Arap gramercilerin gözünden Memlûk-Kıpçak Türkçesi grameri
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
"Arap Gramercilerin Gözünden Memlūk Kıpçak Türkçesi Grameri" isimli tez çalışması, 13-16. yüzyıllar içerisinde Mısır-Suriye sahasında konuşulmuş olan Memlūk-Kıpçak Türkçesinin Arap gramercileri tarafından nasıl anlatıldığını ve verdikleri bilgilerin ne oranda doğru olduğunu ortaya koymak için hazırlanmış bir çalışmadır. Çalışmada "Kitābu'l İdrāk li- Lisāni'l Etrāk" (Kİ), "Et- Tuḥfetü'z- Zekiyye fi'l Luģati't Turkiyye" (TZ) ve "El-Kavâninü'l-külliye Li- Zabti'l Lügati't Turkiyye" (KK) isimli eserler, Arapçadan Türkçeye çevrilmiş, fişleme yöntemiyle bütün veriler ayrı ayrı tasnif edildikten sonra ilgili konu başlıklarına yerleştirilmiş ve ilgili konu hakkında günümüzde yapılmış dil bilgisi kitaplarından bilgiler verilerek müelliflerin verdikleri bilgilerle uygunluğu değerlendirilmiştir. Tez çalışmasında Memlūk-Kıpçak Türkçesi dil malzemesini ortaya koymak adına eserlerde verilen Türkmence ve diğer dillerden ödünçlenen/alınan unsurlar, kapsam dışı bırakılmıştır. Sadece ses bilgisi incelemesi bölümünde ağız farklılıklarının ispatı için Memlūk-Kıpçak Türkçesine geçmiş bazı kelimeler, değerlendirmeye alınmıştır. Böylelikle de Memlūk-Kıpçak Türkçesi döneminde belki bugün dil/diyalekt olarak adlandırabileceğimiz; fakat dönem içerisinde ağız olarak kabul etmemiz gereken farklılıklar, ortaya konmuştur. Çalışma, "Giriş" bölümü hariç 4 bölümden oluşmaktadır: Girişte tez çalışmasının yöntemi, kapsamı gibi genel bilgilere yer verilmiştir. Birinci bölümde de yabancılara Türkçe öğretiminin kısa tarihinden, gramer, gramer yazımı ve öğretiminden, Kıpçaklar ile Memlūk-Kıpçak Türklerinden, çalışmaya esas olan üç eser hakkında bilgi ve bunlar üzerine yapılmış çalışmalardan ve Memlūk-Kıpçak Türkçesi sözlük ve gramer eserleri üzerine yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir. İkinci bölüm ise üç alt ana başlıktan oluşmaktadır. Bu bölümde müelliflerin verdikleri bilgiler, "ses bilgisi", "biçim bilgisi" ve "cümle bilgisi (söz dizimi)" açısından incelenmiş ve bilgilerin doğruluk yanlışlıkları hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Üçüncü bölüm, "Arap gramercilerin Türk dilini öğretim yönteminin değerlendirilmesi" başlığını taşımakta olup kendi içerisinde 4 alt başlığa ayrılmaktadır. Bu dört alt başlıkta müelliflerin Memlūk-Kıpçak Türkçesini öğretmede uyguladıkları yöntemler, ses bilgisi, biçim bilgisi, cümle bilgisi ve söz varlığı açısından ayrı ayrı değerlendirilmiş olup yapılan anketlerle bu veriler desteklenmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise genel değerlendirmelerle birlikte yapılan tespitler verilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.
