Yazar "Kaytar, Ezgi" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim Yok
    Öğe
    İdrarda amfetamin ve türevlerinin C vitamini varlığında değişimlerinin ımmunoassay ve GC
    (Ege Üniversitesi, 2024) Kaytar, Ezgi; Kurtulmuş, Yusuf
    Vitaminler ve diğer gıda takviyelerinin kullanımı toplumda hızla büyüyen bir trend haline gelmiştir. Genel olarak, vitaminler reçeteye gerek olmadan kolaylıkla her yerden satın alınabilen reçetesiz preparatlardan oluşur ve pazarlama tekniğinin gelişmesinden kaynaklı, insanlar genellikle bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için sıklıkla tercih etmekte ve ayrıca vitaminler birçok hastalıklarda bağışıklığı destekleyici olarak da kullanılmaktadır. Bu vitaminler aynı zamanda adli analizlerde kullanılan idrar örneğinde hilesel girişim içinde kullanılabilmektedir. Bu vitaminleri dışarıdan katı formda eklemek ya da bol miktarda tüketerek idrar pH'sında oluşacak değişiklikler nedeniyle yasadışı maddelerin sonuçları yanlış negatif sonuçlar elde edilebilmektedir. Amfetamin tipi stimülanlar (ATS), sentetik kökenli olup ana üyeleri amfetamin (AMP), metamfetamin (MET) ve ekstazi (MDMA) olan uyarıcı madde grubudur. Dünyada ve ülkemizde ATS kullanımının oldukça yaygındır. 2023 yılında yayınlanan "World Drug Report"ta 2021 yılında 36 milyon kişinin amfetamin ve 20 milyon kişinin ise "ekstazi" türü sentetik maddenin kullandığını bildirmiştir. Bu tez çalışmasında, katı ve sıvı formda C vitamininin ülkemizde de oldukça yaygın olarak suiistimal edilen ATS grubu maddelerden amfetamin, metamfetamin ve ekstazinin idrar analizler üzerindeki etkilerinin araştırılması olup, tarama ve doğrulama analizlerinde yanlış negatiflik oranlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Katı ve sıvı formda C vitamini (askorbik asit) için maksimum biyoyararlanımının 200 mg olduğunu ve fazlası alındığı taktirde büyük bir oranda değişmeden idrara atılım söz konusu olduğundan 400 mg ve 800 mg olacak şekilde, bir kişinin günde ortalama 2500 mL idrar atılımı gerçekleştirdiği varsayılarak hesaplamalar yapılmıştır. İki farklı derişimde vitamin çalışılmasındaki amaç, idrar ortamının pH'ı düştüğünde bazik forma sahip olan ATS'lerin asidik ortamda etkileşimi araştırmaktır. İlk aşamada; saf su ve kör idrar havuzu örneklerinde sıvı formda askorbik asit katımı ile ATS ve pH değişimleri izlenmiştir. İkinci aşamada, tarama ve doğrulama analizleri ile ATS pozitif olarak raporlanan 64 idrar numunesi seçilmiştir. Bu idrarlara sıvı ve katı formlarda askorbik asit 400 mg ve 800 mg olacak şekilde standart katımı yapılmıştır. Tüm örneklerin pH ölçümleri yapılmıştır. Üçüncü aşamada ise, 8 ATS pozitif idrar numunesi için katı askorbik asidin belirlenen derişimlerde eklenmesi sonrasında Gaz Kromatografisi-Kütle Spektroskopisi (GC-MS) ile doğrulama analizleri yapılmış, alan değerlerinde değişimler izlenmiştir. Tarama ve doğrulama test sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Saf ve idrar havuzunda yapılan çalışmalarda ATS standart katımı yapıldıktan sonra 400 ve 800 mg askorbik asit eklenmesiyle saf su pH'sında hızlı bir düşüş, idrar havuzunda nispeten daha az bir düşüş olduğu belirlenmiştir. Hem katı hem de sıvı formda kullanılan askorbik asit immunoassay çalışmalarındaki bütün örnekler değerlendirildiğinde, toplam 64 örnekten 58'i AMP pozitif için 400 mg C-vit eklendiğinde 13 örnek negatif (%22,4) 800 mg C-vit için 26 örnek negatif (%44,8) bulunur. 59 MET pozitif örnekten 400 mg C-vit eklendiği zaman 9 örnek negatif (%15,3) olurken, 800 mg C-vit için 18 örnek negatif (%30,5) olur. 16 pozitif MDMA örneklerinden 400 mg C-vit eklendiğinde 5 örnek negatif (%31,2) iken, 800 mg C-vit için de 6 örnek negatif (%37,5) olmaktadır. AMP, MET ve MDMA için katı ve sıvı formda yapılan katımlar sonucunda elde edilen değerler istatistiksel olarak değerlendiğinde yüksek derişimde C vitaminin katı ya da sıvı formda idrarda bulunması büyük oranda yanlış negatifliğe sebep olduğu belirlenmiştir. GC-MS ile yapılan analizlerde ise alan değerlerinde düzenli bir artış ya da azalış olmadığı, ATS grubu maddelerin vitamin C'ye rağmen tespit edilebildiği ancak pH farkları nedeniyle çalışma sırasında bazı zorluklar yaşanmıştır. Amfetamin Tipi Stimülanların (ATS) kimyasal özellikleri ile vitamin C molekülünün vücutta kullanılacak olandan fazlasının birlikte alınmasının bu maddelerin analiz sonuçları üzerine nasıl etki ettiğine cevap aramak amacıyla yapılan bu çalışmada elde edilen bulgular, daha geniş bir olgu grubunda yapılacak analizlerin faydalı bilgiler sunacağını göstermektedir. Bu testlerin yapıldığı laboratuvarlarda beklenmedik sonuçlarla karşılaşıldığında, numune verilmeden önce yüksek dozlarda vitamin C alımını akılda tutmanın yararlı olacağı söylenebilir.