21. yüzyıla girerken Türk tarımının ekonomisi
Küçük Resim Yok
Tarih
1993
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
ÖZET Türkiye'de Tarımın ülke ekonomisindeki ağırlığı, bu sektörde meydana gelecek gelişmelerin önemini arttırmakta ve dolayısıyla bu gelişmeler üzerinde belirleyici olacak genel ekonomi ve tarım politikalarının son derece hassas olarak belirlenmesini gerektirmektedir. Konunun bu hali ile önemini giderek daha fazla hissetirmesi, özellikle son zamanlarda çeşitli kurumlar ve araştırmacılarca tarım sektörünün ekonomik analizine ve uygulanan politikaların sektör üzerindeki etkilerine ilişkin çalışmaların yapılmasına neden olmaktadır. *.> Bu çalışmada da, yirmibirinci yüzyıla girerken tarım sektörünün ekonomik durumu analiz edilmeye ve 1970-1990 yıllan arasındaki yirmi yıllık dönemde meydana gelen değişmeler çerçevesinde sektördeki gelişme eğilimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca ele alınan dönemde uygulanan tarım politikalarının etkilerine yer verilerek, aksayan noktaların belirlenmesi açısından yaklaşımda bulunulmuştur. Bu çerçevede ulaşılan sonuçlar kısaca şöyle özetlenebilir. Ele alınan dönemde, tarım sektörü iç ticaret hadleri vasıtası ile dolaylı yoldan vergilendirilmiş ve sektöre ayrılan yatırımların oranında önemli düşüş kaydedilmiştir. Tarımın kendine özgü özellikleri nedeni ile zaten düşük olan büyüme hızı bu faktörlerin etkisi ile, diğer sektörlerin daha da gerisinde kalmış, sonuç olarak, tarımın GSMH payında hızlı bir düşüş meydana gelmiştir. Ancak sektörün istihdam payındaki azalmanın aynı hızla gerçekleşmeyişi tarım ve tanm dışındaki kişi başına gelirler arasındaki farkın çok büyük boyutlara ulaşmasına neden olmuştur. Bu dönemde tarımsal gelişme üzerinde doğrudan etkili olan tarımsal yapının bozulma eğilimi gösterdiği belirlenmektedir, özellikle tanm işletmelerinin yapısında, gerek işletme 137arazisinin genişliği gerekse işletme başına hayvan sayısı bakımından ortalama işletme büyüklüğünün azalması ve arazinin çok büyük ve çok küçük tarım işletmelerinde yoğunlaşması şeklinde ortaya çıkan bozulma eğilimi önem arzetmektedir. Yine, modem tarım gidilerinin kullanımının artış hızında 1980 den sonra bir yavaşlama saptanmaktadır. Uygulanan kısa dönemli tarım politikalarının bir sonucu olan bu durum tarımsal gellişmeyi yavaşlatacak boyuta gelmiş bulunmaktadır. Tarımsal üretim artışı, bir taraftan sektörün ekonomideki ağırlığı dolayısıyla toplam üretim artışı üzerinde etkili olurken, bir taraftan da hızlı nüfus artışı nedeni ile önem arzetmektedir. Kendine yeterliliğin ölçülmesi çerçevesinde yapılan inceleme Türkiye tarımında çeşitli ürünler bazında kendine yeterliliğin giderek azalmakta olduğunu ortaya koymaktadır. Tarımsal üretimde kendine yeterlilik oranlan, genel olarak yüzde yüz civarında bulunmakta ise de, kişi başına üretim miktarlarının gelişmiş ülkelerdekine göre oldukça düşük düzeyde bulunduğu ortaya çıkmaktadır. Tanm sektörünün kendine özgü yapısı gelişmişliğin her aşamasında bu sektöre devlet müdahalesini gerektirmektedir. Tanm sektörünün Türkiye ekonomisindeki önemi ve yine Türkiye tarımının kendine özgü yapısal özellikleri, tarımsal destekleme politikasının Türkiye ekonomisinde her zaman güncelliğini korumasına neden olmuştur. Bununla beraber, 1980 yılından sonra, piyasa ekonomisine yönelik ekonomi politikaları çerçevesinde devletin tarım sektörüne desteğinin azaltılması yoluna gidildiği görülmektedir. Bu durumun, tarımsal üretim ve verimlilik artışındaki yetersizliklerin nedenlerinden birini açıklamakta olduğu ifade edilebilir. Ayrıca, desteklemedeki azalmanın dış ticaret politikasında serbestleşmeye yönelik uygulamalarla birleşmesi nedeni ile bu dönemde ihracatın potansiyeline uygun gelişemediği ithalatın ise yerli üretimi tehlikeye düşürecek şekilde arttığı ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle ihracat/ithalat oranının 1980 den sonra küçülme göstermesi, tanm 138ürünleri dış ticaretinin ödemeler dengesine pozitif katkı sağlamaya devam edebilmesi için, önlem alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Türk Tarım Sektörünün 1970-1990 dönemi itibarı ile analizinin yapılmaya çalışıldığı bu çalışmada Türkiye ekonomisinde halen önemli bir yere sahip olan sektörün, bu nedenle, özel politikaların uygulanmasını gerektirmesine karşın, aksine ihmal edilmiş olduğu ortaya çıkmıştır. Tarım sektörünün uzun bir dönem süresince ihmal edilmiş olması, sektörün özel önlemlerle korunmaya ihtiyacım artırırken alınacak önlemlere duyarlılığım da artırmıştır. Bu çalışmada ortaya çıkan sonuçlar, daha önce yapılmış araştırmaların bulguları ile paralellik arz etmektedir. Ancak, çok sayıda çalışmalarla benzer sonuçlar ortaya konmasına karşın bu konuda olumlu gelişme ancak araştırma sonuçlarının uygulamada değerlendirilmeye alınması ile mümkün olabilecektir. 139
