Tokat ili Kazova yöresinde bulunan tarım işletmelerinin yapısal özelliklerinin saptanması, işletme sonuçlarının ortaya konması ve yöre koşullarına uygun işletme planlarının geliştirilmesi üzerine bir araştırma
Küçük Resim Yok
Tarih
1990
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
211 6. ÖZET VE SONUÇ Bu araştırma, Tokat ili Kazova yöresinde bulunan tarım işletmelerinin yapısal özelliklerinin saptanması ve işletme sonuçlarının analizi yoluyla mevcut üretim kaynaklarının daha etkin değerlendirilmesi için gerekli işletme planlarının oluşturulması amacıyla yapılmıştır. Güdülen amaç doğrultusunda; çalışma, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 126 tarım işletmesinin 1987-1988 üretim dönemine ilişkin işletme sonuçları konusunda kişisel görüşme yöntemiyle toplanan materyal temel olmak üzere hazırlanmıştır. Arazi genişlikleri itibariyle heterojen bir yapıda olması nedeniyle yörede bulunan tarım işletmelerinin 0-25 Da., 26-50 Da., 51-100 Da., 101 Da. ve daha büyük olmak üzere dört gruba ayrılması uygun görüldüğünden, örnek hacminin saptanması ve analiz her grup için ayrı ayrı yapılmıştır. y Analiz aşamasında seçilen işletmeler; nüfus, işgücü, yaş ve eğitim gibi demografik özellikler yanında, sermaye, işletme organizasyonu, üretimin kullanılış biçimi, üretim dönemi etkinlik sonuçları; doğal, sosyal ve ekonomik açılardan ayrıntılarıyla incelenmiştir, işletme sonuçlarının ortaya konulmasında brüt marj yöntemi kullanılmıştır. Analiz aşamasında sağlanan 'verilerin ışığında saptanan normların kullanılmasıyla oluşturulan işletme planlarında doğrusal programlama yöntemi uygulanmıştır. Ayrıca her grup için ulaşılan optimum planların, mevcut organizasyonla212 karşılaştırılması ve sonuçların duyarlılık analizleri yörede gelecekteki tarımsal etkinliklere ışık tutması açısından seçenekler sunabileceği düşüncesiyle ortaya konulmuştur. Genel anlamda, kullanılan yöntem ve ana hatlar konusunda da bilgi verilen bu çalışmadan çıkabilecek sonuçlar, önemli ipuçları sağlamak amacıyla aşağıda kısaca özetlenmiştir. 1. incelenen işletmelerde nüfus; işletme büyüklüğü ile birlikte artmakta olup, bir ailede ortalama 6,72 kişi olarak saptanmıştır. Yaşlı ve çocuk nüfusun çoğunlukla kadın olması nedeniyle aktif nüfus oranı erkeklerde daha yüksek çıkmıştır, işletmecilerin yaş ortalaması 41 dir. III. grupta işletmeciler diğer gruplara göre daha yaşlıdır, öğrenim süresinin yörede ilkokul düzeyinde olduğu ve 101 dekardan daha büyük araziye sahip işletmecilerin ortalama daha çok öğrenim gördükleri saptanmıştır. - « 2. işgücü mevcudunun tüm işletme gruplarında önemli bir bölümünün kullanılmadığı, geçici işgücü kullanımının büyük işletmelerde yaygın olduğu, küçük işletmelerde işgücünün arazi yetersizliği nedeniyle işletme dışında kullanıldığı, emek faktörü ile ilgili olarak saptanan konulardır. 3. Sermaye yapısı içerisinde en önemli varlığın toprak olduğu ve arazi genişliği ile bu varlığın toplam sermaye içindeki payının arttığı görülmektedir. Küçük işletmelerin oransal anlamda daha borçlu oldukları ve dekara düşen tüm sermaye unsurları açısından genelde küçük işletmelerin daha213 y avantajlı oldukları dikkati çekmektedir. 4. incelenen işletmelerin genelde mülk arazi üzerinde çalıştıkları, ortak arazilerin işletme genişliği ile birlikte, kira arazilerin ise, ters yönde oransal bir seyre sahip olduğu saptanmıştır.Parselasyon özellikleri konusunda arazilerin çok parçalı ve küçük olduğu söylenebilir. Arazi nevileri içerisinde tarla arazilerinin ilk sırayı aldığı görülmüştür. Nadas yörede sık rastlanmayan,bir uygulamadır. Ekiliş alanları yönünden tarla üretim dalları içinde küçük işletmelerde tahıl ve tarla sebzeciliğinin, büyük işletmelerde endüstri bitkileri ve tahılın ilk sırayı aldığı saptanmıştır. Meyvecilik büyük işletmelerde daha önemli bir üretim dalıdır. 