Soğan tohumu üretiminde farklı hasat zamanları ve kurutma şekillerinin tohum verim ve kalitesi üzerine etkilerinin belirlenmesi

Bu çalışmada tohumluk soğan bitkisinin fenolojik gelişim evreleri, çiçeklenme başlangıcından itibaren tohumda çimlenme yeteneğinin kazanımı ve farklı hasat zamanları ve kurutma şekillerinin soğan tohumunun kalite ve verimi üzerine etkileri incelenmiştir. Bitkinin fenolojik gelişim evrelerinde sürme, sapa kalkma, kılıf yırtılma ve çiçeklenme safhalarının meydana gelme süreçleri gözlenmiş ve yüzdesel dağılımları belirlenmiştir. Öte yandan tohumun çimlenme özelliğinin kazanımının belirlenmesi için çiçeklenme başlangıcından 10 gün sonra başlayıp 80. güne kadar 10 gün ara ile alınan tohum örneklerinde çimlenme testi yapılmıştır. Hasat zamanlarının belirlenmesinde %50 çiçeklenmeden sonra geçen gün sayısı (ÇSG) kriteri baz alınmış ve tohum hasadı 50, 65 ve 80. günlerde gerçekleştirilmiştir. Kurutma şekli olarak da gölgede ve güneşte kurutma kullanılmıştır. Tohum kalitesinin belirlenmesinde çimlenme testi ve kontrollü bozulma testi kullanılırken faktörlerin tohum verimine etkisinin belirlenmesinde ise tohum verimi/çiçek topu (g) hesaplamasından yararlanılmıştır. Fenolojik gözlemler sonucunda bitkinin geçirmiş olduğu tüm süreçlerde varyasyonun meydana geldiği belirlenmiştir. Özellikle tarla genelinde çiçeklenmenin 43 günlük bir sürede tamamlanması ve bireysel çiçek topunda çiçeklenmenin 20 güne yayılması tohumların kademeli olgunlaşmasına neden olmuştur. Buna bağlı olarak da tohumların çimlenme özelliğini kademeli olarak kazandığı tespit edilmiştir. Deneme sonuçlarına göre hasat zamanının tohum canlılığına etkisi önemsiz bulunurken, kurutma şeklinin etkili olduğu ve en yüksek canlılık değerine (%96.7) gölgede kurutma sonucunda ulaşıldığı belirlenmiştir. Tohum vigoru bakımından 50 ÇSG-gölgede kurutma en yüksek değere (%98.2) sahip iken, en düşük tohum vigoru 50 ÇSG-güneşte kurutma (%94) uygulamasından elde edilmiştir. Ayrıca tohum verimi/çiçek topu (g) üzerine hasat zamanı ve kurutma şeklinin etkisi önemsiz bulunmuş ve ortalama tohum verimi 5.87 g/çiçek topu olarak elde edilmiştir.