Kronik obstrüktif akciğer hastalığında kısa süreli ayaktan uygulanan pulmoner rehabilitasyonun etkinliği

ÖZET KOAH hava yolu obstrüksiyonu ile karakterize kronik ilerleyici bir hastalıktır. Pulmoner rehabilitasyonun hedefleri semptomları azaltmak, yaşam kalitesini iyileştirmek ve günlük aktivitelere katılımı arttırmaktır. Bu çalışma, hafif ve orta dereceli KOAH'lı hastalarda pulmoner rehabilitasyon programının etkinliğini; egzersiz kapasitesi,dispne, yaşam kalitesi ölçümleri, pulmoner fonksiyon testleri ve kan gazı ölçümü gibi parametreler kullanılarak değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı KOAH polikliniğinde izlenmekte olan Global İnitiativite for Chronic Obstructive Lung Disease (Gold) un tanımına uyan, 50-75 yaş arasında, 20 yılın üzerinde sigara anamnezi olup en az 1 yıldır sigara içmeyen, 50 stabil KOAH hastası ile yürütülmüştür. 5 hasta kontrole gelmediği için çalışmadan çıkarılmıştır. Rehabilitasyon grubu 26 hasta ve kontrol grubu 19 hastadan oluşmaktadır. Tüm olguların anamnezleri alınmış, rehabilitasyon yapmayı engelleyebilecek sistemik hastalıkları sorgulanmış ve bu gibi hastalığı olanlar ile ataktaki KOAH'lı hastalar ve uzun süre O2 tedavisi alan KOAH' h hastalar çalışma dışı bırakılmıştır. Tüm olguların fizik bakılan, rutin kan tetkikleri yapılmış; hastalığın derecesini belirlemek için akciğer grafisi, elektrokardiografi (EKG), arteryel kan gazı (AKG) analizleri, postbronkodilatatör solunum fonksiyon testleri (SFT) yapılmıştır. Ayrıca olguların egzersiz kapasitesi 6 dakika yürüme testi ile, dispne ölçümü Visüel Analog Skala ile, yaşam kalitesi Saint George Respiratory Questionnaire ile ve psıkososyal değerlendirme iki psikiatrist tarafmdan yapılan Hamilton Depresyon Ölçeği ve Hamilton Anksiyete ölçeği ile değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonrası rehabilitasyon grubundaki hastalar fizyoterapist eşliğinde olacak şekilde 8 hafta boyunca haftada 3 gün 2.5 saat/hafta eğitim, relaksasyon egzersizleri, solunum egzersizleri, sekresyon atılım teknikleri, postür egzersizleri, göğsü mobilize edici egzersizler, abdominal, üst ve alt ekstremite 92güçlendirme egzersizlerinden oluşan ayaktan pulmoner rehabilitasyon programına alındı. Rehabilitasyon ve kontrol grubu rehabilitasyon sonrası 8. hafta ve 12. haftada başlangıçta bakılan parametrelerle değerlendirildiler. Çalışma sonunda, rehabilitasyon grubunda 8. haftada dispne şiddeti (VAS), egzersiz kapasitesi (6 dakika yürüme testi), yaşam kalitesinde (Saint George Respiratory Questionnaire) 'de tedavi öncesine göre anlamlı iyileşme gözlendi. Fakat solunum fonksiyon testleri, kan gazlan, depresyon ve anksiyete skalalarmda anlamlı iyileşme gözlenmedi. 12. haftada yapılan kontrolde ise rehabilitasyon grubunda 8. haftada iyileşme gözlenen parametrelerde bozulma meydana geldiği saptandı. Kontrol grubunda ise bakılan tüm parametrelerde bir değişiklik gözlenmedi. Bu çalışmada sonuç olarak, pulmoner rehabilitasyonun dispne, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesi üzerine olumlu etki gösterdiği bulunmuştur. Fakat pulmoner rehabilitasyonun bu olumlu etkisinin devam etmesi için egzersizin rehabilitasyon sonrası sürdürülmesi gerekliliği ortaya konulmuştur. Pulmoner rehabilitasyonun KOAH üzerinde uzun dönem etkisini araştırmak için daha fazla olgu sayısı içeren çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. 93