Acil serviste femoral santral kateterizasyonda girişim süresini etkileyen faktörler
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Giriş: Santral venöz kateterler, intravenöz erişimi zor olan, özellikle periferik erişim için tekrarlayan girişimler gerektiren durumlarda, obezite, renal replasman tedavisi, uzun süreli vazopressör veya inotrop kullanımı, yüksek osmolariteye sahip ilaçların hızlı infüzyonu ve hemodinamik izleme için tercih edilmektedir. Acil servislerde sık uygulanan santral kateterizasyon yöntemlerinden biri olan femoral kateterizasyon işlemi daha hızlı uygulanabilir olması nedeniyle sıklıkla tercih edilen bir girişim yöntemi olmakla birlikte işlemin etkin, doğru ve hızlı yapılmasının yaşamsal önemi büyüktür. Amaç: Çalışmanın amacı, acil serviste primer hekimince femoral kateterizasyon işlemi endikasyonu konulan hastalarda, uygulayıcıya herhangi bir müdahalede bulunmadan, girişim süresini etkileyecek faktörleri incelemektir. Gereç ve Yöntem: Etik izni 27.07.2023 tarihinde karar no:23-7.1T/4 olan bu araştırma, 27.7.2023-02.04.2024 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin üçüncü seviye acil servisinde ve primer acil hekimince femoral santral kateterizasyon endikasyonu konulan toplam 214 hasta ile yapılmış, kesitsel ve tanımlayıcı prospektif bir çalışmadır. Çalışmada kullanılan veri toplama formu, işlemi uygulayacak olan acil tıp asistanına ait faktörler, işlem endikasyonu ve saati ile kateter takılan hastaya ait faktörleri tanımlayan sorulardan oluşmuştur. Verilerin istatistiksel analizleri IBM SPSS Statistics 25.0 programı kullanılarak, değişkenlerin normal dağılıma uyup uymadığı Shapiro-Wilk analizi, betimsel veriler sayı (n) ve yüzde (%) (frekans dağılımları), karşılaştırma analizleri parametrik ve nonparametrik koşullar dahilinde bağımlı ve bağımsız değişkenlerin ilişki analizinde için iki ortalama arasındaki farkın anlamlılık testi (t-testi)/ Mann-Whitney U testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)/ Kruskal-Wallis H testi ile yapılmıştır. Bağımlı değişken ile bağımsız değişkenler arasındaki ilişkinin gücü ve yönü korelasyon analizi ile, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisi ise Doğrusal Regresyon Analizi ile yorumlanmıştır. Bulgular: Çalışmaya alınan hastaların %57,5'i erkek, yaş ortalamaları 63,68 ± 1,17 yıl, vücut kitle indeksi ortalamaları 27,66 ± 0,91 olarak bulunmuştur. Kateter yerleştirme süresi ortalaması 12,49 ± 0,64 (dakika) saptanmıştır. Çalışmada hastaların yaş, cinsiyet, laboratuvar değerleri, girişim sırasında düz yatabilmesi, eksternal rotasyon yapabilme durumu, sistolik ve diyastolik kan basıncı, ek hastalık bulunması ile kateter yerleştirme süresi arasındaki ilişki anlamlı bulunmamıştır. Vücut kitle indeksindeki her bir birimlik artışın kateter yerleştirme süresinde 2 kat artışa neden olduğu görülmüştür. Acil tıp asistanının çalışma yılı, kateter uygulama sayısı arttıkça kateter yerleştirme süresinin azaldığı, uygulayıcının ponksiyon sayısı artıkça da sürenin arttığı saptanmıştır. Ultrasonografi kılavuzluğu olmadan uygulanan girişimlerin kateter yerleştirme süresi, daha az bulunmuş, girişimde Ultrasonografi kullanılmasının süreyi 5,6 kat artırdığı saptanmıştır. Kateter yerleştirme süresini yordayan ve anlamlı katkı sağlayan değişkenler ile elde edilen regresyon modelinde, vücut kitle indeksi, komplikasyon oluşumu ve volüm durumunun kateter yerleştirme süresininin belirleyici değişkenleri olduğu görülmüştür. Tartışma ve Sonuç: Santral femoral kateter, özellikle yoğun bakım ve acil servislerde kritik hasta bakımında vazgeçilemez yöntemlerden biri olmaya devam etmektedir. Özellikle kritik hastalarda venöz erişim için bazen tek seçenek olabilmektedir. Bu nedenle yerleşiminde hasta için en güvenli girişimin en kısa sürede yapılması önemlidir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Santral venöz kateter, femoral kateter, acil servis, acil tıp asistanı, kritik hasta, kateter süre modeli., Central venous catheter, femoral catheter, emergency department, emergency medicine assistant, critically ill patient, model of catheter duration.