SUMMARY In Turkey the role of agriculture within the general economy increases the importance of the development of this sector and urges the authorities to be more sensitive in taking the related economical and political decisions. Thus increasingly more importance has been given to researches on the economic analysis of the agricultural sector, and on the effects of current policies on this sector. In this study, the economic state of agricultural sector has been evaluated just before the 21 st century and the development trends of this sector, depending on the changes in the 20 year time period between 1970-1990, have been discussed. Besides, the effects of the current agricultural policies, in the above mentioned time period, have been reviewed for determining the mal-functioning factors. The results of this could be summarized as follows: The agricultural sector has been indirectly taxed by domestic terms of trade causing a notable decrease in the funds saved for this sector. Thus, low growth rate of agricultural sector, which is partly due to some special characteristics of the sector, has been far too below the other sectors, and ended up by a decline in the share the agricultural sector has in GNP. Since a parallel decline had not occured in the labor force occupied by the agricultural sector, a significant difference has been formed between the agricultural and non-agricultural per capita incomes. In the period studied, a structural deformation tendency could easily be seen in agriculture which is directly effective on agricultural development Especially, as the result of the farm sizes getting smaller and decreases in number of animals owned, a big structural deformation took place causing a tendency of formation of very big and very small farms. A gradual decrease has also been determined in the modern agricultural incomes after 1401980's. The dimensions of these results, which are caused by short-term policies, are now threatening the agricultural development. The agricultural production increase is important, both for its effect on total production, due to its role in economics, and for the rapid increase in population. The studies on determining the self-sufficiency, revealed that self-sufficiency is increasing for many agricultural products. Although, self-sufficiency figures are around %100, the per capita usage amounts are very low when compared with the developed countries. Because of the special structure of the agricultural sector, it needs governmental support at different levels. The role and importance of agricultural sector in Turkey makes the governmental-support policies even more important. But, it has been observed that, in the 1980's, due to the market economy policies and cutting down the governmental supports on agricultural sector Insufficiencies in agricultural production and productivity, has been observed. In addition, because the reductions in supports are united with the liberilizasions in the foreign trade, the developments in exportation are not suitable with its potential and imports are threatening the domestic trade. Thus, the decrease in export import ratio after 1980's, shows that precautions should be taken to provide agricultural products foreign trade to have a positive effect on balance of payments. ^ In this research studying the Turkish Agricultural sector in the time period between 1970- 1990, it has been concluded that agricultural sector has been neglected, whereas special policies should be applied to this sector which has an important place in the Turkish economy. And because it has been neglected for many years, to achive some goals in this sector, it is very important to give a special protection. 141It could also be stated that, the results of this study show similarities to the findings of the previously done researches. But although many researches reveal similar results, developments will only be achieved if these can be put into application. â0îl»HT^0H 142
