N,0- şelatlayıcı ligand içeren mono- ve bi-metalik komplekslerin sentezi ve katalitik özelliklerinin incelenmesi

Son yıllarda, özellikle ilaç ve polimer alanlarında, endüstriyel önemi artan homojen katalizörler, heterojen katalizörlere göre daha ılımlı koşullarda ve daha seçici davranır. Homojen katalizörler, reaksiyon karışımına karışarak katalizör ve tepken arasında güçlü etkileşimler olmasını sağlar. Homojen katalizörlerde ligant çok önemli rol oynar. Bimetalik sistemlerde de metaller arasındaki elektronik etkileşimin katalitik aktiviteyi etkilediği son çalışmalarda görülmüştür. Ligandların tek dişli veya çok dişli olması kompleksin kararlılığını ve çözünürlüğünü etkiler. Bu çalışmada asıl amaç N,O- donör ligand özelliklerine sahip mono ve bimetalik komplekslerin sentezlenmesi, katalitik etkilerinin araştırılması ve geliştirilmesidir. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Başlangıçta rutenyum - aren kompleksleri, N,O-donör ligandlarının uygulama alanları, transfer hidrojenasyon ve alfa-alkilasyon reaksiyonları hakkında literatür bilgisi ve çalışmaları aktarılmıştır. İkinci bölüm istenilen komplekslerin sentezine yönelik deneysel çalışmaları içermektedir. Üçüncü bölüm ise sentezlenen komplekslerin karakterizasyonlarını ve yapılan katalitik çalışmaları kapsamaktadır. N,O-donör grup içeren ligandlar (1a-e) ile nötral [MCl2(aren)]2 (M= Ru, Ir; aren = p-simen, Cp*) metal tuzu etkileştirilip ligandın azot ve oksijen atomlarından (N?O) bağlanarak mono- ve bi-metalik kompleksler (M1a-e) hazırlandı. Kompleksler, oda sıcaklığında, asetonitril içinde ve trietilamin varlığında ilgili ligandın metal tuzuyla etkileştirilmesi ile sentezlendi. Şema 1. Komplekslerin Sentezi Hazırlanan kompleksler (M1a-e) transfer hidrojenasyon reaksiyonunda denendi. Yapılan çalışmalar sonucunda en aktif kompleksin Ir1a olduğu bulundu. Ir(III) kompleksleri Ru(II) komplekslerine göre daha kısa sürede sonuç verdi. Şema 2. Transfer Hidrojenasyon Reaksiyonu Mono- ve bimetalik kompleksler ? - alkilasyon reaksiyonunda denendi ve Ir(III) kompleksleriyle elde edilen sonuçlarda keton oranının alkol oranına göre daha yüksek olduğu görüldü. Şema 3. ? - alkilasyon Reaksiyonu.;N,O - Donor Ligandlar, Transfer Hidrojenasyon, ? -Alkilasyon.;N,O - Donor Ligands, Transfer Hydrogenation, ? - Alkylation.