Doni, Nebiye YentürTöz, SerayÖzbel, YusufZeyrek, Fadile YıldızUluca, NerminToprak, Şahin2023-01-122023-01-1220200374-9096https://doi.org/10.5578/mb.69909https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/420392https://hdl.handle.net/11454/81404Vektör kaynaklı bir enfeksiyon olan leyşmanyazisin Türkiye’de viseral ve kutanöz olmak üzere iki klinik formu görülmektedir. Viseral leyşmanyazis (VL) olguları yılda 20-25 olarak kaydedilirken, kutanöz leyş-manyazis (KL, Şark çıbanı) olguları yılda 2.000 civarında bildirilmekte, bunların yaklaşık yarısı Şanlıurfa ilinde kaydedilmektedir. Bu nedenle, Şanlıurfa’da hastalığın epidemiyolojisinin ayrıntılı olarak bilinmesi ile kontrol önlemlerinin geliştirilmesi ve ülke genelindeki toplam olgu sayısının düşürülmesi mümkündür. Tarihsel olarak KL etkeninin Leishmania tropica olduğu bilinmekte ise de son 10 yılda yaşanan kitlesel insan hareketleri ile diğer türlerin de etken olarak saptandığı Şanlıurfa, bir hiperendemik alan haline gelmiştir. Bu çalışmada, son yıllarda Şanlıurfa’da etkenin Leishmania infantum olduğu belirlenen ilk olguların sunulması amaçlanmıştır. KL şüphesi ile gönderilen, direkt mikroskopi ve/veya gerçek zamanlı ITS1 polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi ile pozitif bulunan 14 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların lezyonlarından ince iğne aspirasyonu ile alınan örneklerden iki veya daha fazla yayma preparat hazırlanmıştır. Hazırlanan preparatlardan biri metil alkol ile fikse edildikten sonra Giemsa ile boyanarak ışık mikroskobunda x1.000 büyütmede incelenerek Leishmania amastigotları araştırılmıştır. Diğer boyasız preparatlardan ticari kit (Qi-agen DNeasy, Almanya) ile firmanın önerileri doğrultusunda DNA izolasyonu yapılmıştır. Gerçek zamanlı ITS1-PCR yönteminde Eski Dünya türlerine-spesifik primer ve problar kullanılmıştır. Gerçek zamanlı ITS1 PCR ile tür tayini sonucunda, beş olguda etkenin L.infantum, bir olguda L.major ve sekiz olguda L.tropicaolduğu belirlenmiştir. L.infantum’un etken olarak belirlendiği olgulardan dördünün yerli, birinin Suriyeli olduğu ve şehir merkezinde yaşadıkları öğrenilmiştir. Etkenin L.tropica olarak tanımlandığı sekiz hastanın ikisinin Suriye kökenli, altısının yerli olgular olduğu ve tümünün şehir merkezinde yaşadığı anlaşılmıştır. Çalışmaya dahil edilen ITS1 PCR pozitif 14 hastanın sadece 10’unda mikroskopi ile amastigot şekiller görülerek tanı konulmuştur. Bu çalışmada sunulan KL olguları Şanlıurfa’dan bildirilen L.infantum’un etken olduğu ilk olgular olup, kitlesel insan hareketliliği ve göçlerin, enfeksiyon epidemiyolojisi üzerindeki etki-sini somut olarak göstermesi bakımından önem taşımaktadır.tr10.5578/mb.69909info:eu-repo/semantics/openAccessReport544647656420392