Emperyalist Politikaların Bedelini Ödeyen Ermeni Yetimleri

Abstract

Fransız ihtilali ile ortaya çıkan ulusçuluk akımının etkisiyle imparatorluklar dağılma sürecine girmişti. Osmanlı İmparatorluğu da bu durumdan etkilenerek ayrılıkçı isyanlarla karşı karşıya kalmıştır. Balkan topraklarından başlayan ve Avrupa devletlerinin kışkırtmaları ile alevlenen bu isyanlar yeni devletlerin kurulması ile sonuçlanmıştır. Balkanlarda, oluşan bu olaylar sırasında Ermeniler teba-yı sadıka olarak ön plana çıkmışlardır. Ancak Osmanlı İmparatorluğunu parçalamaya yönelik emperyalist siyaset bir müddet sonra Ermenilere yönelmiştir. Teba-yı sadıka olarak adlandırılan Ermeniler batılı devletlerin kışkırtmaları ve destekleri ile İmparatorluktan ayrılıp kendi devletlerini kurmak amacıyla isyan hareketlerine girişmişlerdir. 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam eden bu isyanlar sırasında her iki ulustan da pek çok kayıp verilmiştir. Bu süreç içinde isyanları kışkırtmakla kalmayan batılı devletler bununla yetinmemişler ve isyanlar sırasında hayatını kaybeden Ermenilerin yetim kalan çocukları üzerine oyunlarını devam ettirmişlerdir. Bunun sonucunda da yetimlerin daha çok zarar görmesine neden olmuşlardır. Misyon kuruluşları tarafından bu çocuklar, yurtlarından, tanıdıkları insanlardan, akraba ve arkadaşlarından uzaklaştırılmışlardır. Kendi kurdukları yetimhane ve okullarda bu çocukları kendi amaçları doğrultusunda milliyetçilik, özgürlük, komitacılık gibi kavramları benimsetmeye çalışmışlardır. Bu durumda sadece Ermeni aileleri değil yetim kalan çocukları da batılı devletler tarafından kullanılmıştır diyebiliriz. Ermeni yetimleri küçük gruplar halinde oradan oraya sürüklenmişlerdir. Osmanlı yönetimi ise bu durumu gücü oranında engellemeye, çocuklara sahip çıkmaya çalışmıştır. Bu çalışmada Ermeni isyanları sonucu yetim kalan Ermeni çocuklarının yurtlarından koparılarak nasıl örselendikleri ve emperyalist amaçlarla nasıl kullanılmak istendikleri incelenmiştir.