Çocuklarda sağlık okuryazarlığı ve fiziksel aktivite durumu

Amaç: Bu araştırma, çocukların ve ebeveyninin SOY düzeyi ile çocuğun fiziksel aktivite düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ilişkisel tipteki araştırma, İzmir'de bir devlet ortaokulunda Kasım 2021-Haziran 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini örnekleme alınan ortaokulda 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında öğrenim gören 5., 6., 7. ve 8. (10-14 yaş grubu) sınıf öğrencileri ve ebeveynleri oluşturturmuştur (N=750). Araştırmaya katılmaya gönüllü katılımcılar araştırma örneklemini oluşturmuş olup (n=521) evrenin yaklaşık %70'ine ulaşılmıştır. Veriler "Tanıtıcı Bilgi Formu", "Okul Yaşındaki Çocuklar İçin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (ÇSOY)", "Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOY)" ve "Fiziksel Aktivite Soru Formu (FAS)" ile toplanmıştır. Araştırmanın yürütülmesi için etik kurul ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünden izin alınmıştır. Veriler SPSS 20 programında değerlendirilmiş olup anlamlılık düzeyi p?0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 11, 61±1, 13 olup, % 54, 9'unu kız öğrenciler oluşturmuştur. Ebeveynlerin yaş ortalaması 39, 44±7, 32 olup, %89, 4'ünü anneler oluşturmuştur. ÇSOY toplam puan ortancası 32, 00, FAS toplam puan ortancası 26, 24 ve YSOY toplam puan ortancası 18, 00'tir. ÇSOY ile FAS ve YÇOY arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır (sırasıyla r=0, 352, 0, 280 p?0, 05). YSOY ile FAS ve ÇSOY arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır (sırasıyla r=0, 442, 0, 280 p?0, 05). YSOY ile FAS ve ÇSOY arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır (sırasıyla r=0, 442, 0, 280 p?0, 05). Öğrencilerin beden kütle indeksi (BKİ) değerleri ile ebeveynlerin BKİ değerleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır (r=0, 348, p?0, 05). Öğrencilerin BKİ değerleri ile ÇSOY ve FAS arasında ters yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (sırasıyla r=-0, 283, -0, 312 p?0, 05). Ebeveynlerin BKİ değerleri ile YSOY, ÇSOY ve FAS arasında ters yönde anlamlı bir ilişki saptanmıştır (sırasıyla r=-0, 123, -0, 046, -0, 265 p?0, 05). Sonuç: Öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyi yüksek ve fiziksel aktivite düzeyleri orta düzeyde olup bu iki değişken arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ebeveyn sağlık okuryazarlığı ile çocuk sağlık okuryazarlığı ve fiziksel aktivite arasında da anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Araştırma öğrencilerin BKİ değerlerinin ebeveyn BKİ değerlerinden etkilendiğini göstermiştir. Ayrıca öğrencilerin kendilerini sağlıklı değerlendirme düzeyi ve ebeveyn eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin BKİ değerlerini olumlu yönde etkilediği söylenebilir.;Okul çağı çocuk, sağlık okur yazarlığı, fiziksel aktivite, ebeveyn.;School age child, health literacy, physical activity, parent.