5. Verim açısından sebzecilikte küçük işletmelerin, endüstri bitkilerinde büyük işletmelerin avantajlı olduğu söylenebilir. Hayvansal üretim dallarında 101 dekardan büyük işletmelerin genel bir yaklaşımla teknik birim başına en yüksek üretimi sağladığı, 51-100 dekarlık işletmelerin ise en,'düşük üretim değerlerine sahip olduğu söylenebilir, üretimin kullanılış biçimi; bitkisel ürünlerde satılan, hayvansal ürünlerde evde kullanılan payın yüksek olması şeklinde saptanmıştır. Bu nedenle, yörede hayvancılığın öz tüketime yönelik bir etkinlik kolu olduğu söylenebilir. Toplam üretimin % 75'inden fazlasının pazara çıkması ve bu oranın büyük işletmelere doğru biraz daha yükselmesi işletmelerin pazara dönük olduğu kanısını vermektedir.214 6. Değişken masraf grubu içerisinde yem, gübre ve işçilik masrafları en önemli masraf unsurlarıdır. Dekara düşen değişken masraflar, işletme büyüklüğü ile ters yönde gelişmektedir. Toplam brüt marj, küçük işletmelerde sırasıyla en çok sebze, meyve ve endüstri bitkilerinden sağlanırken, büyük işletmelerde, endüstri, bitkileri, meyve, sebze. hububat biçiminde bir sıralama söz konusudur. Ekil iş alanı ve işletme arazisi dekarına düşen brüt marj; büyük işletmelerde daha düşük değerler almaktadır. Ortak masraflar içerisinde en önemli masraf grubu % 50 "ye yakın bir payla amortismanlardır. 7. III. grup işletmelerin teknik birim başına en düşük tarımsal gelir değerlerine sahip olduğu saptanmıştır'.Tarımsal gelirin yeterliliği konusunda, aile işgücü ve öz sermaye faiz karşılığı ile bağlantılı bir analiz yapıldığında özellikle I. grup işletmeler olmak üzere, tüm gruplarda tarımsal gelirin yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır. 8. işletme dışı gelirler genelde işçilik gelirlerinden oluşmaktadır. Bu gelir türü toplam aile geliri içinde küçük işletmelerde çok önemli boyutlara ulaşmaktadır. 9. Toplam geçim masrafları içinde, işletme ürünlerinden kullanılanların değeri yaklaşık % 30'larda seyretmektedir. Gelirin yeterliliği ve tasarruf olanakları açısından bir yorum gerekirse şu sonuca varılabilir. 101 dekar ve daha büyük işletmelerde tasarruf olanakları ve sermaye birikimi söz konusu iken, II. ve III. grup işletmelerde gelirin ancak215 geçim harcamalarına yetecek düşeyde olduğu saptanmıştır-. I. grup işletmelerde geçim harcamalarını bile karşılayamayacak bir gelir düzeyinin varlığı söz konusudur. 10. Yöreden sağlanan verilerin ışığında saptanan normların doğrusal programlama yöntemiyle değerlendirilmesi sonucu, oluşturulan en uygun ürün bileşimine yönelik işletme planlarında (diğer tüm koşullar aynı kalmak üzere yalnız organizasyon değişiklin yoluyla) mevcut duruma oranla toplam brüt marjda; I. grup için % 31, II. grup için % 19, III. grup için % 50, IV. grup için % 3 artış sağlanabileceği saptanmıştır. Sonuç olarak; araştırma yöresi için yapılabilecek önerilerin ayrıntıları okuyucuya ve uygulayıcı kuruluşlara bırakılarak sağlanan ipuçları ışığında genel bir yaklaşımla eğitsel, teknolojik ve ekonomik önlemler yoluyla tarımsal yapının iyileştirilmesinin ilk koşul olduğu ve tüm üretim faktörlerinin bu yolla daha etkin kullanım olanaklarının sağlanmasının gerekliliği savunulabilir. y
216 SUMMARY AND CONCLUSIONS This study has been conducted to describe the structural features of the farms located in Kazova region of Tokat Province of Turkey, by means of economic analysis farm results and developing farm plans using the existing farm resources more efficiently. This study was based upon the material 1987 - 88 production year's results of 128 farms sampled by means of stratified randon sampling and gathered by personal interviews. Because of the heterogenity of farm sizes, the farms of the region has been classified into four groups such as 0-25, 26-50, 51-100,101 decars or more and sampling and analysis have been carried out seperately for each group of farms. The sampled farina has been analysed in details from point of view of demographic features such as total population, labor, ages and educational status of the population; and capital structure,. farm organisation,.amounts of production and product use and activity results of farming has been studied. Gross-margin analysis has been /? employed in describing in afrm results. Linear programming method has been employed in developing farm plans in the light of the analysis of the gathered data. Comparisons of optimum farm results with the existing farm organisations and sensitivity217 analysis of has been carried out. The principal findings of the research have been summarized as follows: 1. It is found that 6.72 persons exist in every farm and total population increases in paralel with the farm size. Because of the majority of population consisted aged women and childern rate of economically active population was higher for males. Average ages of the farms is equal to 41 years. The farmers -'of the third farm gz^-oup were older than the others. Average educational status of farmers is nearly equal to primary school level and the -farmers who have 101 decars or more land have higher educational levels. 