Psikolojik beceri antrenmanlarının, futbol hakemlerinin zihinsel dayanıklılık ve karar verme becerilerine etkisi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Bu çalışmanın amacı, psikolojik beceri antrenmanlarının, futbol hakemlerinin zihinsel dayanıklılık ve karar verme becerilerine etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini, Aydın ilinde il hakemi olarak görev yapan 60 erkek futbol hakemi (30 deney, 30 kontrol) oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden, "ön test-son test eşleştirilmiş kontrol gruplu seçkisiz desen" kullanılmıştır. Hakemlere; Kişisel Bilgi Formu, Sporda Zihinsel Dayanıklılık Envanteri (SZDE) ve Melbourne Karar Verme Ölçeği (MKVÖ) (I-II) uygulanmıştır. Araştırmaya katılan futbol hakemleri, ilk olarak deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. İki gruba da uygulanan ön testlerin ardından, deney grubundaki hakemlere 10 hafta süresince psikolojik beceri antrenmanları (PBA) uygulanmış, sonrasında tüm hakemlere son testler tekrar uygulanmıştır. Deney grubu hakemlerinin, PBA öncesi ve sonrasında, toplam 10 haftayı kapsayan gözlemci notları da değerlendirilmiştir. Tüm bulgular IBM SPSS Statistic 25 programı ile değerlendirilmiştir. Deney grubundaki hakemlerin ön test ve PBA sonrası son test sonuçları incelendiğinde; zihinsel dayanıklılıklarının güven, kontrol ve devamlılık alt boyutlarında anlamlı bir fark olduğu (p≤ 0.05); karar verme becerilerinde ise karar vermede öz saygı ve karar verme stillerinden dikkatli karar verme ve panik karar verme alt boyutlarında anlamlı bir fark varken (p≤ 0.05), kaçıngan karar verme ve erteleyici karar verme alt boyutlarında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Deney grubundaki hakemlerin; yaşları, hakemlik süreleri ve lisanslı futbol oynama geçmişleri dikkate alındığında; SZDE ön test sonuçlarına göre ölçeğin güven, kontrol ve devamlılık alt boyutlarında anlamlı fark olduğu (p≤0.05), PBA sonrası son test sonuçlarında ise ölçeğin tüm alt boyutlarında anlamlı farkın ortadan kalktığı, MKVÖ ön test sonuçlarında ise ölçeğin karar vermede öz saygı ve karar verme stillerinden dikkatli, kaçıngan, erteleyici ve panik karar verme alt boyutlarında anlamlı fark olduğu (p≤0.05), PBA sonrası son test ölçümlerinde ölçeğin kaçıngan ve erteleyici karar verme alt boyutlarında anlamlı fark devam ederken, karar vermede öz saygı ile dikkatli ve panik karar verme alt boyutlarında anlamlı farkın ortadan kalktığı görülmüştür. Çalışmamızın sonucunda, PBA programlarının; hakemlerin zihinsel dayanıklılıklarını, karar vermede öz saygılarını ve dikkatli karar verme davranışlarını arttırırken, panik karar verme davranışlarını azalttığı görülmüştür. Deney grubu hakemlerinin yaşları, hakemlik süreleri ve lisanslı futbol oynama durumlarına göre ön test-son test sıra ortalama puanları incelendiğinde; PBA sonrasında; yaşı küçük, hakemlik süresi az ve lisanslı futbol oynama geçmişi olmayan hakemlerin zihinsel dayanıklılıklarının arttığı; karar vermede öz saygılarının ve dikkatli karar verme davranışlarının arttığı, panik karar verme davranışlarının ise azaldığı görülmüştür. Ayrıca hakemlere uygulanan PBA programının, hakemlerin gözlemci not ortalamalarını arttırdığı sonucuna da varılmıştır. Elde ettiğimiz sonuçlardan hareketle; futbol hakemlerinin zihinsel dayanıklılıklarını ve karar verme becerilerini arttırabilmek, performans gelişimlerine katkı sağlayabilmek için rutin antrenman ve eğitim programlarına, psikolojik beceri antrenmanlarının eklenmesinin faydalı olabileceği sonucuna varılmıştır.
