Spondiloartrit hastalarında fekal kalprotektin testinin hastalık aktivitesi ile ilişkisinin incelenmesi ve bir biyobelirteç olarak kullanılabilirliğinin test edilmesi

Giriş ve Amaç: Spondiloartritler aksiyal/periferal eklem tutulumu ve ekstra-artiküler tutulumlarla seyreden, toplumun yaklaşık %1'inde görülen, kronik, inflamatuvar bir hastalık grubudur. Hastalık aktivitesinin değerlendirilmesi hastalığın tedavisi ve izlemi açısından oldukça önemlidir. Halihazırda hastalık aktivitesinin belirlenmesinde bazı hastalık aktivite skorlarına ek olarak ESR ve CRP yaygın olarak kullanılmaktadır. Fakat bu laboratuvar belirteçlerinin hastalık aktivitesini belirlemedeki duyarlılık ve özgüllükleri istenilen seviyede değildir. Kalprotektin inflamasyon halinde monosit, makrofajlardan salınan kalsiyum bağlayıcı bir proteindir ve son dönemde inflamatuvar bağırsak hastalıklarının tanı ve takibinde sıkça kullanılmaya başlanan bir laboratuvar belirteci olmuştur. SpA hastalarında yapılan çalışmalarda ciddi oranda bağırsak inflamasyonu saptanmıştır. Biz de çalışmamızda bu hastalık grubunda fekal kalprotektinin hastalık aktivitesi belirteci olarak kullanılabilirliğini test etmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Ekim 2019-Şubat 2020 tarihi arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları/Romatoloji polikliniklerine başvuran, ASAS kriterlerine göre AS ve CASPAR kriterlerine göre PsA tanısı olan, 88'i AS ve 12'si PsA tanılı toplam 100 hasta alındı. Çalışmaya dışlanma kriterleri göz önüne alınarak 18 yaşın üzerinde, İBH/enteropatik artrit tanısı olamayan, malignitesi ve Gastrointestinal şikayetleri (diyare, kanlı-mukuslu dışkılama, karın ağrısı) olmayan hastalar alındı. Hastaların BASDAİ, BASFİ, ASDAS gibi hastalık aktivite skorları hesaplandı, poliklinik takiplerinden CRP ve ESR sonuçları kaydedildi ve fekal kalprotektin testi çalışıldı. Ayrıca hastaların yaş, cinsiyet, hastalık tipi, hastalık süresi, kullandığı tedavi, üveit öyküsü ve sigara kullanımı kaydedildi. Hastaların fekal kalprotektin düzeyleri ile hastalık aktivite parametleri arasındaki korelasyon incelendi. Bulgular: Fekal kalprotektin seviyesi ESR düzeyi ve aktivite belirteçlerinden olan ASDAS-ESR skoru ilişkili bulundu. Diğer aktivite skorları ve CRP ile ilişki saptanmadı. NSAİİ kullanan ve sigara kullananlarda FK düzeyi daha düşük saptandı. Sonuç: Yalnızca ESR ve buna bağlantılı olarak ASDAS-ESR ile korele olması ve diğer aktivite belirteçleri ile ilişkisinin olmaması nedeniyle FK düzeyi, aktif hastalık belirteci olarak kullanmak için yetersiz bir test olarak değerlendirildi. Bu nedenle AS ve PsA hastalarında anlamlı FK yüksekliği olanlarda bunu hastalık aktivitesine atfetmeyip okült bağırsak inflamasyonunu değerlendirebilmek adına endoskopik görüntüleme ve biyopsi yapılması uygun olacaktır. Bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Background and Aims: Spondyloarthritis is a chronic, inflammatory disease group that occurs with axial / peripheral joint involvement and extra-articular involvement, seen in approximately 1% of the population. Evaluation of disease activity is very important for the treatment and follow-up of the disease. Currently, ESR and CRP are commonly used in addition to some disease activity scores to determine disease activity. However, the sensitivity and specificity of these laboratory markers in determining disease activity are not satisfactory. Calprotectin is a calcium binding protein released from macrophages and monocytes during inflammation. This molecule has recently become a laboratory marker that used frequently in the diagnosis and follow-up of inflammatory bowel diseases. Several studies conducted in SpA patients reveal intestinal inflammation suggesting that it may play a role in the pathogenesis of the diseases. In our study, we aimed to test the usefullnes of fecal calprotrotectin as a disease activity predictor in this disease group. Material and Method: A total of 100 patients, 88 of whom were diagnosed with AS according to ASAS criteria and 12 with PsA according to CASPAR criteria, admitted to the Internal Medicine and Rheumatology outpatient clinics of Ege University Faculty of Medicine between October 2019 and February 2020, were included in the study. Considering exclusion criteria, patients over 18 years of age who were not diagnosed with IBD / enteropathic arthritis and who did not have malignancy and gastrointestinal complaints (diarrhea, bloody-mucous stool, abdominal pain) were included in the study. Disease activity scores of the patients such as BASDAI, BASFI, ASDAS were calculated, CRP and ESR results were recorded from the outpatient follow-up and fecal calprotectin test was studied. In addition, patients' age, gender, disease type, disease duration, treatment, uveitis history and smoking were recorded. The correlation between fecal calprotectin levels and disease activity parameters was examined. Results: Fecal calprotectin level was found to be related with ESR level and ASDAS-ESR score, which are among the activity markers. No relationship was found with other activity scores and CRP. FK level was lower in NSAID users and smokers. Conclusion: The level of FK was considered to be inadequate to be used as a disease activity marker; since it was correlated only with ASDAS-ESR associated ESR level; not with other activity markers. Therefore, since FK levels are not attributable to disease activity, AS and PsA patients with high levels of FK should better undergo an endoscopic imaging and biopsy in order to role out the occult intestinal inflammation. Further studuies are needed to elucidate this topic.