Yazar "Söylemez, Sinem" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 5 / 5
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Duygusal Bağlamda Nötr Uyaranlara İlişkin Epizodik Bellek Süreçleri(2021) Söylemez, Sinem; Eryar, Aycan KapucuDuygu yüklü uyaranlar bellekte, hem daha ayırıcı ve belirgin olmaları hem de evrimsel ve biyolojik öneme sahip olmaları nedeniyle nötr uyaranlardan farklı şekilde işlenmektedir. Epizodik bellek, olayların birbirleriyle ilişkili şekilde hatırlanması sürecine dayanmaktadır. Günlük hayatta da epizodik anıların yapısı gereği, duygu yüklü ve nötr uyaranlara ayrı ayrı değil birlikte maruz kalınmaktadır. Dolayısıyla duygu yüklü uyaranlar etraftaki nötr uyaranlarla ilişkili hale gelmekte ve bu uyaranların işlenme süreçlerini etkilemektedir. Duygu yüklü uyaranların nötr uyaranlara ilişkin epizodik bellek süreçlerini nasıl etkilediği duygusal epizodik bellek alanyazınında yaygın şekilde araştırılan bir konudur. Mevcut alanyazında söz konusu bu etkinin her durumda güçlendirici veya her durumda zayıflatıcı olduğunu savunan yaklaşımların yanı sıra seçici olduğunu ileri süren yaklaşımlar da bulunmaktadır. Bu seçici etki duygunun nötr uyarana ilişkin belleği bazı durumlarda güçlendirirken bazı durumlarda zayıflattığını vurgulamaktadır. Ek olarak, duygu yüklü uyaranların etraftaki nötr uyaranlara ilişkin uyaran (item) belleğinin yanı sıra bu uyaranlarla kurulan bağlantısal (associative) bellek süreçleri üzerinde de etkileri bulunmaktadır. Mevcut çalışmalar duygu yüklü uyaranların uyaran belleğini ve bağlantısal belleği farklı şekilde etkilediğini göstermektedir. Özetle, bu derleme çalışmasında duygusal epizodik bellek alanyazınına nötr uyaranlar ekseninde bakılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla duygu yüklü uyaranların etraftaki nötr uyaranlara ilişkin epizodik bellek süreçlerini ne şekilde etkilediği kapsamlı şekilde incelenmiştir.Öğe Tiksinti değeri kazanmış nötr uyaranlara ilişkin epizodik bellek süreçleri(Ege Üniversitesi, 2022) Söylemez, Sinem; Eryar, Aycan KapucuNötr nesneler, deneyimler sonucunda duygusal değer kazanabilmektedir. Sonraki süreçte ise bu nötr uyaranlara verilen tepkiler değişmekte ve bu uyaranlar bellekte daha farklı şekilde işlenmektedir. Söz konusu duygu tiksinti olduğunda ise sahip olduğu bulaşıcılık ve benzerlik gibi karakteristik özellikler nedeniyle nötr uyaranlara yönelik bellek süreçlerini daha fazla etkilemesi beklenebilmektedir. Bu tez çalışmasının amacı tiksinti değeri kazanmış nötr uyaranların epizodik bellekte ne şekilde işlendiğini incelemek ve bu doğrultuda klasik koşullama literatüründen faydalanmaktır. Bu amaçla nötr uyaranlara duygusal değer kazandırmak üzere Kategori Koşullaması paradigması kullanılmıştır. Kategori koşullaması ile bir kategoriye ait nesneler tiksinti sahneleriyle eşleştirilirken bir diğer kategoriye ait nesneler nötr sahne resimleri ile eşleştirilmiştir. Koşullama işleminden hemen veya 24 saat sonra ise her iki kategoriden nötr nesneler için tanıma testi yapılmıştır. Sonuçlar hemen değil, fakat 24 saat sonra yapılan tanıma testinde tiksinti değeri kazanmış nötr uyaranların diğer nötr uyaranlara kıyasla daha doğru ve liberal olarak daha yanlı tanındığını, yani bellekte avantajlı hale geldiğini göstermiştir (Deney 1A). Kategori koşullaması işleminin başarısını ölçmek üzere objektif