Doğal ve yapay zaman serilerinde karmaşıklık ve zaman serisi analizi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2017
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu tezde yineleme grafiği oluşturabilmek için gerekli olan uzaklık hesabı metrik uzaklık kullanılarak yapılmıştır. Metrik uzaklık, eşit zaman aralığına sahip olmayan veri grupları arasındaki uzaklığı hesaplayabilmek için ortaya atılmıştır (Victor and Purpura, 1997). Metrik uzaklık hesabında kullanılan parametrelerin seçimleri için motivasyon sağlandıktan sonra kesikli yapıya sahip Logistik map ve sürekli bir yapıya sahip Rössler salınıcısının yineleme grafiği analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapay sistem olan bu iki sistemin rejim geçişlerini gösteren Lyapunov üsteli ile determinizm niceligi sonuçları karşılaştırıldığında her iki sistem için de rejim geçişleri tespit edilmiştir. Dinamiği iyi bir şekilde bilinen sistemlerde metrik uzaklığın çalıştığı görüldükten sonra doğal karmaşık sistem analizleri için Çin'de yer alan Dayu Mağarası'ndan elde edilen ?18O oksijen izotop oranları seçilmis ve yineleme grafigi analizleri yapılmıstır. Analizler sonucunda literatürde yer alan sıra dışı iklim olayları istatistiksel olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte literatürde yer almayan sıra dışı olayların gerçekleşmiş olabileceği kanısına varılmıştır. Tezde yer alan diğer bir çalışmada eşit zaman aralığına sahip olmayan zaman serilerini tamamen sistemin iç dinamiğinden faydalanılarak eşit zaman aralıklı hale getiren "Dönüsüm Maliyet Zaman Serisi" yöntemi ortaya atılmıştır. Bu yöntem, yapay sistemlerin yineleme grafiği analizleri için kullanılarak test edilmiş ve Endonezya'da bulunan Secret Mağarsı'ndan elde edilen ?18O oksijen izotop oranlarının üzerinde uygulanmıştır. Yineleme grafiği analizi sonucunda literatürde bulunan olaylar istatistiksel olarak tespit edilmiş ve literatür için yeni olaylar ortaya atılmıştır. Dönüşüm maliyet zaman serisi yöntemi kullanılarak yapılan diğer bir çalışmada ise Avustralya'da yer alan KNI-51 ve Çin'de yer alan Dongge mağaralarından elde edilen ?18O oksijen izotop oranları ele alınmıştır. Bu iki bölge için literatürde yer alan olaylar %90 oranında tespit edilmiştir. Ayrıca Kuzey yarım küreden elde edilen ve solar aktivite ile ilgili olan ?14C karbon izotop oranlarının zaman serisinin determinizm niceliği sonuçları ile söz konusu iki bölgenin determinizm niceliği sonuçları arasında yapılan çapraz korelasyon hesabı sonucunda, Kuzey yarım kürede yer alan Dongge ile Güney yarım kürede yer alan KNI-51 magaralarının bulunmuşs olduğu bölgelerde muson rejimlerinin anti faza sahip oldugu tespit edilmiştir.;Doğrusal olmayan sistemler, doğal zaman serisi analizi, yineleme grafiği analiz yöntemi, rejim geçişleri ve sıra dışı olaylar.;Nonlinear Systems, Time Series Analyses, Recurrence Plot, Regime Transitions, Extreme Events.
Açıklama
Araştırmacı; İbrahim Özken
Araştırma projesi -- Ege Üniversitesi, 2017
Araştırma projesi -- Ege Üniversitesi, 2017
