denenmesi durumunda, BAP konsantrasyonunun artması ile (1.0-3.0 mg/l) çoğalma katsayısı ile birlikte küçük sürgün sayısının arttığı belirlenmiştir. 3.0 mg/l BAP+0.05 mg/l IAA + 0.1 mg/l GA3 içeren MS ortamında dikilen 100 explantan 733 sürgün elde edilmiş % 80'ini 10 mm'den küçük sürgünler oluşturmuştur. 3. GA3'ün 0.1-0.2-0.3 mg/l dozlarının sürgün boyu üzerine bir etkisinin olmadığı görülmüştür. 4. MS ortamında BAP'ın (0.5-1.0-1.5-2.0 mg/l) tek olarak kullanılması durumunda en iyi gelişim ve çoğaltım 1.5 mg/l BAP uygulamasından (800 sür./exp.) elde edilmiştir. 5. MS ortamında seyreltilmesi halinde sürgünlerin gelişmesi ve kalitesi göz önüne alındığında MS/2 ve MS ortamlarının tercih edilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. 6. In vitro sürgünlerin köklendirilmesi amacıyla besin ortamına ilave edilen IBA'NIN 3.0 mg/l uygulaması ile % 75'lik köklenme oranına ulaşılmıştır. IBA konsantrasyonunun artmasıyla kök uzunluğunun azalmasına karşın kök sayısının artması dikkat çekmiştir. Sürgün gelişiminde köklenmeye paralel olarak artış göstermiştir. 7. NAA'nın köklenme üzerine etkisi daha zayıf olmuş, 0.5 ve 1.0 mg/l konsantrasyonlarında %63 ve % 65'lik köklenme oranlarına ulaşılmıştır. Köklenme aşamasında sürgünlerin gelişimi NAA uygulamasında IBA'ya göre daha az olarak gerçekleşmiştir. 8. In vitro kapari sürgünlerinin oksin içermeyen kontrol ortamında da % 33 oranında köklenme gösterdiği saptanmıştır. 9. Kapari tohumlarına yapılan ön uygulamalar ile çimlenme oranı kontrole göre yaklaşık üç kat arttırılmıştır. Maximum çimlenme değerleri H2 SO4 + GA3 ile KNO3 + GA3 (%22) uygulamalarından elde edilmiştir. Bu çimlenme oranının yeterli olduğunu belirtmemiz mümkün değildir.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1999