bir yöntem olarak yürütülen göz izleme deneyinde ise tiksinti uyaranlarına yönelik koşulsuz tepki olarak gösterilen okulomotor kaçınma tepkisinin tiksinti ile eşleşmiş nötr uyaranlara yönelik de koşullu tepki olarak ortaya çıktığı gösterilmiştir (Deney 1B). Tiksinti ile eşleşmiş nötr uyaranlar için elde edilen bellek performansının bir diğer yüksek uyarılmışlıklı negatif ve kaçınma yaratan duygu için ne şekilde olacağını test etmek üzere tiksinti yerine korku uyaranları kullanılarak Deney 1A tekrarlanmıştır (Deney 2). Fakat, tiksinti duygunun nötr uyaranlara sağladığı bellek avantajının korku duygusu için ortaya çıkmadığı görülmüştür. Son olarak, tiknti değeri kazanmış nötr uyaranlara yönelik bellek performansının kendiliğinden tiksinti değerine sahip uyaranlardan ne şekilde farklılaştığı test edilmiştir (Deney 3). Tiksinti değeri kazanmış nötr uyaranların hem diğer nötr uyaranlardan hem de kendiliğinden tiksinti değerine sahip uyaranlardan farklılaşabildiği ve bellek avantajı yakaladığı görülmüştür. Sonuç olarak bu tez çalışmasıyla tiksinti öğrenmelerinin nötr uyaranlara yönelik bellek süreçlerini etkilediği gösterilmiştirÖğe Utanç ve Suçluluk Duygularının Bilişsel Psikoloji Kapsamında Değerlendirilmesi(2018) Söylemez, Sinem; Koyuncu, Mehmet; Amado, SoniaSosyal duygular olarak sınıflandırılan utanç ve suçluluk, toplumdan dışlanma tehlikesi içeren durumlarda kişinin davranışlarını düzenleyen uyarıcı sinyal veya fizyolojik bir ceza olarak değerlendirilmektedir. Birçok patolojide rol sahibi olan bu duygular bilişle yakın bir ilişkiye sahiptir. Hem günlük hayattaki işlevleri, uyumsal ve fizyolojik özellikleri hem de sahip oldukları evrimsel özellikleri ve nörobilişsel yapıları utanç ve suçluluk duygularının bilişsel yapılarla olan ilişkisine dikkat çekmektedir. Bununla birlikte, mevcut çalışmalarda bu duyguların bilişsel etkileri bakımından temel duygular kadar ele alınmadığı görülmektedir. Bu derleme çalışmasında utanç ve suçluluk duygularının tanıtılması ve bilişsel psikoloji alanı için öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, öncelikle mevcut alanyazın çerçevesinde söz konusu duyguların temel duygulardan ve birbirlerinden nasıl farklılaştıklarından bahsedilmiştir. Sonrasında ise, utanç ve suçluluk duygularının önemini vurgulamak ve sahip oldukları işlevleri anlamak adına evrimsel kaynaklardan faydalanılmıştır. Bu duyguların bilişle ilişkisini beyinde sahip oldukları uzantılar temelinde değerlendirmek üzere ise konuyla ilgili mevcut nörobilişsel çalışmalardan faydalanılmıştır. Derlemenin sonunda ise, bilişsel psikoloji alanında konuyla ilgili ele alınan örnek çalışmalar değerlendirilmiş ve bu duyguların Türkiye’de psikolojinin hangi konularıyla ilişkili olarak ele alındığının kısa bir özeti sunulmuştur. Bu derleme çalışmasının utanç ve suçluluk duygularını ele alacak sonraki çalışmalarda daha kapsamlı bir yaklaşım sergilenmesi ve söz konusu duyguların bilişsel özelliklerinin daha fazla göz önünde bulundurulması açısından katkı sağlaması umut edilmektedir.