SUMMARY In Turkey the role of agriculture within the general economy increases the importance of the development of this sector and urges the authorities to be more sensitive in taking the related economical and political decisions. Thus increasingly more importance has been given to researches on the economic analysis of the agricultural sector, and on the effects of current policies on this sector. In this study, the economic state of agricultural sector has been evaluated just before the 21 st century and the development trends of this sector, depending on the changes in the 20 year time period between 1970-1990, have been discussed. Besides, the effects of the current agricultural policies, in the above mentioned time period, have been reviewed for determining the mal-functioning factors. The results of this could be summarized as follows: The agricultural sector has been indirectly taxed by domestic terms of trade causing a notable decrease in the funds saved for this sector. Thus, low growth rate of agricultural sector, which is partly due to some special characteristics of the sector, has been far too below the other sectors, and ended up by a decline in the share the agricultural sector has in GNP. Since a parallel decline had not occured in the labor force occupied by the agricultural sector, a significant difference has been formed between the agricultural and non-agricultural per capita incomes. In the period studied, a structural deformation tendency could easily be seen in agriculture which is directly effective on agricultural development Especially, as the result of the farm sizes getting smaller and decreases in number of animals owned, a big structural deformation took place causing a tendency of formation of very big and very small farms. A gradual decrease has also been determined in the modern agricultural incomes after 1401980's. The dimensions of these results, which are caused by short-term policies, are now threatening the agricultural development. The agricultural production increase is important, both for its effect on total production, due to its role in economics, and for the rapid increase in population. The studies on determining the self-sufficiency, revealed that self-sufficiency is increasing for many agricultural products. Although, self-sufficiency figures are around %100, the per capita usage amounts are very low when compared with the developed countries. Because of the special structure of the agricultural sector, it needs governmental support at different levels. The role and importance of agricultural sector in Turkey makes the governmental-support policies even more important. But, it has been observed that, in the 1980's, due to the market economy policies and cutting down the governmental supports on agricultural sector Insufficiencies in agricultural production and productivity, has been observed. In addition, because the reductions in supports are united with the liberilizasions in the foreign trade, the developments in exportation are not suitable with its potential and imports are threatening the domestic trade. Thus, the decrease in export import ratio after 1980's, shows that precautions should be taken to provide agricultural products foreign trade to have a positive effect on balance of payments. ^ In this research studying the Turkish Agricultural sector in the time period between 1970- 1990, it has been concluded that agricultural sector has been neglected, whereas special policies should be applied to this sector which has an important place in the Turkish economy. And because it has been neglected for many years, to achive some goals in this sector, it is very important to give a special protection. 141It could also be stated that, the results of this study show similarities to the findings of the previously done researches. But although many researches reveal similar results, developments will only be achieved if these can be put into application. â0îl»HT^0H 142
Açıklama
Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
Anahtar Kelimeler
Ekonomi, Economics, Ziraat, Agriculture, Tarım ekonomisi, Agricultural economy, Tarım ürünleri, Agricultural products, Tarımsal yapı, Agricultural structure, Türkiye, Turkey
