Kentsel alan kullanımlarındaki dönüşümlerin CBS teknikleriyle irdelenmesi ve kent planlama çalışmalarını yönlendirmede değerlendirilmesi:
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Son yıllarda yaşanan hızlı nüfus artışı ve sanayileşmeye paralel olarak büyüyen kentleşme hareketleri kentlerin önemli doğal ya da doğala yakın alanlar üzerinde gelişmesine neden olmuştur. Bu gelişim doğal alanlarda ve dolayısıyla ekolojik döngüde değişimleri beraberinde getirmiştir. Tez çalışmasında 1954- 2004 yılları arasındaki elli yıllık tarihsel süreçte Uşak kentsel alanındaki gelişim ile alan kullanımlarındaki dönüşümün, kent çevresindeki doğal alanlara ve kentsel açık alanlara etkileri incelenmiştir. Araştırmanın yürütülmesinde üç analizden yararlanılmıştır. Bunlar: a) Uşak kentsel alanındaki mekansal dönüşümlerin analizi, b) Sınır analizi ve c) Bağlantı analizidir. Araştırmada veriler Uşak kentsel alanının 1954, 1971, 1994 yıllarına ait hava fotografları ve 2004 yılına ait Ikonos Uydu görüntüsünden elde edilmiştir. Ayrıca alanın doğal ve kültürel peyzaj analizi için çeşitli harita, rapor ve alan çalışmalarından yararlanılmıştır. Çalışma yönteminde kullanılan sayısal verilerin elde edilmesi ve görsel haritaların oluşturulması işlemleri Arc Map 9.2 coğrafi bilgi sistemi yazılımı ile yapılmıştır. Araştırmada kentsel alandaki mekansal dönüşümlerin analiz sonuçları kent genişlemesinin sürekli arttığını, en dikkat çekici dönüşümün 1971-1994 yılları arasında gerçekleştiğini göstermektedir. Uşak kentsel alanının kapladığı alan 1954-1971 yılları arasında %102.9, 1971-1994 yılları arasında %226.1 ve 1994- 2004 yılları arasında %99.3'lük artış göstermiştir. Bu durum Uşak kentsel alanında hızla genişleme meydana geldiğini ve peyzaj mozaiğinde önemli değişimlere neden olduğunu ortaya koymuştur. Değişim gösteren en önemli alan kullanım türü tarım alanları ve açık alanlar olmuştur. Sınır analizi sonuçları kentsel alan sınırının ekolojik yönden değerli doğal alanlarla komşuluk içinde bulunduğunu göstermektedir. Kentsel gelişmenin kent çevresiyle ekolojik uyumunu gösteren sınır analizi değeri en çok 2004 yılında farklılık göstermiştir. Bu sonuç kentin tarım alanları yönündeki gelişimini ispatlar niteliktedir. Kentsel açık alanların dönüşümünü gösteren bağlantı analiz değeri ise veri yılları itibariyle süreç ilerledikçe azalma göstermiştir. Bu sonuç açık alanlar arasındaki mekansal bağlantının zamanla azaldığını göstermektedir. Ekolojik döngülerin gerçekleşmesi için önemli bir kaynak oluşturan açık alanların strüktürel kaliteleri en çok 1994 ve 2004 veri yıllarında değer kaybetmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular; Uşak kentsel alanının yıllar itibariyle geçirdiği değişimi ortaya koymuştur. Bu bulgular kentsel alanın bugün gelinen sınırıyla kent çevresindeki alan türünün kıyaslanması ve öngörülen kentleşme yönünün belirlenmesi için fikir oluşturmuştur. Çalışma ile belirlenen kentin açık alan kullanımları bu alanlar arasındaki bağlantılarının geliştirilmesi yönündeki bir gereksinimi ortaya koymuş ve bu yönde yapılacak çalışmalar için de rehber olmuştur. Elde edilen verilerle doğal alanların korunması ve ekolojik planlama kriterleriyle kent gelişmesinin yönlendirilmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Peyzaj ekolojisi, kent planlama, ekolojik planlama, CBS (coğrafi bilgi sistemleri), kentsel alan kullanımları, alan kullanım değişimi, Uşak Kenti., Landscape ecology, urban planning, ecological planning, GIS (geographical information systems), urban land use, land use change, Usak City., Peyzaj Mimarlığı A.B.D.
