HIV enfeksiyonunun tanısında kullanılan gösterge durumların Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi anabilim dallarında bilinirliği ve kullanılma oranı
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, HIV enfeksiyonunun tanısında kullanılan gösterge durumların bilinirliğini ve ne oranda HIV testi istendiğini tespit etmek, test istenenlerde HIV pozitiflik oranını belirlemek ve ‘’HIV ve gösterge durumlar’’ hakkında eğitim verilen ve verilmeyen kliniklerin bu konudaki bilinç düzeyini karşılaştırmaktır. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışma, gösterge durumlara sahip kişilerin sık başvurduğu dört klinik olan Kadın Hastalıkları ve Doğum, Deri ve Zührevi Hastalıklar, Göğüs Hastalıkları ve Hematoloji bölümleri ile birlikte yürütülmüştür. Çalışma kapsamında Göğüs Hastalıkları ile Deri ve Zührevi Hastalıklar bölümünde çalışan asistan hekimlere 1 Mart 2023 tarihinde bir saatlik ‘’HIV testi istenme endikasyonları’’ konulu bir eğitim verilmiştir. Eğitim tarihinde altı ay önceki ve sonraki zaman dilimi içinde gösterge hastalık tanısı ile bu dalların polikliniklerine başvuran hastalar incelenmiştir. Gösterge durumlar, ICD-10 tanı kodları, patoloji raporları ve klinik gözlem notları değerlendirilerek belirlenmiştir. Çalışma döneminden önce gösterge durumu nedeni ile HIV testi istenen ve negatif bulunan hastaların sadece çalışma sürecindeki ilk poliklinik başvurusu kaydedilmiş ve bu olgular HIV testi istenmiş olarak kabul edilmiştir; bu hastalar, eğitimden sonraki dönemde tekrar değerlendirilmemiştir. Çalışma döneminde gösterge durumu nedeni ile HIV testi istenen hastaların ise sadece test istenen poliklinik başvurusu kaydedilmiştir. Dört klinikte eğitimden önceki ve sonraki altı ay içinde gösterge durumlardan birine sahip olan hastalardan HIV testi istenme oranları ve eğitim alan ve almayan kliniklerdeki test istenme oranları karşılaştırılmıştır. Çalışma döneminde gösterge durum tanısını yeni alan hastalarda test istenme oranları ayrıca değerlendirilmiştir. BULGULAR: Çalışmaya 13056 poliklinik başvurusu olan 3590 hasta dahil edilmiştir. Eğitimden önceki dönemde gösterge durum nedeniyle HIV testi isteme oranları hematoloji bölümünde en yüksek (%82,1), göğüs hastalıkları bölümünde en düşüktür (%24,9); bölümlerin istem oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,001). Eğitimden önceki dönemde hematoloji bölümünde tüm gösterge durumlar için test isteme oranı %80’in üzerindedir (p=0,686). Göğüs hastalıkları bölümünde test istem oranı tüberküloz enfeksiyonlarında yüksek iken primer akciğer kanseri ve toplum kökenli pnömonide düşüktür (p=0,006). Kadın hastalıkları ve doğum bölümünde serviks kanserinde test istem oranı %61,6, servikal displazide %23,9’dur (p<0,001). Deri ve zührevi hastalıklar bölümünde psoriyazis ve kaposi sarkomunda test isteme oranı %80’in üzerinde, seboreik dermatit ve herpes zosterde ise düşüktür (p<0,001). Eğitimden sonraki dönemde HIV testi isteme oranı en yüksek bölüm hematolojidir. Bu dönemde HIV testi isteme oranları eğitimden sonra düşmüş olsa da, gösterge durum tanısını eğitimden sonraki dönemde alan hastalar değerlendirildiğinde, test isteminde artış olduğu saptanmıştır. Sadece eğitim alan bölümler değerlendirildiğinde, eğitimden sonraki dönemde HIV testi isteme oranlarında istatistiksel anlamlılık düzeyinde olmayan bir artış olmuştur. Eğitimden önceki dönemde sekiz (%0,67) hastaya (beşi hematoloji, ikisi göğüs hastalıkları, biri ise kadın hastalıkları ve doğum bölümünde HIV tanısı konulmuştur. Eğitimden sonraki dönemde pozitif HIV testi saptanmamıştır. SONUÇ: HIV tanısında kullanılan gösterge durumların bilinirliğinin düşüktür. AIDS tanımlayan hastalıklarda HIV testi istenme oranının, diğer gösterge durumlara göre daha yüksek olması bu konuda farkındalığın geliştirilebileceğine dair umut vadetmektedir. HIV testi istem oranı yüksek olan bölümlerde daha fazla yeni HIV enfeksiyonu tanısı konulması, HIV taramasının önemini yansıtmaktadır. Eğitim alan bölümlerde istenilen HIV testi istem oranlarına ulaşılamamış olması, bu konuda daha farklı yöntemlere ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Gösterge hastalıklar, HIV testi, AIDS tanımlayan hastalıklar., Indicator conditions, HIV testing, AIDS-defining diseases.
