Yazar "Abu Eleyan, Mohammed I. M." seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Yükselen piyasa ekonomilerinde enerji talebi ve cari işlemler üzerindeki etkileri
    (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Abu Eleyan, Mohammed I. M.; Çatık, Abdurrahman Nazif
    Günlük yaşamda, endüstrinin ve ekonomik faaliyetlerin petrole ve petrole dayalı ürünlere bağımlı hale gelmesi, arz kısıtlamalarının yanı sıra aynı zamanda artan talebe bağlı olarak petrolü çok değerli ve dalgalı bir seyir gösteren bir emtia haline getirmiştir. Bu çerçevede son on yıldaki durum değerlendirildiğinde petrol fiyatlarının, küresel ekonomide volatilitesi en belirgin şekilde izlenebilen değişken olduğunu ifade etmek mümkündür. Bu nedenle petrol fiyatlarındaki oynaklıkların ülkeler ve ekonomiler üzerinde önemli etkileri söz konusudur. Buna ek olarak, küresel ekonomik gelişmeler, finansal krizler ve politik sorunlar dahil olmak üzere birçok başka faktörün de petrol piyasaları ve makroekonomik değişkenler üzerinde derin etkileri vardır. Akademisyenlere, politika yapıcılara ve konu ile ilgilenenlere önemli ve değerli bilgiler sağlamak adına bu alandaki araştırmalara son yıllarda hız verilmiştir. Söz konusu tez bu alana gerçekleştirdiği analizlerle mevcut literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu bilgiler ışığında tezin birinci bölümünde; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika (BRICS) ve Türkiye'ye ait 1990:Ç1 - 2018:Ç4 dönemini kapsayan üç aylık veriler kullanılarak petrol talebinin zamanla değişen değişen uzun dönemli gelir ve fiyat esnekliklerinin hesaplanması amaçlanmıştır. Zamanla değişen parametrelerin tahmin edilmesinde diğer çalışmalardan farklı olarak Bierens ve Matrins (2010) tarafından geliştirilen, parametrelerde dereceli değişime imkan tanıyan zamanla değişen eşbütünleşme (TVC) yöntemi kullanılmıştır. TVC test sonuçları ile eşbütünleşmenin zamanla değişmediği boş hipotezi reddedilmiş, tüm ülkeler için uzun dönem parametrelerdeki değişim doğrulanmıştır. Bunun ötesinde sonuçlar, zamanla değişen gelir ve petrol fiyatları parametrelerinin tüm ülkelerin petrol piyasaları için istikrarlı ve esnek olmadığını ortaya koymuştur. Bulgulara göre esnek olmayan gelire ilişkin bulgular petrolün gerekli bir emtia olduğunu göstermekte olsa da, BRICS ve Türkiye'nin petrol talebi reel ekonomik aktiviteden önemli ölçüde etkilendiği anlaşılmaktadır. Zamanla değişen fiyat esneklikleri petrolün Brezilya, Rusya ve Çin için sıradan bir mal olduğunu ima ederken, Hindistan ve Güney Afrika için bazım dönelerde düşük bir mal olduğuna işaret etmektedir. Analiz döneminin çoğunda fiyat esnekliklerinin anlamsızlığına dair bulgular, petrol ürünleri fiyatlarının düzenlenmesinin yurt içi petrol talebini kontrol edilmesinde yeterli olmadığını ima etmektedir. Buradan yola çıkılarak, petrol ürünleri fiyatlarına uygulanan vergilerin sera gazı emisyonlarını azaltmada etkili bir politika aracı olmadığı sonucuna varılması mümkündür. Tezin ikinci bölümünde, 1980: Ç1- 2019: Ç4 dönemini kapsayan çeyreklik veriler kullanılarak stokastik oynaklıklı zamanla değişen parametreli vektör otoregresyon (TVP-VAR) modeli ile, petrol fiyat şoklarının ASEAN-5 (Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland) ülkeleri ticaret dengeleri üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Tahmin edilen etki-tepki sonuçlarına göre, petrol fiyat şoklarının tüm ülkelerin ticaret dengeleri üzerinde zamanla değişen önemli etkileri söz konusudur. Bulgular petrol piyasasındaki farklı özellikleri nedeniyle, ihracatçı olarak Malezya, rafineri ülkesi olarak Singapur, ithalatçı ükeler olarak Filipinler ve Tayland ve petrol ihracatçısı iken 2003'ten sonra petrol ithalatçısına dönüşen Endonezya, ekonomiler arasında önemli ölçüde değişiklik göstermektedir. Analiz sonuçları aynı zamanda iktisadi faaliyetin ve reel döviz kurunun tüm ülkelerin ticaret dengeleri üzerindeki zamanla değişen değişen anlamlı etkisine de işaret etmektedir. Zamana bağlı etki-tepki fonksiyonları, değişkenlerin ticaret dengeleri üzerindeki etkilerinin küresel ve yerel iktisadi olayların yaşandığı dönemlerde daha belirgin olduğunu göstermektedir.