Öğe Utanç ve Suçluluk Duygularının Bilişsel Psikoloji Kapsamında Değerlendirilmesi(2018) Söylemez, Sinem; Koyuncu, Mehmet; Amado, SoniaSosyal duygular olarak sınıflandırılan utanç ve suçluluk, toplumdan dışlanma tehlikesi içeren durumlarda kişinin davranışlarını düzenleyen uyarıcı sinyal veya fizyolojik bir ceza olarak değerlendirilmektedir. Birçok patolojide rol sahibi olan bu duygular bilişle yakın bir ilişkiye sahiptir. Hem günlük hayattaki işlevleri, uyumsal ve fizyolojik özellikleri hem de sahip oldukları evrimsel özellikleri ve nörobilişsel yapıları utanç ve suçluluk duygularının bilişsel yapılarla olan ilişkisine dikkat çekmektedir. Bununla birlikte, mevcut çalışmalarda bu duyguların bilişsel etkileri bakımından temel duygular kadar ele alınmadığı görülmektedir. Bu derleme çalışmasında utanç ve suçluluk duygularının tanıtılması ve bilişsel psikoloji alanı için öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, öncelikle mevcut alanyazın çerçevesinde söz konusu duyguların temel duygulardan ve birbirlerinden nasıl farklılaştıklarından bahsedilmiştir. Sonrasında ise, utanç ve suçluluk duygularının önemini vurgulamak ve sahip oldukları işlevleri anlamak adına evrimsel kaynaklardan faydalanılmıştır. Bu duyguların bilişle ilişkisini beyinde sahip oldukları uzantılar temelinde değerlendirmek üzere ise konuyla ilgili mevcut nörobilişsel çalışmalardan faydalanılmıştır. Derlemenin sonunda ise, bilişsel psikoloji alanında konuyla ilgili ele alınan örnek çalışmalar değerlendirilmiş ve bu duyguların Türkiye’de psikolojinin hangi konularıyla ilişkili olarak ele alındığının kısa bir özeti sunulmuştur. Bu derleme çalışmasının utanç ve suçluluk duygularını ele alacak sonraki çalışmalarda daha kapsamlı bir yaklaşım sergilenmesi ve söz konusu duyguların bilişsel özelliklerinin daha fazla göz önünde bulundurulması açısından katkı sağlaması umut edilmektedir.Öğe Utanç ve suçluluk duygularının bilişsel süreçler üzerindeki etkileri(Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, 2017) Söylemez, Sinem; Koyuncu, MehmetBu tez çalışmasında, utanç ve suçluluk duygularının perspektif alma bilişsel becerisi üzerindeki etkileri duygu-durum ve eğilim temelinde incelenmiştir. Utanç ve suçluluk, toplumsal bağlamlarda uygunsuz görülen durumlar sonucunda ortaya çıkan öz-biliş duygularıdır. Benzer özelliklere sahip olsalar da bu duygular biliş üzerinde farklı etkilere sahiptirler. Bu farklılaşma şu şekilde açıklanmaktadır: utanç olumsuz durumların benliğe atfedilmesine sebep olmakta ve böylece daha acı verici ve yıkıcı etkiler yaratmaktadır; fakat suçluluk olumsuz durumların o anki davranışa atfedilmesine neden olmakta ve böylece daha az acı verici ve yapıcı etkiler yaratmaktadır (Lewis, 1971). Utanç ve suçluluk arasındaki söz konusu bu farklılaşma eğilim ve duygu-durum temellerinde aynı şekilde vurgulanmaktadır. Bu çalışmada, perspektif alma bilişsel becerisi- utanç ve suçluluk gibi, benlik konseptine sıkıca bağlı olması nedeniyle- utanç ve suçluluk duygularının biliş üzerindeki farklı etkilerini eğilim ve duygu-durum temelinde deneysel olarak test etmek üzere seçilmiştir. Ege Üniversitesinde eğitim görmekte olan 90 kadın öğrenci deneye katılmıştır. Çalışmanın sonucunda; utancın hem duygu-durum hem de eğilim temelinde, perspektif alma başarısı üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, utancın duygu-durum ve eğilim temellerinin perspektif alma başarısı üzerinde anlamlı etkileşime sahip olduğu bulunmuştur. Diğer taraftan, suçluluğun perspektif alma başarısı üzerinde eğilim seviyesinde etkisi bulunamazken, duygu-durum seviyesinde utanca kıyasla olumlu, sakinliğe(nötr) kıyasla olumsuz etkisi bulunmuştur.