2. An important part of the labor potential of all farm groups were not used and casual labour use is customary in large farms and much of the labor were used out of farm because of the lack of land are consisting the problems discovered about the labour factor. 3. Land capital consist, of the most important item in the -capital structure and it is found that the share of this item has been increased as the farm sise increases. The small farms have more debts comparatively and it is seen that in general they are more adventageous for all capital items per decar of land. 4. It is found that the studied farms were carried out218 their business mainly on the owned land, and share cropped land increased with the farm size but the amount of the rented land decreased as the farm size increases. It may be said that lands were fragmented and have a small parcel size. Fields are occupying the first rank in all kinds of land. Fallowing is a rare practice in the region. Cereal production and vegetable growing takes the first rank in the small farm group, taut industrial crops and cereal production takes the first rank in the large farm group according to the acreages. Fruit growing is an important enterprise for large farms. 5. It may be said that small farms are more adventegous for vegetable, and large farms have more adventage in industrial crops. Generally it may be said that the farms which have 101 decars or more land produces the highest level of gross-output per tecnical unit of production factor and the farms which have 51-100 decars of land produces the lowest, Crop sales constitute the highest share of usage of production while home use constitutes the highest share in livestock products. So it may be said that livestock production oriented to satisfy the family needs. As much as the 75 % of the total production value was marketed end risex of this share in larger farms shows that the farms of the region were generally market oriented. 6. The most important variable cost items are fertilizers, feeds and casual labor. Amounts of variable costs per decar changes inversely with the farm sise.219 Vegetables, fruits and industrial crops contributes much of the total gross-margin in small farms while industrial crops, fruits, vegetables arid cereals contributes the highest portion of the total gross-margin of the lar-ger farms respectively. The total gross-margin per decar of cultivated land and total farm landare lower in the large farms. Depreciation cost constitutes the most important item of common (fixed) costs with a share nearly 50 % of the total common costs. 7. It is found that the third group of farms has the lowest farm income per decar. An analysis about sufficiency of farm income depending on wages of family labour and interest of owned capital showed that in all farm groups farm incomes are insufficient. 8. Off farm incomes generally consisted of wages of family labor and this type of income reaches very important scale in the small farms. 9. The share of home-used farm products varies around 30 % of total family consumption costs. An analysis about sufficiency of income and saving possibilities shows that although there is margin for saving and capital accumulation in the 101 decars or more land group in the second and ^ third groups income level can only meet the consumption expenditures and" income level of the first group is below the consumtion expenditures.220 10. It is found that 31 % increase in total gross-margin will be possible in the first group while this increase is 19 % for the second, 50 % for the third and 3 % for the last group. These figures depend on the comparison of optimum gross-margin levels of plans obtained by means of linear programming and the current situation. Consequently, by leaving the details of the suggestions to the reader and to the institutions responsible for the agricultural practices, the development of the agricultural structure by means of technical and economic measures was the first and it may be defended that necessity more efficient use of production factors will be possible by this way.
