Epidemiyolojik araştırmalarda yakala-tekrar yakala yönteminin kullanımı
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Gelişmiş ülkelerde bile doğum ve ölüm gibi demografik kayıtların oldukça iyi olduğu bilinmesine rağmen HIV enfeksiyonu gibi toplum için büyük önem taşıyan kayıtların eksik olduğu görülmektedir. Toplumlarda hastalıkların, kazaların, madde bağımlılıklarının ve sağlığı ilgilendiren benzer konuların devletlere getirdiği yükler ihmal edilemezler. İlgilenilen popülasyonların geniş olması, sayma imkanının olmaması, kayıtların yetersiz kalması durumlarında gerçek yükün tespit edilmesi mümkün olmamaktadır. Böylece konu ile ilgili yürütülecek politikalar ya yetersiz kalacak ya da kaynak israfına neden olacaktır. Hem rutin bildirimlerin hem de ulusal düzeyi temsil eden örneklem seçilerek yapılan sağlık anket çalışmalarının kısıtlılıklarından dolayı alternatif bir yaklaşım olarak kullanılan yakala-tekrar yakala yöntemleri popülasyon büyüklüklerini tahmin etmekte güvenilir tahminler sunmaktadır. Orjinalinde, doğal yaşamdaki hayvanların popülasyon büyüklüğünü tahmin etmek için geliştirilen bu yöntemler topluluğu, daha sonraki yıllarda ihtiyaçlar doğrultusunda insan popülasyonları için de uygulama alanı bulmuştur. Bu alandaki bir çok epidemiyolojik çalışmanın amacı, hedef popülasyona ait tam olmadığı varsayılan birden fazla listeden yararlanarak gerçek popülasyon büyüklüğünü tahmin etmektir. Çalışmada öncelikle ikili liste sistemi için; Lilcoln-Petersen, Chapman, Horvitz-Thompson, Zelterman, Chao Alt Sınır tahmin edicilerinin teorik alt yapısından bahsedilmiştir. Çoklu liste sistemi için ise logaritmik doğrusal modeller ve sample coverage yaklaşımı anlatılmıştır. Simülasyon çalışması ile türetilen veri setleri üzerinden bağımsızlık ve bağımlılık durumlarında tahmin ediciler incelenmiştir. Yöntemlerin birbirinden farklılıkları, avantajları, dezavantajları değerlendirilmiştir. Literatürle uyumlu sonuçlar elde edilmiştir.
Although it is quite well known that demographic records such as births and deaths are well documented in developed countries, records which have great importance for society for example HIV infection seem to be missing. The burden of diseases, accidents, drug addictions and issues related to health can not be neglected in societies. In case of large populations of interest, the lack of counting opportunities and insufficient records, it is not possible to determine the actual burden. Thus, policies on disease control will either be insufficient or waste of sources. Due to limitations of health surveys (both routine notification and nationally representative sample studies) in practice, the capture-recapture methods as third alternative may provide reliable estimates. Originally, capture-recapture methodology was developed for estimating population size of the animals in natural habitat and then accordance with needs, the methodology also has been applied to human populations. The aim of many epidemiological researches in this area is to estimate the real size of a population by merging several existing but incomplete lists of the target population. For Dual-System, Lilcoln-Petersen, Chapman, Horvitz-Thompson, Zelterman, Chao Lower Bound estimators were introduced. And also for Multiple-Record System logarithmic linear models and sample coverage approach was reviewed. The estimators were examined with simulated data sets on independence and depencence conditions. The differences, advantages and disadvantages among the methods are reviewed. Results were consistent with literature.
Although it is quite well known that demographic records such as births and deaths are well documented in developed countries, records which have great importance for society for example HIV infection seem to be missing. The burden of diseases, accidents, drug addictions and issues related to health can not be neglected in societies. In case of large populations of interest, the lack of counting opportunities and insufficient records, it is not possible to determine the actual burden. Thus, policies on disease control will either be insufficient or waste of sources. Due to limitations of health surveys (both routine notification and nationally representative sample studies) in practice, the capture-recapture methods as third alternative may provide reliable estimates. Originally, capture-recapture methodology was developed for estimating population size of the animals in natural habitat and then accordance with needs, the methodology also has been applied to human populations. The aim of many epidemiological researches in this area is to estimate the real size of a population by merging several existing but incomplete lists of the target population. For Dual-System, Lilcoln-Petersen, Chapman, Horvitz-Thompson, Zelterman, Chao Lower Bound estimators were introduced. And also for Multiple-Record System logarithmic linear models and sample coverage approach was reviewed. The estimators were examined with simulated data sets on independence and depencence conditions. The differences, advantages and disadvantages among the methods are reviewed. Results were consistent with literature.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yakala-Tekrar Yakala Yöntemi, Logaritmik Doğrusal Modeller, Sample Coverage Yaklaşımı, Capture-Recapture Methods, Logarithmic Linear Models, Sample Coverage Approach
