Manas destanının tarihi tabakaları
Yükleniyor...
Tarih
2001
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Manas destanı, Kırgızların tarihini ve gelişme safhalarını edebî ölçüler çerçe-vesinde günümüze kadar ulaştırmış kültür el bir değerdir.Destanda Semetey ve Seytek'in komutasındaki Kırgızlar ile, Esenkan, Ko-nurbay, Çon Kite gibi Kalmuk-Çin hanlarının arasında geçen savaşlar anlatılmış, dış düşmanlara karşı verilen bağımsızlık mücadeleleri aktarılmıştır.Manas destanı uluslar arası alanda pek çok bilimsel araştırmaya konu olmuş, başta Rusya olmak üzere Çin, Kırgızistan ve Türkiye'de yapılan çalışmalarla edebiyat dünyasına tanıtılmıştır.Söz konusu araştırmalarda Sayakboy Karaloğlu ve Sağımbay Orozbakoğlu gibi ünlü manasçıların varyantları esas alınmış ve Kırgız Millî İlim Akademisi'nin el yazma grubunda Manas üçlüsünün 2.000.000'dan fazla mısradan oluşan 42 çeşit anlatım şekli toplanmıştır.Çalışmamızda gördük ki, çeşitli bilim adamları tarafından destanın çekirdeği VII. yy'dan XX. yy'a kadar uzun bir zaman içinde değişik yerlerde gösterilmiştir.Bizim görüşümüz ise bu iddiaların her birinde gerçek payının bulunmasıdır.Zira Kırgızların tarihleri boyunca, onları etkileyen her olay, bazan dumanlı, bazan da net bir şekilde destana yansımıştır.Her dönem bir önceki dönemden bu olayların tortularını alıp kendine mal etmiştir.İşte çalışmamızın temel konusu olan tarihî tabakalar bu tortulardan ibarettir.Dolayısı ile Manas'ta gördüğümüz mitolojik unsur ile ak padişah unsurunun yan yana bulunması bu sebeptendir.Dört Bölüm halinde incelemeye çalıştığımız tarih-destan ilişkisi ve tarihin destana sindirilmesi sözlü geleneğin ve sanatçıların (Manasçıların) başarısıdır.Zaman zaman görülen ve tekrar intibaını veren olaylar tarihin tekrarıdır.Sanatçının bunu anlatırken monotonluktan kurtararak yaptığı anlatım, bağımsız olarak onun başarısıdır.Aynı durum mitolojik ve dinî unsurlar için de geçerlidir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
