Bazı domates genotiplerinin yüksek sıcaklıktaki sera koşullarında kuraklık stresine tepkilerinin belirlenmesi

Bu çalışma 2019 yılında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü'nde yürütülmüştür. Araştırmada bazı domates genotiplerinin kuraklık stresine yüksek sıcaklıkta tepkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemeye alınan genotipler, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Biyoçeşitlilik ve Genetik Kaynaklar Bölümü'ne (ETAE-BGK) (Menemen/İzmir) ait yerel materyallerden, Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaz aylarında açıkta yetiştirilebilen ticari domates çeşitlerinden ve yabani domates türlerinden oluşmuştur. Tohum ekimi ilkbahar döneminde Mayıs ayının 3. haftasında yapılmış ve çimlenme performansı ile ilgili sayım ve gözlemler yapılmıştır. Çimlenme gösteren 99 genotipe ait olan fideler su kültürüne Haziran ayının ilk yarısında alınarak birkaç hafta büyütülmüş ve ardından polietilen glikol (PEG) 6000 kademeli olarak ve her basınç seviyesinde 2 gün kalacak şekilde -0.25, -0.50, -0.75 ve -1.00 bar osmotik basınç seviyelerinde bitkilere uygulanmıştır. Ardından alınan bitki örneklerinde morfolojik (zarar skalası, bitki boyu, kök boyu, gövde çapı, yaprak sayısı, yaprak kalınlığı, kök ve yeşil aksam yaş ve kuru ağırlığı) ve fizyolojik (klorofil içeriği, yaprak sıcaklığı, yaprak rengi, stoma iletkenliği, yaprak oransal su içeriği, membran geçirgenliği) ölçümler yapılmıştır. Araştırmada PEG uygulaması ile genotiplerin çoğunda bitki boyu, gövde çapı ve yaprak sayısı, yaprak kalınlığı, kök ve gövde yaş ve kuru ağırlıklarının azaldığı, kök boyunun arttığı, klorofil indeksi, yaprak sıcaklıklığı, membran geçirgenliğinin arttığı, yaprak oransal su içeriğinin azaldığı saptanmıştır. Elde edilen tüm bulgular birlikte değerlendirildiğinde, morfolojik ve fizyolojik parametrelerin genotiplere göre farklılık gösterdiği, bu parametrelerin en azından yarısında ilk 10 sırada yer alan 27, 65, 35, 54 ve 55 nolu genotiplerin kuraklık stresine karşı ümitvar olabileceği ve sonraki çalışmalarda ıslah materyali olarak değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır.

This study was held in 2019 at Ege University, Faculty of Agriculture, Department of Horticulture. It was aimed to determine the responses of some tomato genotypes against drought stress grown under high temperature conditions. Tested genotypes were composed of the local material belong to Aegean Agricultural Research Institute, Biodiversity and Genetic Resources Department (ETAE-BGK) (Menemen/İzmir), commercial varieties grown at East and South-eastern Region during summer and some wild types. Seed sowing was done in the spring period, in the 3rd week of May and counting and observations were made regarding the germination performance. Seedlings belonging to 99 genotypes that had shown germination were taken into the water culture in the first half of June and grown for a few weeks, and then PEG 6000 was applied to plants at -0.25, -0.50, -0.75 and -1.00 bar osmotic pressure levels for 2 days at each pressure level. Then, morphological (scale scoring, plant height, root length, stem diameter, leaf number, leaf thickness, root and shoot fresh and dry weights) and physiological (chlorophyll content index, leaf temperature, leaf color, stomatal conductivity, relative water content, membrane permeability) measurements were made on plant specimens. In the study, it was observed that the plant height decreased, root length increased, stem diameter and number of leaves, leaf thickness, root and shoot fresh and dry weights decreased, chlorophyll index and leaf temperatures increased, relative water content decreased and membrane permeability increased with Peg application in most of the genotypes. When all the obtained findings are evaluated together, morphological and physiological parameters differ according to genotypes and it was concluded that genotypes 27, 65, 35, 54 and 55, which are in the top 10 in at least half of these parameters, could be promising against drought stress and be considered as breeding material in future studies.