Türkiye Türkçesinde bağlı morfemler
Yükleniyor...
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bir dilde bağımsız olarak kullanılabilen ve tek başlarına anlamları olan dil
birimlerine asıl morfem (free / main morpheme); bağımsız olarak kullanılamayan ve tek
başlarına anlamları olmayan, işlev ögesi durumundaki dil birimlerine ise bağlı morfem
(bound morpheme) dendiğini biliyoruz. Asıl morfemler bir dilin sözlüğünü meydana
getirirken bağlı morfemler dilin gramerini oluştururlar.
Yazılı metinleri 7. yüzyıl sonlarına dek uzanan Türk dilinin bağlı morfemleri
yapımlık ve çekimlik ögeler, edatlar ve yardımcı fiillerdir. Bu bağlı morfemler 7.
yüzyıldan 21. yüzyıla kadar geçen 14 yüzyılda çeşitli fonolojik, morfolojik ve/veya
semantik değişmelere uğramış hatta kimi zaman bu morfemlerin fonksiyonlarında da
genişleme veya daralma gibi gelişmeler gözlemlenmiştir.
Bu çalışmada, yapım ve çekim konusu ele alındıktan sonra Türkiye Türkçesinin
her bir bağlı morfemiyle ilgili önce literatür taraması sunulmuş, bu taramadan çıkan
sonuca göre işlevler belirlenmiş, ardından yazılı metinlerden hareketle yine her bir
morfemin tarihsel süreci incelenmiş ve metinlerle örneklendirilmiştir. Tarihîkarşılaştırmalı
dil inceleme yönteminin kullanıldığı bu çalışmada bugüne kadar yazılmış
olan gramer kitaplarında yer almayan çeşitli yeni yapılara ve edatlı çekimlere de yer
verilmiştir.
We know that linguistic units which can be used seperately and have independent meanings are called free/main morphemes while the ones that can’t be used seperately and don’t have independent meanings, in a word can’t stand alone but can only work as a functional element are called bound morphemes. While main morphemes form the lexicon of a language, bound morphemes form the grammar. The very first written texts dating back to the end of the 7th century, Turkish language owns declensional elements, prepositions and auxiliary verbs as bound morphemes. However, they have been exposed to various changes such as phonological, morphological and/or semantical in the last 14 centuries -from 7th to 21st- and even some improvements are observed in their functions such as enlargements or contractions. In this study, whereafter the declension subject is discussed, we made a literature review of each morpheme then consequently identified their function(s), examined their historical processes from the 7th century to present and finally exemplified them through literary texts.
We know that linguistic units which can be used seperately and have independent meanings are called free/main morphemes while the ones that can’t be used seperately and don’t have independent meanings, in a word can’t stand alone but can only work as a functional element are called bound morphemes. While main morphemes form the lexicon of a language, bound morphemes form the grammar. The very first written texts dating back to the end of the 7th century, Turkish language owns declensional elements, prepositions and auxiliary verbs as bound morphemes. However, they have been exposed to various changes such as phonological, morphological and/or semantical in the last 14 centuries -from 7th to 21st- and even some improvements are observed in their functions such as enlargements or contractions. In this study, whereafter the declension subject is discussed, we made a literature review of each morpheme then consequently identified their function(s), examined their historical processes from the 7th century to present and finally exemplified them through literary texts.
