Sıvı yalıtkanlarda dielektirk dayanma sınırının değişik faktörlere bağlı olarak incelenmesi
Küçük Resim Yok
Tarih
1996
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Elektrik alan etkisinde cihazlarda ortaya çıkan arızalar genellikle yalıtkanın elektriksel bozulması nedeniyledir. Katı dielektriğe voltajın uygulanması kesildikten sonra genellikle düzensiz bir şekilde yanmış çatlamış delikler biçiminde bozulma izleri meydana gelebilir. Eğer delinmiş katı dielektriğe tekrar voltaj uygulanırsa çoğu zaman düşük voltajda delinmiş noktalarda bozulma ortaya çıkar. Böyle bir katı yalıtkanın bozulması elektrikli makine, cihaz, kablo v.s. deki aleti işlem dışı bırakan bir kusurdur ve ciddi tamiratı gerektirir. Dielektrik sıvılar yüzyıldan daha uzun süredir yalıtkan olarak kullanılmaktadır. Elektriksel oluşum aşamaları ve bu olayın üzerinde ne çeşitli etkilerin rol oynadığı 30-40 yıldır araştırılmaktadır. Bu çalışmada endüstride yaygın bir şekilde kullanılan Shell Diala AX transformatör yağı kullanılmıştır.Yağların bozulma voltajı üzerinde etkili olan elektrot aralığı,elektrot şekli, ve yağdaki nem incelenmiştir. Bunun için bir çift ASTM D1816-84a standardına uygun VDE tipi elektrot, bir çift TS3989 standardına uygun küresel elektrot, bir çift ASTM D877-87 standardına uygun disk elektrot, ASTM D3756-79 standardına uygun çubuk-iğne elektrot çifti ve bir disk-iğne elektrot çifti kullanılmıştır. Elektrot aralığı etkisi 0.5-4 mm ye kadar değişen aralıklarda incelenmiştir. Bu elektrot çiftlerini kullanarak A.C etkisinde homojen ve homojen olmayan elektrik alanlar elde edilmiştir. Daha sonra elektriksel bozulma voltajının elektrot aralığı ve şekli ile değişimi incelenmiştir. Nem miktarının bozulma voltajı üzerindeki etkisi incelenirken ASTM D1816-84a standardına uygun VDE tipi elektrot kullanılmıştır. Bunun nedeni bu tip elektrodun nem miktarına çok duyarlı olmasıdır. Yağdaki nem artışının elektriksel bozulmayı adım adım nasıl değiştirdiği incelenmiştir. Elektrot aralığı artarken bozulma voltajının lineer olarak arttığı görülmüştür. Elektrot şekli etkisinin incelenmesi sonucunda homojen olmayan elektrik alanları yaratan elektrot tiplerinde bozulma olaylarının daha düşük voltajlarda ortaya çıktığı görülmüştür. Diğer yandan nispeten homojen alan yaratan VDE tipi elektrodu kullanarak daha yüksek bozulma voltajı elde edilmiştir. Buna ilave olarak yağdaki nem miktarı artarken bozulma voltajının azaldığı belirlenmiştir. Son olarak arızalı bir transformatörden yağ numunesi alınarak bu yağın gaz analizi yapılmıştır. Bu şekilde yağ içerisinde arıza ile oluşan gazlar belirlenmiş ve bundan transformatördeki arızanın tipi tayin edilmiştir.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1996
