Çakal Arslan, Özlem2025-05-292025-05-292024https://hdl.handle.net/11454/117451İnsanlık var olma sürecinin başlangıcından beri sürekli olarak hem bulunduğu çevreden etkilenmekte hem de bulunduğu çevreyi etkilemektedir. Çevreye giriş yapan çeşitli sayıdaki kimyasal/kirleticilerden biri bisfenol gruplarıdır. Plastik olmak üzere çeşitli uygulamalarda polimer olarak kullanılan Bisfenol A'nın başta endokrin bozucu etkisi olmak üzere, canlılarda olumsuz birçok etkisinin ortaya çıkmasından sonra kullanımında kısıtlamaya ve engellemeye geçilmiştir. Bu sürecin hemen akabinde "bisfenol analogları" olarak adlandırılan Bisfenol A türevleri çevreye giriş yapmıştır. Bu tezde analoglardan Bisfenol E (BPE), Bisfenol Z (BPZ) ve Bisfenol A diglisidil eter'in (BADGE) biyoindikatör tür olan Mytilus galloprovincialis üzerindeki etkileri araştırılarak ekotoksikolojik profillerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışmada BPE, BPZ ve BADGE'nin midyeler (Mytilus galloprovincialis) üzerindeki etkilerinin belirlenmesi için farklı test yöntemleri uygulanmıştır. İstatiksel analizler ile değerlendirme yapılarak BPA ile karşılaştırılmıştır. Genel olarak her üç analoğun midye üzerinde farklı toksik etkilere yol açtıkları belirlenmiştir. Fertilizasyon başarısını ve larval gelişim sürecini etkilemekle beraber, histolojik açıdan dejenerasyona yol açtıkları, genotoksik etkiye ve apoptoz indüklenmesine neden oldukları saptanmıştır.Since the beginning of the human existence process, it has been constantly affected by the environment and affects the environment in which it is located. One of the various chemicals/pollutants entering the environment is bisphenol groups. The use of Bisphenol A, which is used as a polymer in various applications, including plastic, has been restricted and prevented after the emergence of many negative effects on living things, especially its endocrine-disrupting effect. Immediately after this process, bisphenol derivatives called "bisphenol analogs" entered the environment. This thesis aims to reveal the ecotoxicological profiles of the analogs Bisphenol E (BPE), Bisphenol Z (BPZ), and Bisphenol A diglycidyl ether (BADGE) by investigating the effects on the bioindicator species Mytilus galloprovincialis. In the study, different test methods were applied to determine the effects of BPE, BPZ, and BADGE on mussels (Mytilus galloprovincialis). It was evaluated with statistical analysis and compared with BPA. In general, it has been determined that all three analogs cause different toxic effects on mussels. It has been determined that although they affect the fertilization success and larval development process, they cause degeneration in terms of histology, cause genotoxic effects, and induce apoptosis.trinfo:eu-repo/semantics/closedAccessBPEBPZBADGEBPAMytilus galloprovincialisMikronükleus testiApoptozFertilizasyon ve embriyotoksisite.Micronucleus AssayApoptozisFertilization and embryotoxicity.22892Project