Azadi:
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2011
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Azadi (Hayatı, Edebî Şahsiyeti ve Eserleri) adını taşıyan doktora tez çalışmamız, üç ciltten oluşmaktadır. 1. cilt “Önsöz”, “Giriş”, “Eserleri”, “Sonuç”, “Kaynakça” ve “Dizin”den; 2. cilt “Latin Harfleri İle Metinler”, 3. cilt de “Türkiye Türkçesi İle Metinler”den meydana gelmektedir. Dövletmemmet Azadı, 18. yüzyıl Türkmen edebiyatının önde gelen temsilcilerindendir. Azadı, devrinin önemli dinî ve dünyevi bilgilerini bilen aydın bir şairdir. Hive medreselerinde eğitim almış, Türkçenin yanı sıra Arapça ve Farsçayı iyi derecede öğrenmiştir.Bir toplum önderi olarak Azadı, 18. yüzyılda Türkmenistan ve komşu devletlerde yaşanan olayları irdelemiş ve neticede Türkmen tayfalarının tek bir devlet etrafında birleşmeleri gerektiğine inanmıştır. Azadı’nın “Vagz-ı Azad”, “Behiştnama”, “Hekayat-ı Cabir Ensar” adlı eserlerinin yanında, isimsiz bir mesnevisi, rubaileri, gazelleri ve murabbaları bulunmaktadır. Şüphesiz bu eserler arasında gerek hacim gerek muhteva yönüyle “Vagz-ı Azad” ayrı bir önem taşımaktadır. 2324 beyitten oluşan, aruzun “Fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan bir mesnevi olan “Vagz-ı Azad” dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap, padişahlar ve devlet yöneticilerine ayrılmıştır. İkinci bapta hayrat yaptırmanın önemine değinen şair, üçüncü bapta da ilim ve ilim adamlarından bahsetmiştir. Son bap ise dervişlere ayrılmıştır. Ancak, eseri bu dört başlıkla sınırlandırmak doğru olmaz. Çünkü şair, bunların dışında misafirperverlik, anne babaya, komşuya iyi davranma, yoksullara ve kimsesizlere sahip çıkma, tarımsal faailiyetler vb. gibi sosyal ve iktisadi yaşamla ilgili pek çok hususta görüş bildirmiştir. Çalışmamızda bunlar ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Şair, “Behiştnama” adlı eserinde ise cennetin güzelliklerini tasvir etmiş ve bu güzelliklere sahip olabilmek için neler yapılması gerektiğini de anlatmıştır. Bu eseri incelediğimizde Azadı’nın ayet ve hadis bilgisinin çok ileri seviyede olduğunu görmekteyiz. Mısraların kuruluşunda şair, ayet ve hadislerden başarılı bir şekilde faydalanmış, aynı zamanda okuruna karşı da inandırıcılığını artırmıştır. Azadı’nın isimsiz olan mesnevisi de dinî muhtevalı bir eserdir. Eserde namaz, oruç, zekat gibi ibadetlerin faziletinden bahsedilmiştir. Bu eserlerin ardından, şairin rubaileri, gazelleri ve murabbaları incelenmiş; sonuç kısmından sonra, hem çalışmamızda doğrudan yararlandığımız hem de çalışmamızla dolaylı olarak ilgili olan kaynakları belirtilmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dünyası Edebiyatları A.B.D.
