Madde kullanım bozukluğu olan ergenler ve sağlıklı kardeşlerinin; çocukluk çağı travması, psikolojik dayanıklılık ve yürütücü işlevler açısından değerlendirilmesi

Bu çalışma, madde kullanım bozukluğu tanısı alan ergenler ile bu ergenlerin madde kullanımı olmayan kardeşleri ve sağlıklı kontrol grubunun çocukluk çağı travması, psikolojik dayanıklılık ve yürütücü işlevler açısından karşılaştırmasını amaçlamaktadır. Çalışmaya 13-19 yaş aralığında 27 MKB tanılı erkek olgu, bu olguların aynı yaş aralığında madde kullanımı olmayan sağlıklı erkek kardeşleri ve aynı yaş aralığında madde kullanımı olmayan 27 sağlıklı erkek kontrol grubu katılmıştır. Çalışmaya alınan tüm olgular, Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları - Şizofreni Görüşme Çizelgesi ile değerlendirilmiştir. Ardından olgulara Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, Raven Progresif Matrisler Testi ve Wisconsin Kart Eşleme Testinin bilgisayar formatları uygulanmıştur. Tüm olguların ebeveynlerinden en az birine de Conners Ebeveyn Ölçeği-Yenilenmiş Formu uygulanmıştır. MKB grubunun çocukluk çağı travma toplam puanları kardeşlerinden ve kontrol grubundan daha yüksektir (sırasıyla p=0,020; p=0,001). Kardeşler ve kontrol grubu ise çocukluk çağı travması açısından benzerdir (p=0,998). Gruplar arasında, fiziksel istismar (p=0,003), duygusal istismar (p=0,033), duygusal ihmal (p=0,002) açısından anlamlı farklılık vardı. Fiziksel ihmal (p=0,144) ve cinsel istismar (p=0,194) açısından ise gruplar benzerdir. MKB grubunun psikolojik dayanıklılık puanları kardeşlerinden ve kontrol grubundan daha düşüktür. MKB ile kardeşleri arasında (p=0,000) ve MKB ile kontrol grubu arasında (p=0,000) istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulundu. Kardeşler ve kontrol grubu ise psikolojik dayanıklılık açısından benzerlik gösterdi (p=0,394). Grupların Raven toplam puanları arasında anlamlı farklılık saptandı (p=0,000). MKB-kardeşler (p=0,001); MKB-kontrol grubu (p=0,000) ve kardeşler-kontrol grubu (p=0,000) arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı. Kontrol grubu MKB ve kardeşlerine göre Raven testinden daha yüksek puanlar alırken, kardeşler de MKB grubuna göre daha yüksek puanlar aldı. Wisconsin Kart Eşleme Testinde ise, üç grup arasında toplam yanlış, toplam doğru, tamamlanan kategori, perseveratif tepki, perseveratif hata, perseveratif olmayan hata, perseveratif hata yüzdesi, kavramsal düzey tepki yüzdesi puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p=0,000, p=0,001). Çalışmadan elde edilen tüm bu bulgular, çocuklukta yaşanan travmaların MKB riskini artırabildiğini; aile, okul, akran desteği gibi olumlu çevresel özellikler ve bireyin mücadele azmi ve uyum sağlama yeteneğinin MKB açısından koruyucu olabildiğini göstermektedir. Bu çalışma, empati ve yürütücü işlev becerilerinde yaşanan sorunların bağımlılığa aracılık eden nörobilişsel endofenotip adayları olabileceğini işaret etmektedir.

The aim of this study is to compare adolescents with substance use disorder and their non substance-using siblings and healthy control groups in terms of childhood trauma, resilience, and executive functions. Twenty-seven male patients with SUD, aged between 13-19 years, healthy male siblings in the same age range without substance use, and 27 healthy male control groups in the same age range without substance use participated in the study. All cases included in the study were evaluated with the Affective Disorders - Schizophrenia Interview Schedule for School Age Children. Then, Childhood Trauma Scale, Adolescent Resilience Scale, Raven Progressive Matrices Test and computer format of Wisconsin Card Sorting Test were applied to the cases. Conners Parental Scale-Revised Form was applied to at least one of the parents of all cases. Childhood trauma total scores of the SUD group were higher than their siblings and control group (p=0.020; p=0.001, respectively). Siblings and control group were similar in terms of childhood trauma (p=0.998). There was a significant difference between the groups in terms of physical abuse (p=0.003), emotional abuse (p=0.033), and emotional neglect (p=0.002). The groups were similar in terms of physical neglect (p=0.144) and sexual abuse (p=0.194). The resilience scores of the SUD group were lower than their siblings and control group. A statistically significant difference was found between SUD and siblings (p=0.000) and between SUD and control group (p=0.000). Siblings and control group were similar in terms of resilience (p=0.394). A significant difference was found between the Raven total scores of the groups (p=0.000). SUD-siblings (p=0.001); A statistically significant difference was found between SUD-control group (p=0.000) and siblings-control group (p=0.000). While the control group scored higher on the Raven test than SUD and their siblings, the siblings also scored higher than the SUD group. In the Wisconsin Card Sorting Test, a statistically significant difference was found between the three groups in terms of total wrong, total correct, completed category, perseverative response, perseverative error, non-perseverative error, percent perseverative error, percent conceptual level response (p=0.000, p= 0.001). All these findings obtained from the study show that childhood traumas can increase the risk of SUD; positive environmental characteristics such as family, school, peer support and the individual's determination to struggle and adaptability can be protective in terms of SUD. This study indicates that problems in empathy and executive function skills may be candidates for neurocognitive endophenotypes that mediate addiction.