Bazı yerel börülce çeşitlerinin verim ve kalite özellikleri ile depolama ömrünün belirlenmesi

Genetic diversity, variability, local populatios, storage and shelf life.;Genetik çeşitlilik, varyabilite, yerel popülasyon, depolama ve raf ömrü.;Ülkemizin de yer aldığı coğrafyada küresel iklim değişiminin yıllık ortalama sıcaklığı artıracağı yönündeki beklenti nedeniyle sıcak iklimlerde yetiştirilebilecek ve kurak koşullara dayanıklı türlerin üretiminin artacağı öngörülmekte ve bu türler üzerine yürütülen araştırmaların kapsamı da genişletilmektedir. Börülcenin yüksek protein içeriği ile sağlık üzerine olumlu etkileri, düşük gelir seviyesine sahip insanların protein ihtiyacını karşılayabilme potansiyeli yanında düşük girdi kullanımıyla yetiştiriciliğinin yapılabilmesi bu türe olan ilginin artmasını sağlamıştır. Türkiye taze börülce üretiminin %75'i Ege Bölgesinden karşılanmakta bu üretimin %45'i ise İzmir ilinden sağlanmakta ve üretim materyali olarak farklı özelliklere sahip yerel populasyonlar yoğun olarak kullanılmaktadır. Yerel börülce populasyonlarının toplanması, bazı morfolojik ve agronomik özelliklerinin belirlenmesinin yanı sıra depolanabilme özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürüttüğümüz çalışmada Ege ve Akdeniz bölgesinden toplanan 32 börülce popülasyonu yer almıştır. Popülasyonlar agro-morfolojik ve kalite parametreleri yönünden incelenmiş, depolama koşulları ortaya konmuştur. Elde edilen veriler değerlendirilerek varyasyonu oluşturan özellikler ve varyabilitedeki payları hesaplanmıştır. Ayrıca genotip x özellik verileri ile temel bileşenler analizi yapılmış elde edilen temel bileşen eksenleri kullanılarak genotiplerin genetik uzaklıkları dendogramda %98 ile %75 arasında değiştiği gösterilmiştir. Genotipler arasında incelenen karakterler bakımından yüksek genetik varyasyon belirlenmiş ve morfolojik ve agronomik özellikler yönünden üstün özelliklere sahip seçilen 10 genotipten BC1, BC26 ve BC31 genotiplerine ait börülce baklalarında ağırlık kaybının en düşük olduğu belirlenmiştir.