Sera topraksız domates yetiştiriciliğinde aşılamanın meyve kalitesine etkisi

2015-2016 yılları sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde yürütülen bu çalışmada, farklı anaçların domateste salkım bazında meyve kalitesine etkileri belirlenmiştir. DRW7806 F1 domates çeşidi Arazi, Beaufort, Maxifort, Spirit ve Unifort anaçlarına aşılanmış, aşısız bitkiler kontrol grubunu oluşturmuştur. Açık sistem topraksız tarım sisteminde yetiştirilen domateslerde fideler sonbaharda 14.08.2015, ilkbaharda 08.03.2016 tarihlerinde saksıda perlit kültürüne dikilmiş, vejetasyon dönemlere göre sırası ile 04.01.2016 ve 30.06.2016 tarihlerinde sonlandırılmıştır. Farklı dönemlerdeki etkiyi görebilmek için 3 ve 6. salkımlardan kırmızı olum evresinde meyve örnekleri alınmış; sonbahar döneminde 6.11.2015 ve 21.12.2015, ilkbahar döneminde 13.06.2016 ve 30.06.2016 tarihlerinde bazı kalite analizleri (renk, kuru madde-KM, sertlik, EC, pH, titreedilebilir asitlik-TA, suda çözünür kuru madde-SÇKM, nitrat, vitamin C, likopen, antioksidan, fenol, N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) yapılmıştır. Üretim dönemi boyunca verim değerleri (toplam ve pazarlanabilir verim, meyve adedi, meyve ağırlığı, meyve çapı, çiçek burnu çürüklüğü-ÇBÇ- oranı) de belirlenmiştir. İlkbahar döneminde domates yetiştiriciliği için ideal sera içi sıcaklıklarına ulaşılması bazı verim (toplam verim, meyve adedi) ve kalite (renk, sertlik, KM, EC, TA, SÇKM, nitrat, Vitamin C, toplam fenol, antioksidan, likopen) çzellikleri ile bazı besin elementlerinin içeriğinde (N, K, Ca, Mg, Fe, Zn ve Cu) artışa neden olmuştur. Anaç kullanımı ile her iki dönemde de aşısız bitkilere kıyasla verim değerlerinin arttığı; anaçlar içerisinde en iyi performansın Maxifort, Beaufort ve Unifort anaçlarından elde edildiği; anaç kullanımının verim değerlerini arttırmasının meyve sayısı, ağırlığı ve iriliğindeki artışa bağlı olarak gerçekleştiği belirlenmiştir. ÇBÇ sadece ilkbahar döneminde görülmüş ve ÇBÇ gösteren meyvelerin oranı anaç kullanımı ile azalmıştır. Anaç kullanımı ile her iki dönemde de EC ve TA değerleri artarken; sertlik, pH, SÇKM, vitamin C, likopen, Fe, Mn, Zn ve Cu içeriği azalmıştır. Kuru madde, fenol ve antioksidan sonbaharda anaç kullanımı ile değişmezken, ilkbaharda azalma göstermiştir. Nitrat ise sonbaharda anaç kullanımı ile değişmezken, ilkbahar döneminde artma göstermiştir. Salkım farkının meyve kalitesi üzerine etkisi ölçülen parametreler içerisinde sonbahar döneminde meyve P içeriği, ilkbahar döneminde meyve likopen, N ve Mg içeriği hariç önemli bulunmuştur. Sonbahar döneminde a*, C°, KM, pH, SÇKM, toplam fenol miktarı, antioksidan aktivitesi, likopen, meyve N, Fe, Mn, Zn ve Cu içerikleri 3. salkımda yüksek bulunurken, ilkbaharda söz konusu parametreler -Fe ve Cu hariç- 6. salkımdaki meyvelerde yüksek bulunmuştur. Elde edilen tüm sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde; farklı salkımlarda meyve kalitesinin değişebileceği, bu değişimin özellikle salkımlarda meyve olum dönemindeki sıcaklıkların etkili olduğu; anaçların meyve verimi ve bazı kalitesi üzerine olumlu etkisinin olduğu, anaç genotipinin verim ve kaliteyi arttırmada önemli bir faktör olduğu, denemeye alınan anaçlar içerisinde meyve verimi ve kalitesi arttırması açısından Maxifort başta olmak üzere Beaufort ve Unifort anaçlarının ısıtmasız seralarda sonbahar ve ilkbahar dönemi topraksız domates yetiştiriciliğinde kullanımının daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır.;Solanum Lycopersicum, Anaç, Salkım, Verim, Kalite.;Solanum Lycopersicum, Rootstock, Truss, Yield, Quality.