216 SUMMARY AND CONCLUSIONS This study has been conducted to describe the structural features of the farms located in Kazova region of Tokat Province of Turkey, by means of economic analysis farm results and developing farm plans using the existing farm resources more efficiently. This study was based upon the material 1987 - 88 production year's results of 128 farms sampled by means of stratified randon sampling and gathered by personal interviews. Because of the heterogenity of farm sizes, the farms of the region has been classified into four groups such as 0-25, 26-50, 51-100,101 decars or more and sampling and analysis have been carried out seperately for each group of farms. The sampled farina has been analysed in details from point of view of demographic features such as total population, labor, ages and educational status of the population; and capital structure,. farm organisation,.amounts of production and product use and activity results of farming has been studied. Gross-margin analysis has been /? employed in describing in afrm results. Linear programming method has been employed in developing farm plans in the light of the analysis of the gathered data. Comparisons of optimum farm results with the existing farm organisations and sensitivity217 analysis of has been carried out. The principal findings of the research have been summarized as follows: 1. It is found that 6.72 persons exist in every farm and total population increases in paralel with the farm size. Because of the majority of population consisted aged women and childern rate of economically active population was higher for males. Average ages of the farms is equal to 41 years. The farmers -'of the third farm gz^-oup were older than the others. Average educational status of farmers is nearly equal to primary school level and the -farmers who have 101 decars or more land have higher educational levels. 2. An important part of the labor potential of all farm groups were not used and casual labour use is customary in large farms and much of the labor were used out of farm because of the lack of land are consisting the problems discovered about the labour factor. 3. Land capital consist, of the most important item in the -capital structure and it is found that the share of this item has been increased as the farm sise increases. The small farms have more debts comparatively and it is seen that in general they are more adventageous for all capital items per decar of land. 4. It is found that the studied farms were carried out218 their business mainly on the owned land, and share cropped land increased with the farm size but the amount of the rented land decreased as the farm size increases. It may be said that lands were fragmented and have a small parcel size. Fields are occupying the first rank in all kinds of land. Fallowing is a rare practice in the region. Cereal production and vegetable growing takes the first rank in the small farm group, taut industrial crops and cereal production takes the first rank in the large farm group according to the acreages. Fruit growing is an important enterprise for large farms. 5. It may be said that small farms are more adventegous for vegetable, and large farms have more adventage in industrial crops. Generally it may be said that the farms which have 101 decars or more land produces the highest level of gross-output per tecnical unit of production factor and the farms which have 51-100 decars of land produces the lowest, Crop sales constitute the highest share of usage of production while home use constitutes the highest share in livestock products. So it may be said that livestock production oriented to satisfy the family needs. As much as the 75 % of the total production value was marketed end risex of this share in larger farms shows that the farms of the region were generally market oriented. 6. The most important variable cost items are fertilizers, feeds and casual labor. Amounts of variable costs per decar changes inversely with the farm sise.219 Vegetables, fruits and industrial crops contributes much of the total gross-margin in small farms while industrial crops, fruits, vegetables arid cereals contributes the highest portion of the total gross-margin of the lar-ger farms respectively. The total gross-margin per decar of cultivated land and total farm landare lower in the large farms. Depreciation cost constitutes the most important item of common (fixed) costs with a share nearly 50 % of the total common costs. 7. It is found that the third group of farms has the lowest farm income per decar. An analysis about sufficiency of farm income depending on wages of family labour and interest of owned capital showed that in all farm groups farm incomes are insufficient. 8. Off farm incomes generally consisted of wages of family labor and this type of income reaches very important scale in the small farms. 9. The share of home-used farm products varies around 30 % of total family consumption costs. An analysis about sufficiency of income and saving possibilities shows that although there is margin for saving and capital accumulation in the 101 decars or more land group in the second and ^ third groups income level can only meet the consumption expenditures and" income level of the first group is below the consumtion expenditures.220 10. It is found that 31 % increase in total gross-margin will be possible in the first group while this increase is 19 % for the second, 50 % for the third and 3 % for the last group. These figures depend on the comparison of optimum gross-margin levels of plans obtained by means of linear programming and the current situation. Consequently, by leaving the details of the suggestions to the reader and to the institutions responsible for the agricultural practices, the development of the agricultural structure by means of technical and economic measures was the first and it may be defended that necessity more efficient use of production factors will be possible by this way.
Açıklama
Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
Anahtar Kelimeler
Ziraat, Agriculture, Tarım ekonomisi, Agricultural economy, Tarım işletmeleri, Agricultural enterprises, Tokat-Kazova, Tokat-Kazova
